|
ΕΙΣΗΓΗΣΙΣ
εἰς τὴν Σύνοδον τῆς Σεπτῆς ῾Ιεραρχίας
τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος,
συγκληθείσης ἐκτάκτως
ἀπὸ 4ης ἕως 6ης Νοεμβρίου 2003.
τοῦ Μητροπολίτου
Καισαριανῆς, Βύρωνος καὶ ῾Υμηττοῦ
Δανιὴλ.
«῾Ιστορικὴ ἀνασκόπησις
τῆς διευθετήσεως τοῦ θέματος
τῆς ἐκκλησιαστικῆς διοικήσεως
τῶν ῾Ιερῶν Μητροπόλεων τῶν λεγομένων Νέων Χωρῶν,
ἥτις ὡδήγησεν εἰς τὴν ἔκδοσιν
τῆς Πατριαρχικῆς καὶ Συνοδικῆς Πράξεως τοῦ 1928.»
8. Τὸ θέμα τοῦ Καταλόγου κατὰ τὶς Διμερεῖς Συνομιλίες.
α) Κατὰ τὶς Διμερεῖς Συνομιλίες μεταξὺ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος ἀπὸ 19 ἕως 23 Μαρτίου 1990, εἰς θέματα τῆς ῾Ημερησίας Διατάξεως συμπεριελαμβάνετο καὶ τὸ ὑπ᾿ ἀριθμὸν 7 θέμα· « Περὶ τῆς ᾿Εγκυκλίου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τῆς ἀφορώσης τὸ Κανονικὸν μνημόσυνον καὶ τὴν Τάξιν εἰς τὶς ἱερὲς ᾿Ακολουθίες, τῆς ἀποσταλείσης καὶ εἰς τὶς ῾Ιερὲς Μητροπόλεις τῶν Νέων Χωρῶν».
Τὶς Συνομιλίες διεξήγαγον·
᾿Απὸ πλευρᾶς Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου· Οἱ Σεβασμιώτατοι Μητροπολῖτες· Χαλκηδόνος κ. Βαρθολομαῖος, Κολωνίας κ. Γαβριήλ, Πέργης κ. Εὐάγγελος, ῾Ελενουπόλεως κ. ᾿Αθανάσιος, Μελιτινῆς κ. ᾿Ιωακείμ, Πρωτοσυγκελλεύων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου,νῦν Γέρων Χαλκηδόνος, ὡς ἐκπρόσωπος τῶν ἐν τῷ ᾿Εξωτερικῷ ᾿Επαρχιῶν τοῦ Θρόνου, ὁ ᾿Ελλογιμώτατος Καθηγητὴς κ. Βασίλειος Σταυρίδης καὶ ὡς Γραμματεῦον μέλος ὁ ᾿Αρχιγραμματεὺς τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ᾿Αρχιμανδρίτης κ. Μελίτων Καρρᾶς, νῦν Μητροπολίτης Φιλαδελφείας.
᾿Απὸ πλευρᾶς τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος· οἱ Σεβασμιώτατοι Μητροπολῖτες Φιλίππων Νεαπόλεως καὶ Θάσου κ. Προκόπιος (Πρόεδρος), Νέας Κρήνης καὶ Καλαμαριᾶς κ. Προκόπιος, Φωκίδος κ. ᾿Αθηναγόρας καὶ ὁ Γραμματεὺς κ. ᾿Ιγνάτιος Λάππας, νῦν Μητροπολίτης Λαρίσης.
Παραθέτομεν τὸ ἐκ τῆς ἐκθέσεως σχετικὸν λῆμμα, ἡ ὁποία κατετέθη εἰς τὰ Πρακτικὰ τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου, τῆς κα´ Συνεδρίας τῆς 5ης ᾿Απριλίου 1990.
«Θέμα 7ον. Περὶ ᾿Εγκυκλίου.
᾿Ετέθη ὑπὸ τῆς ἀντιπροσωπείας ἡμῶν τὸ θέμα τῆς Πατριαρχικῆς ᾿Εγκυκλίου, τῆς ἀναφερομένης εἰς τὸ Πατριαρχικὸν μνημόσυνον καὶ τὴν ἀκολουθητέαν Τάξιν εἰς τὰς ῾Ιερὰς ᾿Ακολουθίας, καὶ μετεφέρθη ὁ προβληματισμὸς τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου περὶ τοῦ τί ἐστι τὸ ἐπιδιωκόμενον διὰ τῆς ᾿Εγκυκλίου. ᾿Απαντῶντες, κατ᾿ ἀρχὴν παρεδέχθησαν, ὅτι δὲν ζητοῦν νὰ τηρηθοῦν ἅπαντα ἀναγκαστικῶς, διαχωρίσαντες ὅτι τό γε νῦν ἔχον αἱ ἱεραὶ Μητροπόλεις τῶν Νέων Χωρῶν, διατηροῦν μὲν τὴν πνευματικὴν των σχέσιν πρὸς τὸ Πατριαρχεῖον ἀλλὰ ὅτι διοικητικῶς-᾿Επιτροπικῶς ἀνήκουν εἰς τὴν ᾿Εκκλησίαν τῆς ῾Ελλάδος. ᾿Εδικαιολόγησαν τὴν ἀποστολὴν τῆς ᾿Εγκυκλίου πρὸς τοὺς Μητροπολίτας τῶν Νέων Χωρῶν, ὅτι ἐγένετο καθηκόντως, ἐπειδὴ θεωροῦμεν εἶπον τοὺς Μητροπολίτας τῶν Νέων Χωρῶν, ὡς Μητροπολίτας τοῦ κλίματος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου διὰ τοῦτο ἐστείλαμεν τὴν ᾿Εγκύκλιον. ῏Ητο θέμα συνεπείας. Θὰ ἦτο εὔλογος ἡ διαμαρτυρία τινὸς ἐκ τῶν Μητροπολιτῶν τῶν Νέων Χωρῶν, ἐὰν δὲν ἐλάμβανε τὴν ᾿Εγκύκλιον, ἀφοῦ αὕτη ἐστάλη εἰς ὅλας τὰς ῾Ιερὰς Μητροπόλεις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Εἶπον μάλιστα, ὅτι ἐμεῖς σᾶς ἐστείλαμεν τὴν ᾿Εγκύκλιον καὶ ἐσεῖς ἐὰν θέλετε τὴν ἐφαρμόζετε, ἐὰν θέλετε ὄχι. ᾿Εφάνη καθαρῶς, ὅτι δὲν εἶχον ἀπαίτησιν τῆς τηρήσεως ἁπάντων τῶν ἐν τῇ ᾿Εγκυκλίῳ διαλαμβανομένων καὶ ὅτι ἡ ᾿Εγκύκλιος ἐστάλη καθαρῶς διὰ λόγους συνεπείας, ἀλλὰ ἐπειδὴ τὸ θέμα ἐτέθη ὑπὸ τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος καὶ ἐπειδὴ ἐπὶ τῇ διατυπώσει τοῦ ἐρωτήματος ὑφ᾿ ἡμῶν, ἐὰν ἔχωμεν δύο ἀρχάς, ἐφάνησαν θιγόμενοι, συσχετίσας ὁ Σεβασμιώτατος Χαλκηδόνος κ. Βαρθολομαῖος αὐτὸ μὲ τὸ θέμα τῆς συμπεριφορᾶς τοῦ Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης εἶπεν· «῞Ολοι οἱ ὅροι τῆς Πράξεως τοῦ 28 ἔχουν ἀτονίσει πλὴν τοῦ μνημοσύνου. ῎Εχοντες ὑπ᾿ ὅψιν, ὅτι αὐτὸς ὁ Μακαριώτατος ᾿Αρχιεπίσκοπος ᾿Αθηνῶν καὶ Πάσης ᾿Ελλάδος κ. Σεραφεὶμ κατωχύρωσεν τὰ δικαιώματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου προσδώσας κύρος Πολιτειακοῦ Νόμου εἰς τὴν Πρᾶξιν τοῦ 28, διὰ τῆς ἐντάξεώς της εἰς τὸν Καταστατικὸν Χάρτην, θέτουμε εὐρύτερα τὸ θέμα τῆς ἑρμηνείας τῆς Πράξεως τοῦ 28, διότι ἐπὶ ἀθετήσει τῶν προνομίων τῆς Πράξεως τοῦ 28 ὡδηγήθημεν εἰς τὸ σημεῖον νὰ φέρεται κατ᾿ αὐτὸν τὸν τρόπον ὁ Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, καὶ νὰ λέγη μάλιστα ὅτι ἀπὸ φιλοφρόνησιν μνημονεύει τὸν Οἰκουμενικὸν Πατριάρχην. Ζητοῦμε νὰ σέβωνται οἱ Μητροπολῖται τῶν Νέων Χωρῶν τοὺς ὅρους τῆς Πράξεως τοῦ 28 καὶ νὰ στέλλουν ἐτησίως ῎Εκθεσιν εἰς τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, καὶ νὰ τίθενται εἰς τὸ τριπρόσωπον τὰ ὀνόματα τῶν ὑποψηφίων ᾿Αρχιερέων διὰ τὰς Νέας Χώρας ,τὰ ὁποῖα θὰ προτείνη τὸ Πατριαρχεῖον».
β) Τὸ θέμα ἐπανέρχεται εἰς τὶς Διμερεῖς Συνομιλίες τοῦ 1991.
Εἰς τὴν κγ´ Συνεδρίαν τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου τῆς 7ης Μαΐου ἀνεγνώσθη ἡ «῎Εκθεσις τῆς Σ. Ε. Διορθοδόξων καὶ Διαχριστιανικῶν Σχέσεων ἐπὶ τῶν γενομένων συζητήσεων μετὰ τῆς Πατριαρχικῆς ᾿Αντιπροσωπείας, τῆς ἐπισήμως ἐπισκεφθείσης τὴν καθ᾿ ἡμᾶς ῾Αγιωτάτην ᾿Εκκλησίαν τῆς ῾Ελλάδος ἀπὸ 18ης ἕως 20ῆς Μαρτίου ἐ. ἔ.».
Τὶς συνομιλίες διεξήγαγον·
᾿Απὸ πλευρᾶς τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου· Οἱ Σεβασμιώτατοι Μητροπολῖτες· Γέρων Χαλκηδόνος κ. Βαρθολομαῖος, νῦν Πατριάρχης, Πριγκιποννήσων κ. Συμεών, Φιλαδελφείας κ. Μελίτων καὶ ὁ ῾Ιερολογιώτατος Διάκονος κ. ᾿Απόστολος Δανιηλίδης, ῾Υπογραμματεὺς τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου.
᾿Απὸ πλευρᾶς τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, τὰ Μέλη τῆς Συνοδικῆς ᾿Επιτροπῆς Διορθοδόξων καὶ Διαχριστιανικῶν Σχέσεων, οἱ Σεβασμιώτατοι Μητροπολῖτες· Κορίνθου κ. Παντελεήμων, Περιστερίου κ. Χρυσόστομος, καὶ Ζακύνθου κ. Παντελεήμων, νῦν ᾿Αττικῆς, οἱ ᾿Ελλογιμώτατοι Καθηγητές· κ. κ. Χρῆστος Βούλγαρης, καὶ Κωνσταντῖνος Σκουτέρης καὶ οἱ Αἰδεσιμολογιώτατοι· Πρωτοπρεσβύτερος κ. Στέφανος ᾿Αβραμίδης, Γραμματεύς καὶ Πρωτοπρεσβύτερος κ. Κωνσταντῖνος Καραϊσαρίδης, Συνεργάτης.
Διὰ τὸ θέμα τοῦ Καταλόγου ἡ Διαρκὴς ῾Ιερὰ Σύνοδος ἀπεφάνθη· «῞Οσον ἀφορᾶ δὲ τὸ δεύτερον τὴν ἐγγραφὴν δηλ. ὑποψηφίων εἰς τὸν Κατάλογον τῶν ᾿Εκλογίμων, ὅτι αὐτὸ ἤδη ἐφαρμόζεται, ἐφ᾿ ὅσον ἰσχύει τὸ ἄρθρον 17 § 3 τοῦ Ν. 590/77 “Περὶ Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ᾿Ελλάδος”, καθ᾿ ὃ “᾿Εν τῷ Καταλόγῳ τούτῳ ἐγγράφονται καὶ κληρικοί... ὑποδεικνυόμενοι ὑπὸ τῆς ῾Ι. Σ. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου”. Δεδομένου μάλιστα ὅτι ὑπάρχει περίπτωσις καθ᾿ ἣν ἔχει γίνει χρῆσις τοῦ ἄρθρου τούτου καὶ ἔχει κατὰ τὴν διάταξιν αὐτοῦ ἐγγραφεῖ κληρικὸς εἰς τὸν Κατάλογον τῶν ᾿Εκλογίμων. Εἰς περίπτωσιν καθ᾿ ἣν ὑπονοεῖται διὰ τῆς προτάσεώς των, ὅπως προταθῇ τις κληρικὸς ἀπὸ μέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἐγγεγραμμένος εἰς τὸν Κατάλογον, ἵνα ἐκλεγῇ, εἰς τοῦτο ἡ ἀπάντησις εἶναι, ὅτι πρὸς καταρτισμὸν τοῦ “τριπροσώπου” οἱ ἐκλογεῖς ἔχωσιν ἐνώπιόν των ἅπαντα τὸν Κατάλογον τῶν πρὸς ᾿Αρχιερατείαν ᾿Εκλογίμων, καὶ δὲν δύναται νὰ δρομολογηθῇ μία ᾿Εκλογὴ Μητροπολίτου, κατόπιν προτάσεως».
γ) Κατὰ τὶς Διμερεῖς Συνομιλίες ἀπὸ 8-9 Ιουνίου 1993 μεταξὺ τῆς Συνοδικῆς ᾿Επιτροπῆς Διορθοδόξων καὶ Διαχριστιανικῶν Σχέσεων καὶ τῆς ᾿Αντιπροσωπείας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου συνεζητήθη ἀποκλειστικῶς ἕν καὶ μόνον θέμα·
«Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗΣ ΠΡΑΞΕΩΣ ΤΟΥ 1928.»
Τὶς συνομιλίες διεξήγαγον·
᾿Απὸ πλευρᾶς τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου· Οἱ Σεβασμιώτατοι Μητροπολῖτες· ᾿Εφέσου κ. Χρυσόστομος, Θείρων καὶ ῾Ηλιουπόλεως κ. ᾿Αθανάσιος, Περγάμου κ. ᾿Ιωάννης καὶ ὁ ῾Ιερολογιώτατος Διάκονος κ. ᾿Απόστολος, Γραμματεύς.
᾿Απὸ πλευρᾶς τῆς ᾿Εκλησίας τῆς ῾Ελλάδος· Οἱ Σεβασμιώτατοι Μητροπολῖτες· Κορίνθου κ. Παντελεήμων (Πρόεδρος), Ζακύνθου κ. Παντελεήμων, νῦν ᾿Αττικῆς, Κερκύρας, Παξῶν καὶ Διαποντίων Νήσων κυρὸς Τιμόθεος, οἱ ᾿Ελλογιμώτατοι Καθηγητές· κ. κ. Βλάσιος Φειδᾶς, Χρῆστος Βούλγαρης καὶ ὁ Πανοσιολογιώτατος ᾿Αρχιγραμματεὺς κ. Δαμασκηνὸς Καρπαθάκης, νῦν Θεοφιλέστατος Διαυλείας καὶ οἱ δύο Γραμματεῖς τῆς Συνοδικῆς ᾿Επιτρο πῆς, ὁ Αἰδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος κ. Στέφανος ᾿Αβραμίδης καὶ ὁ Πανοσιολογιώτατος ᾿Αρχιμανδρίτης κ. Προκόπιος Πετρίδης.
Παραθέτομεν ἐκ τῆς κατατεθείσης ἀναφορᾶς τῆς Συνοδικῆς ᾿Επιτροπῆς Διορθοδόξων καὶ Διαχριστιανικῶν Σχέσεων τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος·
«᾿Εκ μέρους τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου διεβεβαιώθη, α) ὅτι δὲν προτίθεται, οὔτε ποτὲ διενοήθη νὰ ἀνακαλέσῃ τὴν ἐν λόγῳ Πρᾶξιν καὶ β) ὅτι ζητεῖ τὴν ὅσον δυνατὸν πιστὴν ἐφαρμογὴν τῶν ὅρων Αὐτῆς.
᾿Απὸ πλευρᾶς τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος ἐτονίσθη ὅτι·
α) ἀναγνωρίζει καὶ σέβεται τὴν Πρᾶξιν καὶ οὐδεμία πρόθεσιν ἔχει νὰ τὴν καταστρατηγήσῃ.
β) τὴν ἐφαρμόζει ὅσον δύναται ἐντὸς τοῦ πλαισίου τοῦ ἰσχύοντος Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς ᾿Εκκλησίας καὶ τῶν νόμων τοῦ Κράτους.
Διεπιστώθη, ὅτι·
1. τινὲς τῶν ὅρων δὲν δύναται ἐκ τῶν πραγμάτων νὰ ἐφαρμοσθοῦν (ὑποβολὴ ἐτησίας ἐκθέσεως πεπραγμένων κ. ἄ.)
2. τινές δύνανται νὰ ἐφαρμοσθοῦν ἀλλ᾿ ἔπεσον εἰς ἀχρηστίαν (λόγῳ ἱστορικῶν γεγονότων καὶ συνθηκῶν, πόλεμοι, κατοχή, κλπ.).
3. τινὲς δύνανται νὰ ἐφαρμοσθοῦν μόνον, ἐφ᾿ ὅσον γίνη ρύθμισις νομική.
Εἰδικώτερον, κατὰ τὴν γενομένην ἐπὶ τῶν ἐπὶ μέρους ὅρων συζήτησιν ἐθίγησαν τὰ κάτωθι·
1. τὸ καθεστὼς τῶν Ι. Μητροπόλεων τῶν λεγομένων Ν. Χωρῶν καὶ ὁ τρόπος κατὰ τὸν ὁποῖον κατεχωρίσθησαν ἐν τῷ ῾Ημερολογίῳ τοῦ Ο. Π.
2. Μετόχια καὶ Σταυροπήγια καὶ τὸ δικαίωμα τοῦ Ο. Π. νὰ ἱδρύῃ αὐτὰ ἑκασταχοῦ. (ἐν ἀναφορᾷ μὲ τὸ ἵδρυμα τοῦ π. Καλλίστου ἐν Γλυφάδᾳ, τὸ Μετόχιον τῆς ᾿Ορμύλιας καὶ τὰ γυναικεῖα Μετόχια τοῦ ῾Αγ. ῎Ορους ἐν ῾Ελλάδι).
3. ῞Ιδρυσις Γραφείου τοῦ Ο. Π. ἐν ᾿Αθήναις. (ἡ συζήτησις ὑπῆρξε ὀξυτάτη).
4. ῾Ο Κατάλογος τῶν πρὸς ἀρχιερατείαν ᾿Εκλογίμων. ᾿Επ᾿ αὐτοῦ ἡ ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος ἠρνήθη τὴν δημιουργίαν διπλοῦ Καταλόγου (εἷς διὰ τὴν Παλαιὰν ῾Ελλάδα, καὶ εἷς διὰ τὰς Ν. Χώρας) ὡς ἀντιβαίνουσα πρὸς τὸν ἰσχύοντα καταστατικὸν Χάρτην. ᾿Ανακοίνωσε δὲ ὅτι ἡ Δ. Ι. Σ. προσφάτως ἀπεφάσισεν, ὅπως εἰς τὸ τέλος ἑκάστου ἔτους νὰ ἀποστέλλεται εἰς τὸ Ο. Π. ὁ Κατάλογος τῶν πρὸς ᾿Αρχιερατείαν ᾿Εκλογίμων πρὸς συμπλήρωσιν ὀνομάτων πρὸς ἐκλογὴν εἰς τὰς Μητροπόλεις τῶν Ν. Χωρῶν».
δ) ᾿Εκ τοῦ Μνημονίου περὶ τῶν Διμερῶν τῆς Συνοδικῆς ᾿Επιτροπῆς ἐπὶ τῶν Διορθοδόξων καὶ Διαχριστιανικῶν Σχέσεων πληροφορούμεθα ἐπιπροσθέτως τὴν ἱστορικὴν ἐξέλιξιν τοῦ θέματος τοῦ Καταλόγου καὶ τῆς ἐν γένει τῆς ἐφαρμογῆς τῆς Συνοδικῆς καὶ Πατριαρχικῆς Πράξεως περὶ τῶν Μητροπόλεων τῶν Νέων Χωρῶν. Εἰς αὐτὸ, μεταξὺ τῶν ἐκκρεμούντων θεμάτων εἰς τὶς Διμερεῖς Συνομιλίες περιελαμβάνετο καὶ «῾Η ἐπαναδραστηριοποίησις ὅρων τινων τῆς Πατριαρχικῆς Πράξεως τοῦ 1928», περὶ οὗ ἀναφέρει ὅτι·
«Τὸ θέμα τοῦτο ἀρχικῶς ἐτέθη τὸ 1990 ἐν Κωνσταντινουπόλει ὑπὸ τοῦ Σεβ. Χαλκηδόνος κ. Βαρθολομαίου ὅτε οὗτος ἀντιδρῶν εἰς ἐρώτησιν-παρατήρησιν τῆς ἡμετέρας ἀντιπροσωπείας, μὲ ἀφορμὴν τὴν Πατριαρχικὴν ᾿Εγκύκλιον περὶ τοῦ Πατριαρχικοῦ Μνημοσύνου καὶ τῆς ἀκολουθητέας τάξεως ἐν ταῖς ἀκολουθίαις, ἐὰν εἰς τὰ Ν. Χώρας ἔχωμεν δύο ἀρχάς, εἶπεν, ὅτι ὅλοι οἱ ὅροι τῆς Πράξεως τοῦ ᾿28 ἔχουν ἀτονίσει πλὴν τοῦ μνημοσύνου. ῎Εχοντες ὑπ᾿ ὄψιν ὅτι αὐτὸς ὁ Μακ. ᾿Αρχιεπίσκοπος ᾿Αθηνῶν καί Πάσης ῾Ελλάδος κ. Σεραφεὶμ κατωχύρωσεν τὰ δικαιώματα τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου διὰ τῆς ἐντάξεώς της εἰς τὸν Καταστατικὸν Χάρτην, θέτομεν εὐρύτερα τὸ θέμα τῆς ἑρμηνείας τῆς Πράξεως τοῦ 1928 καὶ ζητοῦμεν οἱ Μητροπολῖται τῶν Ν. Χωρῶν νὰ σέβωνται τοὺς ὅρους τῆς Πατριαρχικῆς Πράξεως καὶ νὰ στέλλουν ἐτησίως ῎Εκθεσιν εἰς τὸ Οἰκ. Πατριαρχεῖον καὶ νὰ τίθεται εἰς τὸ τριπρόσωπον τὰ ὀνόματα τῶν ὑποψηφίων ᾿Αρχιερέων διὰ τὰς Ν. Χώρας, τὰ ὁποῖα θὰ προτείνῃ τὸ Πατριαρχεῖον.
Τὸ 1991 ὁ Σεβ. Χαλκηδόνος ἀνεφέρθη εἰς αὐτὸ τὸ θέμα λέγων· “ Εἰς τὴν προηγούμενην ἐπίσκεψιν ἐτέθη ὑπὸ τῆς ἡμετέρας ἀντιπροσωπείας ὅτι δὲν τελοῦν ἐν ἐνεργείᾳ ὡρισμένοι ὅροι τῆς Πράξεως τοῦ ᾿28. Νομίζω ἐπὶ παραδείγματι θὰ ἦτο δυνατὴ ἡ πραγματοποίησις τῆς ὑποχρεώσεως τῆς ὑποβολῆς ἑτησίας ἐκθέσεως πεπραγμένων ὑπὸ τῶν ἀρχιερέων τῶν Ν. Χωρῶν. ᾿Επὶ πλέον κατὰ τὴν ἐκλογὴν ἀρχιερέων εἰς τὰς Μητροπόλεις τῶν Ν. Χωρῶν νὰ ἐνημερώνεται τὸ Οἰκ. Πατριαρχεῖον διὰ νὰ ἔχῃ τὴν ἐκ τῆς ἄνω Πράξεως ἀπορρέουσαν δυνατότητα τυχὸν προτάσεων ὑποψηφίων, χωρὶς τοῦτο νὰ ἀποτελῆ ὑμετέραν δέσμευσιν. ῾Η τήρησις τῶν ἀνωδύνων τούτων ὑποχρεώσεων τῆς Πράξεως τοῦ 1928 θὰ ἐνισχύσῃ τὴν Πρᾶξιν ταύτην, ἥτις κινδυνεύει εἰς ἀχρηστίαν ἕνεκα ὁλοένα μεγαλυτέρας παραθεωρήσεως τῶν ἐκ ταύτης ἀπορρεουσῶν ὑποχρεώσεων τῆς ἁγιωτάτης ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος ἔναντι τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου”.
Τὸ θέμα τοῦτο συνεζητήθη ἐκτενέστερον κατὰ τὶς ἐν ᾿Αθήναις συνομιλίες τὸ 1993 ὑπὸ τὸν τίτλον·
«῾Η Πατριαρχικὴ Πρᾶξις τοῦ 1928 καὶ τὸ ῾Ημερολόγιον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου». (1993).
«᾿Απὸ τὸν ᾿Οκτώβριον τοῦ 1992 εἶχεν ἐπέλθη σκλήρυνσις τῆς στάσεως τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου ἔνταντι τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος ἐξ αἰτίας τῶν ᾿Επαρχιῶν τῶν λεγομένων “Νέων Χωρῶν” ἐπὶ τῶν ὁποίων παρὰ τὴν Πατριαρχικὴν Πρᾶξιν τοῦ 1928 φαίνεται νὰ διεκδικῇ διοικητικὰς ἁρμοδιότητας.
Τοῦτο διεφάνει ἐκ τοῦ ὅτι·
α) ᾿Αλληλογραφεῖ καὶ ἐπικοινωνεῖ ἀπ᾿ εὐθείας μὲ τοὺς ἱεράρχας τῶν ἐν λόγῳ Μητροπόλεων ἄνευ γνώσεως καὶ ἐγκρίσεως τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος.
β) ῾Ορίζει ἐκπροσώπους Αὐτοῦ ἐκ τῶν Μητροπολιτῶν τῶν ἐν λόγῳ ᾿Επαρχιῶν ἄνευ συγκαταθέσεως τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου.
γ) Κατεχώρησε τὰ στοιχεῖα τῶν ἐν λόγῳ Μητροπόλεων ἐν τῷ ῾Ημερολογίῳ Αὐτοῦ τοῦ 1993 (καὶ ἐντεῦθεν) κατὰ τρόπον ποὺ νὰ ἐμφανίζῃ αὐτὰς ὑπαγομένας εἰς τὴν διοικητικὴν δικαιοδοσίαν Αὐτοῦ.
Οὕτω τὸ θέμα τῆς ἐφαρμογῆς ἢ μὴ τῆς Πράξεως τοῦ 1928 ὑπὸ τῶν τριῶν συμβαλλομένων μερῶν· τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου, τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος καὶ τῆς ῾Ελληνικῆς Κυβερνήσεως ἀπετέλεσε τὸ κεντρικὸν καὶ σχεδὸν ἀποκλειστικὸν θέμα τῶν ἐν ᾿Αθήναις συνομιλιῶν τοῦ ἔτους 1993. Μόνον κατὰ τὴν τελευταίαν συνεδρίαν τῆς τελευταίας ἡμέρας ἐθίχθησαν ὅλως ἐπιτροχάδην ἄλλα θέματα.
῾Η ἀντιπροσωπεία τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου ἐκράτησε σκληρὰ στάσιν ἔναντι τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, ὑπῆρχον δὲ ἀρκεταὶ στιγμαί κατὰ τὰς ὁποίας οἱ συζητήσεις ἔφθασαν εἰς ἐντόνους ἀντιπαραθέσεις.
῾Η Θέσις τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου ἦτο, ὅτι ἐφ᾿ ὅσον ὑπάρχει ἡ Πρᾶξις τοῦ 1928 πρέπει νὰ ἐφαρμόζεται ἀπαρεγκλίτως καὶ ὅτι ἡ ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος ὀφείλει νὰ συμμορφωθῇ μὲ ὅσα αὕτη κελεύει.
῾Η ἀπάντησις τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος ἦτο, ὅτι δὲν ὑπάρχει πρόθεσις ἐκ μέρους της νὰ μὴ ἐφαρμόσῃ τὴν Πρᾶξιν, πλὴν ὅμως λόγοι ἱστορικοί, πολιτικοὶ καὶ ἰδίως νομικοί δὲν τὸ ἐπέτρεψαν. Διὰ νὰ ἐφαρμοσθοῦν ὡρισμέναι διατάξεις τῆς Πράξεως θὰ πρέπει νὰ ἀλλάξῃ ἡ ἐκκλησιαστικὴ νομοθεσία καὶ ὁ Καταστατικὸς Χάρτης τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, ὁ ὁποῖος, σημειωτέον, ὑπεβλήθη εἰς τὸ Οἰκ. Πατριαρχεῖον καὶ ἐνεκρίθη. ῾Ωρισμέναι διατάξεις τῆς Πατρ. Πράξεως ἠτόνησαν ἢ περιῆλθον εἰς ἀχρηστίαν λόγῳ πολιτικῶν συνθηκῶν (πόλεμοι, κατοχή, ἐμφύλιος, δικτατορίαι, κπλ.) ἢ καὶ ἄλλων λόγων (προσωπικαὶ ἀντιπάθειαι προκαθημένων π. χ. μεταξὺ τοῦ ᾿Αθηνῶν Σπυρίδωνος καὶ τοῦ Οἰκ. Πατριάρχου ᾿Αθηναγόρα). ῎Αλλαι πάλιν, ὅπως ἐπὶ παραδείγματιι ἐκείνη, ἡ ὁποία προβλέπει τὴν πρότασιν ὑποψηφίων ἐκ μέρους τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου διὰ τὴν ἐκλογὴν Μητροπολιτῶν τῶν Ν. Χωρῶν προϋποθέτει τὴν δημιουργίαν ἑνὸς δευτέρου καταλόγου ὑποψηφίων, ὅπερ ἀντιβαίνει πρὸς τὰς διατάξεις τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτου.
῞Οσον ἀφορᾶ τὴν καταχώρησιν τῶν Μητροπολιτῶν τῶν Ν. Χωρῶν κατὰ τὸν τρόπον κατὰ τὸν ὁποῖον κατεχωρίσθησαν εἰς τὸ ῾Ημερολόγιον τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου, οἱ Πατριαρχικοὶ ἐδήλωσαν, ὅτι κατεχωρίσθησαν “ὡς Μητροπόλεις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἐν ῾Ελλάδι”, διότι παρὰ τὰς ἀντιθέτους ὑποδείξεις τῶν παραγόντων τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου, οἱ ἐκπρόσωποι τῶν Μητροπόλεων τῶν Νέων Χωρῶν, οἱ ὁποῖοι ἔλαβον μέρος εἰς τὴν σύναξιν τῶν ῾Ιεραρχῶν τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου (τὸ 1992) ἐπέμενον ὅτι οὕτως πρέπει νὰ ὀνομάζωνται.
Κατὰ τὴν συζήτησιν περὶ τῆς Πράξεως τοῦ 1928 ὑπεβλήθησαν δύο προτάσεις ὑπὸ τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος·
1) Νὰ συγκροτηθῇ Μικτὴ Νομοκανονικὴ ᾿Επιτροπή, ἡ ὁποία θὰ ἐξετάσῃ τὴν διαφορὰν εἰς τὸν τρόπον ἑρμηνείας τῆς Πράξεως ὑπὸ τῶν δύο ᾿Εκκλησιῶν μὲ σκοπὸν τὴν ἐπίτευξιν συμφωνίας ἐπὶ μιᾶς ἑρμηνείας κοινῶς ἀποδεκτῆς.
2) Νὰ λυθῇ τὸ ζήτημα εἰς ἐπίπεδον Προκαθημένων,
χωρὶς ὅμως νὰ υἱοθετηθοῦν.»
᾿Εκ τούτων προκύπτει, ὅτι τὸ θέμα τοῦ Καταλόγου,τὸ ἐμφανισθὲν καὶ κυρίως συζητούμενον διὰ τοῦ Τύπου μετὰ τὴν κοίμησιν τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κυροῦ Παντελεήμονος, ἔχει τεθεῖ οὐσιαστικῶς ἀπὸ δωδεκαετίας καὶ πλέον.
Διαπιστοῦμεν, ὅτι ἡ θέσις τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος διὰ τὸ θέμα τοῦ Καταλόγου εἶναι σταθερὰ κατὰ τὴν ἀναφερθεῖσαν διαπραγμάτευσιν.
|
|