|
Συνοδικό Γραφείο Προσκυνηματικών Περιηγήσεων (Θρησκευτικού Τουρισμού)
Ένα ταξίδι αλλιώτικο από τα άλλα Ὁμ. Καθηγητοῦ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἐξόδου καὶ εἰσόδου…τὸ ἀνάγνωσμα «Ἐπέστη ἡ εἴσοδος τοῦ ἐνιαυτοῦ», τοῦ νέου ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους. Ὁ συνειρμός τῆς σκέψης μέ φέρνει σέ ἀντίθετης ἔννοιας λέξη, τή λέξη ἔξοδος. Ἄν τό καλοκαῖρι μᾶς ἔφερε μέ τόν ἕνα ἤ τον ἄλλο τρόπο εἰς ἑαυτούς, μᾶς ἔδωσε, δηλαδή, λίγο χρόνο νά ἐπισκεφθοῦμε τόν βαθύτερο ἑαυτό μας, ἡ περίοδος πού μπῆκε μᾶς προσκαλεῖ σέ ἕνα ἄνοιγμα, σέ μία ἔξοδο πρὸς τούς ἄλλους. Προϋπόθεση, βέβαια, αὐτῆς τῆς ἐξόδου εἶναι ἡ προηγούμενη κατάσταση ποὺ ἀναφέραμε τῆς μελέτης τοῦ ἑαυτοῦ μας καὶ ἐνασχολήσεως μαζί του, πράγμα ποὺ εἶναι ἐντελῶς ἀπαραίτητο. Αὐτὸ συνιστᾶ τὸ σημεῖο ἐκκινήσεως, τὴν ἀφετηρία, τὴν ἀρχή, ὄχι, ὅμως, μαζὶ καὶ τὸ τέλος. Πρέπει νὰ ἀφήσω αὐτὴ τὴ συνοριακὴ γραμμὴ καὶ νὰ προ-χωρήσω, νὰ κινηθῶ πρὸς τὰ ἐμπρός. Ἢ πάλι νὰ ἀφήσω ἀνοιχτὰ τὰ σύνορά μου γιὰ νὰ χωρέσουν καὶ ἄλλον. Νὰ συν-χωρήσουν, νὰ βροῦν, δηλαδή, σύμφωνα μὲ μία ἑρμηνεία, δικό τους χῶρο στὸ χῶρο μου. Σ΄αὐτὴ τὴν περίπτωση καλοῦμαι νὰ προχωρήσω ἀπὸ τὰ στενὰ ὅρια τοῦ ἑαυτοῦ μου (στενο-χωρία) πρὸς τὴν εὐρυ-χωρία. Ὁ ἐαυτός μου νὰ γίνει ἕνα εὐρύχωρο πλάτος (πλάτωμα), ἕτοιμος νὰ ὑποδεχτεῖ τὸν ἄλλο, γιατί ὄχι καὶ τὸν ὅλως Ἄλλο. Ὡς τόπος ὑπάρξεώς του καὶ διαμονῆς νὰ μὴν δηλώνεται ὅτι κατοικεῖ στὶς ὁδοὺς «Ἐγὼ καὶ ἑαυτοῦ γωνία». Νὰ ξεπερνᾶ τὴ στενότητα τοῦ ἐγὼ καὶ τοῦ ἑαυτοῦ καὶ νὰ μπορεῖ νὰ προσδιορισθεῖ ὡς «χωρίον εὐρύχωρον». Ὅπως ἀκριβῶς ἡ Θεοτόκος ποὺ ὡς «πλατυτέρα νεφέλης» ἔγινε μία μεγάλη ἀγκαλιὰ γιὰ νὰ χωρέσει ὅλον τὸν κόσμο ποὺ δὲν τὸν ἐγκαταλείπει ἀκόμα καὶ μὲ τὴν Κοίμησή Της. Ἀκριβῶς γι’ αὐτὴ Της τὴ δεκτικότητα ἀξιώθηκε νὰ γίνει καὶ νὰ ὀνομαστεῖ «χώρα τοῦ ἀχωρήτου» καὶ «πλατυτέρα τῶν οὐρανῶν». Ἡ Παναγία συνεργὸς στὸ ποιμαντικὸ ἔργο Βλέπετε, ἡ μορφὴ τῆς Παναγίας μας μπορεῖ νὰ ἀποτελέσει πηγὴ καὶ ἔμπνευση τῆς συμπεριφορᾶς μας σὲ ὅλη τή διάρκεια τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους μὲ τὴν εὐκαιρία ἑορτασμοῦ τῶν μεγάλων σταθμῶν τοῦ βίου της: Γενεσίου, Εἰσοδίων, Χριστουγέννων, Φυγῆς εἰς Αἴγυπτον, Εὐαγγελισμοῦ, Κοιμήσεως. Σὲ ὅλα αὐτὰ τὰ βήματά Της παρατηρεῖται μία κίνηση εἰσόδων καὶ ἐξόδων, ἀναχωρήσεων καὶ ἐπανόδων, μία πιστὴ καὶ ὑπάκουη ἀκολουθία τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ. Ἀκριβῶς κάτι τέτοιο ὑπαινίσσομαι χαράσσοντας τὶς γραμμὲς ποὺ προηγήθηκαν. Ὁ πρόσφατος ἑορτασμὸς τῆς Κοιμήσεως σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν ἔναρξη τῆς Ἰνδίκτου νὰ γίνει ἀφορμὴ μᾶς πορείας ποὺ μπορεῖ νὰ σφραγίσει τὴ φετινὴ χρονιὰ ὅλων μας, ποιμένων καὶ ποιμαινομένων. Ἄλλωστε ἂς μὴ λησμονοῦμε ὅτι ἡ Παναγία εἶναι καὶ παραμένει ἐσαεί, σύμφωνα μὲ τὸν εὔστοχο χαρακτηρισμὸ τοῦ τίτλου μεταπτυχιακῆς διπλωματικῆς ἐργασίας «συνεργὸς στὸ ποιμαντικὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας μας» (Μαρία Πάνου). Θεομητορικὸς διάπλους Οἱ γονεῖς τῆς Θεοτόκου, οἱ δίκαιοι Ἰωακεὶμ καὶ ΄Ἄννα, μᾶς ὑποδεικνύουν τὴν ποιμαντικὴ ἀρχὴ τῆς συνεργίας Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων. Προσευχὴ καὶ διαθεσιμότητα δική τους ἐπέφεραν τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ στὴ βαθειὰ ἐπιθυμία τους νὰ ἀποκτήσουν τέκνο. Ἡ καρποφορία στὸ ποιμαντικὸ ἔργο ὅπως ὅλοι γνωρίζουμε εἶναι καρπὸς αὐτῆς τῆς θεανθρώπινης συνέργειας. Ἔστω καὶ ἂν τὸ πολὺ ἔρχεται ἀπὸ τὸν Θεὸ εἶναι ἀναγκαῖο καὶ τὸ ὀλίγον ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους. Πολλὲς φορές, ὅταν ἡ στειρότητα καὶ ἡ ἀκαρπία ἀπειλεῖ τὸ ποιμαντικὸ ἔργο καὶ τὴν ποιμαντική μας ζωὴ ὀφείλουμε νὰ γνωρίζουμε σὲ ποιὲς μορφὲς θὰ ἀπευθυνόμαστε γιὰ βοήθεια, γιατί ἡ στάση τους ἐπέτρεψε νὰ ἔρθει στὸν κόσμο «ἡ θεία Πύλη καὶ μήτηρ τῆς ὄντως ζωῆς», νὰ ἀνατείλει ἡ «παγκόσμιος χαρά». Ἡ χαρὰ τους ἔγινε ὅλη δική μας, χαρὰ ὄλου τοῦ κόσμου. Αὐτὸ σημαίνει κάτι. Ὅτι ἡ προσφορά μας πρέπει νὰ εἶναι χαρούμενη, ἱλαρή. Αὐτὸ δὲν ἀποκλείει τὴν κατάσταση μιᾶς χαρμολύπης, ἡ ὁποία θὰ συνοδεύεται ὅμως, ἀπὸ τὴ βεβαιότητα ὅτι ἡ Παναγία μας ὡς Πύλη, μὲ τὸν ἀναγραμματισμὸ . . . της, μπορεῖ νὰ συγκρατεῖ ἐκτὸς θυρῶν τὴ λύπη μας (πύλη – λύπη). Ἂν τὸ Γενέθλιον μᾶς ὁδήγησε σὲ αὐτὲς τὶς σκέψεις τὰ Εἰσόδια μᾶς ἐπισημαίνουν μίαν ἄλλη ποιμαντικὴ ἀλήθεια, ἐκείνη τῆς μυστικῆς προετοιμασίας γιὰ τὸ ποιμαντικὸ ἔργο. Καίτοι εἴμαστε ναὸς τοῦ ἐν ἡμῖν ἁγίου Πνεύματος ἐν τούτοις εἶναι ἀναγκαῖο νὰ ἀποκτήσουμε μιάν οἰκειότητα μὲ τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, μιὰν ἀκεραιότητα ποὺ προσλαμβάνεται μέσα στὸ χῶρο τῆς λατρείας καὶ τοῦ Ἱ. Ναοῦ. Ποιμένες καὶ ποιμαινόμενοι δὲν μποροῦν νὰ ἑτοιμάζουν τὴ συμμετοχὴ τους στὸ ποιμαντικὸ ἔργο μὲ μία ἀλειτούργητη θεολογία καὶ ζωή. Ἡ Παναγία μᾶς δίνει τὸ παράδειγμα ἀπὸ παιδούλα. Τὸ κοντάκιον καθὼς καὶ τὸ ἀπολυτίκιον τῆς ἑορτῆς μᾶς τὸ ὑπενθυμίζουν: «ὁ καθαρώτατος Ναὸς τοῦ Σωτῆρος . . . σήμερον εἰσάγεται ἐν τῷ οἴκῳ Κυρίου», «ἐν ναῷ τοῦ Θεοῦ τρανῶς ἡ παρθένος δείκνυται». Στὸν καθένα μας ἀπομένει νὰ βγάνει τὰ ἀπαραίτητα συμπεράσματα. Τὰ Χριστούγεννα πάλι μᾶς φέρνουν σὲ ἐξόχως ποιμαντικὰ πλαίσια ἀσκήσεως τοῦ ποιμαντικοῦ μας ἔργου. Ἡ κυοφορία τοῦ Χριστοῦ μέσα μας φθάνει στὴν ἐξωτερίκευση ἑνὸς τόκου, μιᾶς Γεννήσεως; Ἡ ζωή μας ποὺ ἔχει ὡς στόχο τὸ «ἄχρις οὗ μορφωθῇ Χριστὸς ἐν ἡμῖν» φανερώνει τὸν Χριστὸ καὶ ἐκτὸς ἡμῶν; Ἡ Παναγία, βλέπουμε, ὑπὸ ἐντελῶς ἀντίξοες συνθῆκες νὰ φέρνει τὸν Χριστὸ στὸν κόσμο καὶ νὰ τὸν διασώζει μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Ἰωσὴφ στὴν Αἴγυπτο κατόπιν τῆς ὑποδείξεως τοῦ ἀγγέλου. Πρὶν εἶχε δεχτεῖ τὴν προσφορὰ τῶν ποιμένων, τὰ δῶρα τῶν μάγων, τὴ θαλπωρὴ τῶν ζώων. Αὐτὴ ἡ δεκτικότητα ὑποδεικνύει τὴν ἀνοικτότητά Της πρὸς ὅλους καὶ ὅλα ποὺ μποροῦν νὰ διακονήσουν τὸν Υἱὸν καὶ Θεόν Της. Τίποτε καὶ κανένας δὲν περισσεύει στὸ ἔργο τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἀνοικτότητά Της αὐτὴ φανερώνεται ἤδη κατὰ τὸν Εὐαγγελισμό. Μὲ πνεῦμα διακρίσεως διερευνᾶ τὸ προσφερόμενο μήνυμα γιὰ νὰ ἀποδεχθεῖ στὸ τέλος τῆς ἱστορικῆς ἐκείνης συ-ζητήσεως τὸ ρῆμα τοῦ ἀγγέλου, προσφέροντας ταπεινὰ τὸ «γένοιτό μοι». Πολλὲς φορὲς καὶ ἐμεῖς διερωτώμεθα πῶς θὰ γίνουν ὅλα αὐτὰ τὰ ἀδύνατα, τὰ ἀπίθανα, τὰ παράδοξα πού μᾶς ζητάει ὁ Θεὸς διὰ τῆς Ἐκκλησίας Του. Ἡ ἀπάντησή μας, τὸ δικό μας «γένοιτο» μπορεῖ νὰ στηριχθεῖ στὴ διαβεβαίωση τοῦ ἀγγέλου ὅτι θά μᾶς ἐπισκιάσει δύναμις ὑψίστου καὶ στὴν ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας ὅτι «πάντα χορηγεῖ τὸ Πνεῦμα τὸ ΄Ἅγιον». Ἡ ζωὴ τῆς Παναγίας ἐξ ἄλλου εἶναι μία ζωὴ μαθητείας καὶ ἐφαρμογῆς τοῦ θελήματος τοῦ Πατρὸς πρᾶγμα ποὺ σὲ ἔσχατη ἀνάλυση ὁδηγεῖ στὴ δική μας μυστικὴ «μητρότητα» (πρβλ. Ματθαίου 12, 50). Ἡ Παναγία κατὰ ταῦτα, ἡ ὁποία στὴν Κοίμησή Της δὲν κατέλιπε τὸν κόσμον, φροντίζει ἀκριβῶς παραστεκόμενη στοὺς ἀνθρώπους νὰ γίνεται τὸ θέλημα τοῦ Πατρὸς καὶ ἐπὶ τῆς γῆς ὡς ἐν οὐρανῷ. Αὐτὸς ἄλλωστε δὲν εἶναι καὶ ὁ στόχος τῆς Ποιμαντικῆς ὥστε νὰ ἐπέλθει ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ κόσμου καὶ ἡ «ἔξοδός» μας νὰ λάβει αἴσιον πέρας; Ἂς εἶναι, λοιπόν, ἡ «εἴσοδος» τοῦ νέου ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους «ἔξοδος» δική μας κατὰ τὸ παράδειγμα τοῦ Κυρίου μας ὅπως ἀπεικονίζεται στὸ ἀνάγνωσμα τοῦ προφήτου Ἠσαΐα ποὺ διαβάζεται στὸν Ἑσπερινό τῆς ἀρχῆς τῆς Ἰνδίκτου (κεφάλαιο 61) καὶ τοῦ «θεομητορικοῦ διάπλου» ποὺ ἐπιχειρήσαμε στὸ σημερινό μας ἄρθρο. Καλό μας ταξίδι!
|
 |
|