ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Λειτουργία με όλες τις αισθήσεις
του Μητροπολίτη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεου
Η μετάφραση των λειτουργικών ευχών, δηλαδή των ευχών της θείας Λειτουργίας και των άλλων Μυστηρίων, απασχόλησε τελευταία τον εκκλησιαστικό και θεολογικό χώρο και όπως ήταν επόμενο ασχολήθηκε η Διαρκής Ιερά Σύνοδος, η οποία, ύστερα από μελέτη διαφόρων κειμένων, έλαβε ομοφώνως μια συγκεκριμένη απόφαση, που διακρίνεται για τη σοβαρότητα, την υπευθυνότητα και τη σύνεση, η οποία έχει δημοσιευθή. Το θέμα αυτό είναι σοβαρό και χρειάζεται μελέτη από πολλές πλευρές. Εχουν διατυπωθή πολλά επιχειρήματα ένθεν κακείθεν, αλλά στο παρόν άρθρο θα ήθελα να εκθέσω πολύ σύντομα μερικές από τις απόψεις μου.
1 Γίνεται σύγχυση μεταξύ της μετάφρασης του πρωτοτύπου κειμένου της θείας Λειτουργίας σε άλλες γλώσσες (αγγλική, γαλλική, αραβική, σλαβονική κ.λπ.) και της μεταγλώττισης στην ελληνική δημοτική γλώσσα. Αλλά πρέπει να ληφθή σοβαρώς υπ΄ όψη ότι δεν υπάρχει αντιστοιχία, γιατί η δημοτική γλώσσα δεν μπορεί να νοηθή ως ξένη γλώσσα.
Η αρχαία ελληνική γλώσσα και η κοινή ελληνιστική δεν είναι νεκρές γλώσσες. Είναι χαρακτηριστικό ότι όσοι χειρίζονται πολύ καλά τη δημοτική γλώσσα, γνωρίζουν εξίσου καλά και την αρχαία, από την οποία προσλαμβάνουν γλωσσικές μορφές και εμπλουτίζουν την ομιλουμένη γλώσσα. Ως παραδείγματα δε αναφέρω τους μεγάλους ποιητές μας Κωστή Παλαμά, Οδυσσέα Ελύτη κ.ά.
2 Σίγουρα δεν πιστεύουμε στην θεωρία των τριών ιερών γλωσσών (ελληνική, εβραϊκή, λατινική), αλλά θεωρούμε ότι η γλώσσα της λατρείας έχει μια ιερότητα, γιατί χρησιμοποιείται ως προσευχή στον Θεό. Ακόμη και οι αρχαίοι Ελληνες, όπως φαίνεται στις ωδές του Πινδάρου, χρησιμοποιούσαν μια ανώτερη γλωσσική μορφή κατά την λατρεία τους.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας δεν συνέταξαν τις ευχές που διαβάζονται στην θεία Λειτουργία απλώς στην μορφή της κοινής ελληνιστικής γλώσσας που ομιλείτο στην εποχή τους, αλλά χρησιμοποίησαν την «αττικιστική γλώσσα», που είναι η λόγια γλώσσα, την οποία μιλούσαν οι μορφωμένοι της εποχής εκείνης και αυτή καθιερώθηκε ως γλώσσα της λατρείας.
3 Η μετοχή στην θεία Λειτουργία και τα Μυστήρια της Εκκλησίας δεν πρέπει να ταυτισθή απόλυτα με την λογική κατανόηση των λέξεων και της γλώσσας που χρησιμοποιείται. Βεβαίως, η γλώσσα έχει σημαντική συνεισφορά στην επικοινωνία μεταξύ μας, αλλά δεν είναι καθοριστικό γνωσιολογικό στοιχείο, αφού υπάρχουν και άλλοι τρόποι μεταδόσεως της γνώσεως, όπως είναι το συναίσθημα, η φαντασία, η διαίσθηση, δηλαδή οι λειτουργίες εκείνες που κινούνται πέρα από την λογική.
Η επιστήμη έχει αποδείξει ότι δεν ισχύει απολύτως το απόφθεγμα «cogito, ergo sum», δηλαδή, σκέπτομαι άρα υπάρχω. Οι θεωρίες γύρω από την συναισθηματική νοημοσύνη, η ψυχανάλυση και η ψυχολογία, ο ρομαντισμός, ο υπαρξισμός και η νεωτερικότητα κλόνισαν τα θεμέλια της απόλυτης κυριαρχίας της λογικής στον γνωσιολογικό τομέα. Ετσι, στην θεία Λειτουργία δεν μετέχουμε μόνον με την λογική, αλλά και με όλες τις άλλες λειτουργίες της ψυχής.
4 Επειδή η κοινή ελληνιστική γλώσσα δεν είναι ξένη ως προς την αρχαία αττική διάλεκτο και επειδή πολλές εκφράσεις της χρησιμοποιούνται στην καθημερινή επικοινωνία μεταξύ μας, γι΄ αυτό και δεν είναι δύσκολη η προσαρμογή των ανθρώπων στο ιδίωμα των λειτουργικών ευχών. Οποιος εκκλησιάζεται τακτικά έχει την δυνατότητα να αντιλαμβάνεται το νόημα των λειτουργικών προτροπών.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον ο καθηγητής Γεώργιος Μπαμπινιώτης είναι εναντίον της μεταγλωττίσεως της λειτουργικής γλώσσας. Το βασικό επιχείρημά του είναι ότι η θεία Λειτουργία «έχει τελετουργικό χαρακτήρα», «είναι μυστήριο», γι΄ αυτό δεν πρέπει «να αντικαθίσταται εξ ολοκλήρου από μεταφράσεις», αφού «οι λέξεις στο πέρασμα από τη μια γλώσσα στην άλλη γλώσσα χάνουν σε σημαντικό βαθμό το σημασιολογικό τους περιεχόμενο και το βιωματικό τους φορτίο, στοιχεία απαραίτητα στον μυστηριακό χαρακτήρα της Θ. Λειτουργίας», οπότε αν μεταφράση κανείς αυτό το μυστηριακό στοιχείο, «το ευτελίζει».
Γενικά, θεωρώ ότι η γλώσσα με την οποία είναι γραμμένες οι ευχές της θείας Λειτουργίας και των Μυστηρίων δεν αποτελεί εμπόδιο για την μέθεξη του Μυστηρίου, ακόμη και για την λεκτική κατανόηση. Αντίθετα μάλιστα η λειτουργική γλώσσα μπορεί να βοηθήση αποτελεσματικά τους ανθρώπους στην εποχή μας, στην οποία παρατηρείται «γλωσσική ανεπάρκεια» και «γλωσσική πενία» να βελτιώσουν τον γραπτό και προφορικό τους λόγο.
από Το Βήμα της Κυριακής, 25/4/2010
Κορυφή σελίδας
Οι κληρικοί της Νέας Σμύρνης για την απόσβεση του δημοσίου χρέους
Τη Δευτέρα, 12 Απριλίου, συνήλθαν υπό την προεδρία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νέας Σμύρνης κ. Συμεών στην πρώτη μετά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή Σύναξή τους οι κληρικοί της Ιεράς Μητροπόλεως.
Το θέμα που απασχόλησε περισσότερο τη Σύναξη —πέρα από διάφορα ποιμαντικά ζητήματα— ήταν η οικονομική κατάσταση της χώρας• το υπέρογκο δημόσιο χρέος, οι οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλοί από μας, η πρωτοφανής διαπόμπευση που υφίσταται διεθνώς ο λαός. Ειδική αναφορά έγινε για την πρωτοβουλία του αξιοτίμου Προέδρου της Βουλής κ. Φιλίππου Πετσάλνικου για τη σύσταση και λειτουργία του Λογαριασμού για την Απόσβεση του Δημοσίου Χρέους.
Στη συνέχεια αποφασίστηκε ως έκφραση της αγάπης τους προς την πατρίδα και της ευθύνης τους ως πνευματικών ποιμένων να καταθέσουν στον εν λόγω λογαριασμό όσοι μπορούν τον μισθό του μηνός Απριλίου η όσοι δυσκολεύονται, εξαιτίας των οικογενειακών βαρών τους, ένα μέρος από αυτόν.
Συγκεντρώθηκε το ποσό των 31.585 €, το οποίο και κατατέθηκε στο σχετικό λογαριασμό. Με επιστολή του ο Σεβασμ. Μητροπολίτης κ. Συμεών γνωστοποίησε τα ανωτέρω προς τον αξιότιμο Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων.
Επιστολή στον Πρόεδρο της Βουλής κ. Πετσάλνικο
Χριστός ανέστη!
Την περασμένη Δευτέρα (12 Απριλίου ε.ε.) συνήλθε στην πρώτη μετά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή σύναξή μας ο ιερός Κλήρος της Μητροπόλεώς μας —πενήντα Πρεσβύτεροι, δύο διάκονοι και η ταπεινότητά μου.
Πέρα από διάφορα ποιμαντικά ζητήματα, το θέμα που μας απασχόλησε περισσότερο ήταν η οικονομική κατάσταση της χώρας μας• το υπέρογκο δημόσιο χρέος, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλοί από τους χριστιανούς μας, ο διασυρμός που υφιστάμεθα ως λαός διεθνώς.
Στη σύναξή μας αναφερθήκαμε και στην αξιέπαινη πρωτοβουλία που αναλάβατε με τη σύσταση και λειτουργία του Λογαριασμού για την Απόσβεση του Δημοσίου Χρέους.
Έτσι, εν ονόματι της αγάπης μας προς την πατρίδα και της ευθύνης που έχουμε ως πνευματικοί ποιμένες, αποφασίσαμε να προσφέρουμε άλλοι ολόκληρο τον μισθό του μηνός Απριλίου και άλλοι —όσοι δυσκολεύονται λόγω μεγάλων οικογενειακών βαρών— ένα μέρος του.
Συγκεντρώθηκε συνολικά το ποσό των τριανταμία χιλιάδων πεντακοσίων ογδονταπέντε ευρώ (31.585 €)
Ευχόμαστε ο αναστάς Κύριος να φωτίσει όλους —και κυρίως τους «έχοντες»— να προσφέρουν με γενναιοδωρία. Αυτό που προέχει αυτή τη δύσκολη ώρα είναι να στηριχθεί η πατρίδα και η οικονομία της. Κι αυτό δεν γίνεται με την κριτική —όσο εύλογη κι αν είναι—, αλλά με τη φιλότιμη προσπάθεια όλων μας.
Κορυφή σελίδας
Πρωτείο»-Συνοδικότης και Ενότης της Εκκλησίας
Η Ιερά Μητρόπολις Πειραιώς διοργανώνει την Τετάρτη 28η Απριλίου ε.έ. και ώρα 4.30 μ.μ. στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, Ν. Φάληρο Πειραιώς (αίθουσα «Μελίνα Μερκούρη») με ελεύθερη είσοδο Ημερίδα θεολογικού προβληματισμού, με θέμα: «Πρωτείο»-Συνοδικότης και Ενότης της Εκκλησίας.
Θα εισηγηθούν:
1.Σεβ. Μητροπολίτης Πειραιώς κ.ΣΕΡΑΦΕΙΜ:
«Ο παπισμός ως εκκλησιολογικό πρόβλημα»,
2.Ιερομόναχος Λουκάς Γρηγοριάτης:
«Τα πρεσβεία τιμής και η ενότης της Εκκλησίας κατά την πρώτη χιλιετία»
3.Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Μεταλληνός, Καθηγ. Πανεπιστημίου Αθηνών:
«Ενωτικές προσπάθειες μετά το σχίσμα»
4.Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης, Καθηγ. Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης:
«Η Ουνία ως πρότυπο ψευδούς ενότητος. Τα όρια της ποικιλομορφίας σε σχέση με την ενότητα»
5.Πρεσβύτερος Αναστάσιος Γκοτσόπουλος:
«Ιεροκανονική θεώρησις του παπικού πρωτείου»
6.Δημήτριος Τσελεγγίδης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης:
«Η λειτουργία της ενότητος της Εκκλησίας. Οι λανθασμένες θεολογικές προϋποθέσεις του παπικού πρωτείου»
7.Αριστείδης Παπαδάκης, Kαθηγητής Πανεπιστημίου Maryland, U.S.A.:
«Η εξέλιξη του παπικού πρωτείου (1000-1453). Ιστορική αξιολόγηση»
Κορυφή σελίδας
Η μέτρηση του χρόνου στο Βυζάντιο
Διάλεξη της Μαριάννας Σαβράμη, αρχιτέκτονος–αναστηλώτριας της 1ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Η διάλεξη εντάσσεται στη σειρά διαλέξεων με τίτλο «Στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής στους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους», την οποία διοργανώνει από τον Φεβρουάριο έως τον Μάιο του 2010 ο Σύλλογος Φίλων του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου με αφορμή το νέο ημερολόγιό του, θέμα του οποίου είναι «Ανιχνεύοντας το κοσμικό στο ιερό».
H περίληψη της διάλεξης:
Ο χρόνος σφραγίζει κάθε σημαντική δραστηριότητα της ανθρώπινης νόησης, αποτελεί τμήμα της ύπαρξής μας. Είναι ίσως η πιο φοβερή, ανεξιχνίαστη και μυστηριώδης δύναμη στον κόσμο, που όλα τα αλλάζει. Η παρουσίαση αυτή επιδιώκει να απαντήσει σε δύο ιστορικά ερωτήματα: ποια είναι η έννοια του χρόνου και πώς πραγματοποιείται η μέτρησή του. Για τους Βυζαντινούς, ο χρόνος είναι μέτρηση της φθοράς. Χαρακτηρίζει τη μεταβολή, άρα είναι συνδεμένος με το φθαρτό και το μεταβλητό κόσμο, αρχίζει τη ροή του με τη δημιουργία, η οποία είναι και η αφετηρία μέτρησης της βυζαντινής χρονολογίας. Μέτρηση του χρόνου σημαίνει τρία πράγματα: 1) τη χρονολογία (σε ποιο έτος βρισκόμαστε), 2) το ημερολόγιο (μέτρηση και καταμερισμός του έτους) και 3) μέτρηση της ημέρας (κατάτμηση της μέρας). Τα όργανα μέτρησης είναι οι αστρολάβοι, τα ηλιακά ρολόγια, οι κλεψύδρες κλπ. Τα περισσότερα ηλιακά ρολόγια βρίσκονται σε βυζαντινούς ναούς, αλλά ο αριθμός τους, σε σύγκριση με τον συνολικό αριθμό των σωζόμενων βυζαντινών ναών, είναι ελάχιστος. Ο μικρός αριθμός τους ίσως υποδηλώνει ότι τα ηλιακά ρολόγια δεν ήταν συνηθισμένο μέρος του αρχιτεκτονικού λεξιλογίου των ναών, πράγμα που σαφέστατα συμβαίνει στη Μεσαιωνική Δύση. Ποια είναι αλήθεια, η αιτία αυτής της διαφοροποίησης; Ίσως οι οριστικές απαντήσεις να μένουν ακόμη πεισματικά χαμένες μέσα στα δαιδαλώδη μονοπάτια των φιλοσοφικών και μεταφυσικών αναζητήσεων του ανθρώπου.
Δευτέρα 26 Απριλίου 2010, 19:30
Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο
Αίθουσα πολλαπλών εκδηλώσεων
Βασ. Σοφίας 22
Αθήνα
Πληροφορίες
Τηλ.: 210 7211027, 210 7294926, fax: 210 7231883
Κορυφή σελίδας
ΧΟΡΗΓΟΙ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ
