ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Στην Ελλάδα επιστρέφεται ανεκτίμητης αξίας βυζαντινό χειρόγραφο
«Πράσινο φως» για την αποκατάσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου Ψυρρή
"Ψηφιδωτὸ στὸ δάπεδο βυζαντινῆς οἰκίας" – του πρόσφατα χαμένου ποιητή Γιάννη Κοντού

Στην Ελλάδα επιστρέφεται ανεκτίμητης αξίας βυζαντινό χειρόγραφο

«Μισό αιώνα μετά την αφαίρεσή του από την Ιερά Μονή Διονυσίου του Αγίου Όρους, ένα ακόμη ανεκτίμητης αξίας, εξαιρετικής ομορφιάς και τεχνικής, βυζαντινό χειρόγραφο βρίσκεται καθοδόν προς την πατρίδα του», όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση.

Γνωστό ως «Μηνολόγιον Σεπτεμβρίου» και αποδιδόμενο στον Συμεών Μεταφραστή, το βυζαντινό χειρόγραφο, που χρονολογείται περί το 1050, αποτελείται από 266 φύλλα περγαμηνής, όπου εξιστορούνται οι βίοι των Αγίων που εορτάζονται κατά τον μήνα Σεπτέμβριο και φέρει διάκοσμο με στιλβωμένο χρυσό.

Μετά από πολύμηνες προσπάθειες και συνεργασία της ελληνικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον και του υπουργείου Πολιτισμού με τις αμερικανικές Αρχές για την ταυτοποίησή του, η διοίκηση του Πανεπιστημίου Duke, «με μία χειρονομία που επιδεικνύει σεβασμό στην προστασία των αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς», τονίζεται χαρακτηριστικά, «αλλά και ένα υψηλό ηθικό πρότυπο, συμφώνησε να παραδώσει στις αμερικανικές Αρχές το χειρόγραφο, όταν ειδοποιήθηκε ότι αναζητείται από τις ελληνικές Αρχές ως κλαπέν. Οι αμερικανικές Αρχές στη συνέχεια παρέδωσαν αυθημερόν το βυζαντινό κειμήλιο στην πρεσβεία της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον».

Ο πρέσβης της Ελλάδας στις ΗΠΑ, Χρίστος Παναγόπουλος, εξέφρασε τις θερμές ευχαριστίες της Ελληνικής Πολιτείας, τόσο προς το πανεπιστημιακό αυτό ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα των ΗΠΑ, όσο και στις αρμόδιες αμερικανικές Αρχές «για τον επαγγελματισμό τους και την αμέριστη συμπαράσταση που επέδειξαν στο αίτημα της Ελλάδας».

Σύμφωνα με την πρεσβεία της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον, «ο επαναπατρισμός των θραυσμάτων της ελληνικής ιστορίας, τα οποία κατά κανόνα αποτελούν και έργα υψηλής αισθητικής, συνιστά προτεραιότητα και σταθερό προσανατολισμό για την Ελληνική Πολιτεία και τις Αρχές της στο εξωτερικό. Ο αγώνας για την επιστροφή τους στην πατρίδα μας είναι διαρκής και δυσχερής, αλλά στέφεται με επιτυχία, ιδίως, όταν υπάρχει άψογη συνεργασία των ελληνικών και αμερικανικών Αρχών, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση.»

Κορυφή σελίδας

«Πράσινο φως» για την αποκατάσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου Ψυρρή

Το πράσινο φως για την αποκατάσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στου Ψυρρή άναψε το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων. Ο ναός παρουσιάζει σημαντικές φθορές από το χρόνο αλλά και από άστοχες επεμβάσεις του παρελθόντος και το ΚΣΝΜ ενέκρινε εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης,καθώς και συντήρησης των διακοσμητικών του στοιχείων.

«Γίνεται μια προσπάθεια να στηρίξουμε αυτό το μνημείο που εδώ και πολλά χρόνια έχει υποστεί καταστροφικές επεμβάσεις και θα είχε καταρρεύσει αν δεν υπήρχαν κάποιοι άνθρωποι να το στηρίξουν» είπε ο πατήρ Χρυσόστομος ενώπιον των μελών του Συμβουλίου, εκφράζοντας την αγωνία του για τη διάσωση του ναού, που αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα και κηρυγμένο μνημείο από το 2000.

Ο ίδιος πρόσθεσε ότι πρόκειται για ένα ναό που δεν έχει ενορίτες, γι' αυτό και δεν έχει οικονομική ευρωστία.

Η 170ετής ιστορία του, αλλά και σειρά άστοχων επεμβάσεων, τις οποίες διαπίστωσε και επιχείρησε να σταματήσει το 2000 η 1η Εφορεία Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων (μεταξύ άλλων γινόταν κάλυψη των διακοσμητικών στοιχείων του ναού εξωτερικά με επίχρισμα) έχουν αφήσει τα σημάδια τους στον ναό, που σήμερα εμφανίζει ρωγμές στις εσωτερικές του όψεις, φθορές στις τοιχογραφίες, αποκολλήσεις και ρηγματώσεις και στα υπόλοιπα διακοσμητικά του στοιχεία, ενώ ακόμα δεν έχει γίνει αποτύπωση της κατάστασης των εξωτερικών όψεων (πρέπει να καθαιρεθεί πρώτα το οπλισμένο σκυρόδεμα) για να διαπιστωθεί και εκεί το μέγεθος του προβλήματος.

Σημειώνεται ότι το 2005 το ΚΣΝΜ είχε εγκρίνει μελέτη αποκατάστασης του ναού, ωστόσο από τις εργασίες που προβλέπονταν ολοκληρώθηκε μόνο η επικεράμωση των στεγών και όχι η αποκατάσταση του υπόλοιπου ναού και η συντήρηση του διακόσμου του.

Τον Οκτώβριο του 2013, η Αρχιεπισκοπή Αθηνών υπέβαλε νέα μελέτη, αλλά οι εργασίες δεν ολοκληρώθηκαν. Τον περασμένο Σεπτέμβριο η Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων προχώρησε σε εργασίες για την άρση ετοιμορροπίας των κωδωνοστασίων.

Η μελέτη που ενέκρινε στην πρόσφατη συνεδρίασή του ομόφωνα το ΚΣΝΜ για την ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης προτείνει, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία περιμετρικής τάφρου αποστράγγισης, συνολική αποτίμηση της κατάστασης διατήρησης των θεμελίων, ενίσχυση της εξωτερικής τοιχοποιίας, κατασκευή εξωτερικών επιχρισμάτων, επισκευή ξύλινων κουφωμάτων, συντήρηση υαλοστασίου και επισκευή πλακοστρώσεων περιβάλλοντος χώρου.

Επίσης, εγκρίθηκαν από τα μέλη του Συμβουλίου ομόφωνα οι συντηρήσεις του ξυλόγλυπτου τέμπλου, το οποίο χρονολογείται το 1860, του περίτεχνου άμβωνα από πεντελικό μάρμαρο, των εξωτερικών λίθινων στοιχείων, του κωδωνοστασίου και του μαρμάρινου δαπέδου.

Σημειώνεται, εξάλλου, ότι τον Οκτώβριο του 2013 το ΚΣΝΜ είχε εγκρίνει και σωστικές επεμβάσεις συντήρησης τοιχογραφιών του ναού, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της υγρασίας και άλλων φθορών που εμφανίζουν, ωστόσο οι εργασίες δεν έχουν εκτελεστεί ακόμα.

Ο ναός Αγίου Δημητρίου Ψυρρή, τρίκλιτη μεγάλων διαστάσεων βασιλική που συνδυάζεται με σταυροειδή τρουλαίο ναό, βρίσκεται στην οδό Παλλάδος, πάροδο της οδού Αθηνάς. Ο ναός ιδρύθηκε το 1845, όπως αναγράφεται σε επιγραφή στη δυτική όψη του ναού. Χτίστηκε στο σημείο που υπήρχε παλαιότερα άλλος ναός, ο οποίος κατεδαφίστηκε από άγνωστη αιτία.

Σύμφωνα με την ίδια επιγραφή, προσθήκες στο ναό έγιναν το 1901, με αποτέλεσμα ο ναός να λάβει την αρχιτεκτονική μορφή που έχει μέχρι σήμερα. Την περίοδο 1908-1916 φιλοτεχνήθηκαν οι περίτεχνες τοιχογραφίες του.

Κορυφή σελίδας

"Ψηφιδωτὸ στὸ δάπεδο βυζαντινῆς οἰκίας" – του πρόσφατα χαμένου ποιητή Γιάννη Κοντού

Τὸ φῶς στὸν κῆπο καθαρίζει τὶς φωνὲς καὶ τὴ σκόνη.

Στὸ βάθος νιώθουμε τὴν παρουσία του. Φαίνονται μόνο

τὰ μαλλιά, ἡ αὔρα καὶ ὀσμὴ λεμονιοῦ μαζὶ μὲ

ἄνθος, τσακίζοντας τὶς ἐποχὲς καὶ τὶς συνήθειες.

Εἶναι δειλινό. Οἱ ἐλιὲς δένουν καρπὸ ἀπὸ τὰ

λόγια του. Δὲν εἶναι καθόλου εἰδυλλιακά.

Τὰ ἀπέναντι βουνὰ ξεφουσκώνουν σὰν ἀερόστατα,

τὰ ποτάμια γυρίζουν πίσω καὶ ἡ νύχτα ἔρχεται

πίσσα καίγοντας τὸ πράσινο, ἢ νομίζουμε; Ὅπως

καὶ νὰ ἔχουν τὰ γεγονότα, ἀκοῦμε τὴν ὁμιλία του.

Πίσω εἴμαστε, πολὺ πίσω, κρυφοὶ μαθητές,

μυστικὰ βαπτισμένοι. Κρύβουμε τὸ πρόσωπο

καὶ φανταζόμαστε τὸ ἀεράκι καὶ τὴ μέντα

τῶν ματιῶν του. Εἶναι ἀδύνατο νὰ πλησιάσουμε.

Ἄρχισε νὰ βρέχει. Τὸ χῶμα μουγκὸ δαγκώνει

τὶς λέξεις. Κάποιος ἄναψε ἕνα κερί.

Φύγαμε ἀπὸ τὸ πορτάκι τοῦ κήπου.

Μᾶς κατάπιε τὸ σκοτάδι, μᾶς μαχαίρωσε ἡ φωνή.

στὸν Γιάννη Μιχαηλίδη (Ἰούνιος 1992)

Διαβάστε κριτική του Δημ. Κοσμόπουλου για το έργο του Γ. Κοντού

Κορυφή σελίδας