Πληροφοριακό δελτίο. Κυκλοφορεί κάθε Δευτέρα και Πέμπτη, δωρεάν. Έκδοση της Επικοινωνιακής και Μορφωτικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας της Ελλάδος      Συντάκτης: Κλάδος Πολιτιστικών Προγραμμάτων και Διαδικτύου της Εκκλησίας της Ελλάδος
Προσοχή: οι απόψεις και ειδήσεις που δημοσιεύονται εδώ δεν απηχούν οπωσδήποτε τις απόψεις της Εκκλησίας της Ελλάδος.


Τεύχος 292, 16 Φεβρουαρίου 2009            Επικοινωνήστε μαζί μας            Γραφτείτε συνδρομητές δωρεάν


 



Αυτό το ενημερωτικό newsletter, αποστέλλεται ΔΩΡΕΑΝ σε επιλεγμένους αποδέκτες.
Αν θέλετε να σταματήσει η αποστολή του σε σας, κάντε κλικ εδώ.
Αν λαμβάνετε περισσότερες από μια φορές το ίδιο τεύχος ΠΡΟΝΑΟ, κάντε κλικ εδώ.
ΕΙΔΗΣΕΙΣ

“ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ”

ΑΠΟ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΣΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ


Ο Κλάδος Πολιτιστικών Προγραμμάτων
και Διαδικτύου σας ενημερώνει



Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ
ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΙΝ ΧΡΟΝΟΥΣ
(25 Μαρτίου 1935)


Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος



ΕΙΔΗΣΕΙΣ


“ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ”

Τον προβληματισμό του για τη διάκριση μεταξύ παιδείας και εκπαίδευσης, αλλά και για την απομάκρυνση του σχολείου από την Εκκλησία, εξέφρασε ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, ο οποίος παρέστη σε ημερίδα με θέμα «Το μάθημα των θρησκευτικών σε Ελλάδα και Ευρώπη. Διαπιστώσεις-Προοπτικές».Την ημερίδα διοργάνωσε η Μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης κεντρικής Μακεδονίας και συμμετείχαν θεολόγοι της μέσης εκπαίδευσης, καθηγητές πανεπιστημίων, στελέχη της εκπαίδευσης και εκπρόσωποι της Εκκλησίας.

Ο Αρχιεπίσκοπος διαπίστωσε πως το σχολείο ξεμακραίνει καθημερινά από την Εκκλησία και τις αλήθειες της, υπογραμμίζοντας πως «υπάρχει απόκλιση, η οποία δόμησε τις διαφορές μεταξύ παιδείας και εκπαίδευσης. Ωστόσο, άλλο είναι η παιδεία και άλλο η στεγνή εκπαίδευση».Για το θέμα της αντιμετώπισης της διδασκαλίας του μαθήματος των θρησκευτικών από την προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, είπε ότι «λείπει μία εγκύκλιος που να ξεκαθαρίζει με σαφήνεια τη θέση της Πολιτείας» στο θέμα αυτό και πρόσθεσε πως «μία τέτοια θα μπορούσε να είναι η απάντηση που έδωσε ο απερχόμενος υπουργός Παιδείας προς τον Συνήγορο του Πολίτη». Προβληματισμό εξέφρασε και για τις προτάσεις από συλλόγους και ενώσεις Θεολόγων, από τους οποίους ζήτησε να είναι ρεαλιστές. «Δημιουργήθηκαν ομάδες που έκαναν τη διδασκαλία του χριστιανισμού ιδεολογία. Όμως, ο χριστιανισμός είναι βίωμα και τρόπος ζωής» σημείωσε.

Κορυφή σελίδας


ΑΠΟ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΣΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ

Το Βυζαντινό Μουσείο μεταμορφώνεται. Από το καλοκαίρι του 2004 που άνοιξε στο κοινό το πρώτο τμήμα της νέας μόνιμης έκθεσης, ολοκληρώνεται φέτος την άνοιξη, η παρουσίαση του δεύτερου μέρους της συλλογής του. Με τίτλο “Από το Βυζάντιο στη νεότερη εποχή” η έκθεση καλύπτει χρονικά την περίοδο από την Άλωση μέχρι και το νέο Ελληνικό κράτος. Σε ένα νέο χώρο 1400 τετρ. μ. εκτίθενται στο κοινό 750 αντικείμενα, τα περισσότερα για πρώτη φορά (ενδεικτικά αναφέρουμε: 243 εικόνες, 30 τοιχογραφίες, 24 γλυπτά και ένας θησαυρός 1000 νομισμάτων)! Τα εκθέματα αναδεικνύονται με βάση το κοινωνικό, πολιτιστικό και πολιτικό πλαίσιο της εποχής, γι’ αυτό και μιλάμε ουσιαστικά για την πρώτη, οργανωμένη από μουσείο έκθεση της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου.

Συγκεκριμένα, αναπροσαρμόζεται η τελευταία αίθουσα του πρώτου μέρους της έκθεσης των βυζαντινών συλλογών του ΒΧΜ «Η τελευταία αναλαμπή», που αναφέρεται στην εποχή των Παλαιολόγων. Παρουσιάζεται η «Πνευματική και καλλιτεχνική κινητικότητα τον 15ο αιώνα», με πρωτότυπο εκθεσιακό υλικό και οπτικοακουστικά μέσα. Σε ειδική προβολή σχολιάζεται επίσης η Άλωση της Κωνσταντινούπολης, που σηματοδοτεί και το πέρασμα από τους «Βυζαντινούς στους Νεότερους χρόνους».

Η έκθεση του δεύτερου μέρους των μεταβυζαντινών συλλογών αναπτύσσεται ως εξής:

• Η Ενετική κυριαρχία και οι Γραικοί (Ι.)
• Από το ανθίβολο στην εικόνα (ΙΙ.)
• Η Οθωμανική κατάκτηση και το Γένος (ΙΙΙ.)
• Το Έντυπο και ο Νέος Ελληνισμός (ΙV.)
• Η Θρησκευτική ζωγραφική στο νεοελληνικό κράτος (V.)

Στην πρώτη ενότητα «Η Ενετική κυριαρχία και οι Γραικοί» (I.) παρουσιάζονται όψεις της τέχνης και του πολιτισμού που αναπτύχθηκε σε βενετοκρατούμενες περιοχές, όπως την Κρήτη και τα Επτάνησα.

Σημαντική είναι η αναφορά στην Κρήτη: «Η Κοινωνία και η τέχνη της βενετικής Κρήτης» (Ι.α.). Στην Κρήτη που συνδυάζει γνωρίσματα της πρώην βυζαντινής αυτοκρατορίας και της μακραίωνης βενετικής παρουσίας, διαμορφώνοντας μία ιδιαίτερη κοινωνία, την κρητοβενετσίανικη, όπου συμβιώνουν καθολικοί, ορθόδοξοι και ουνίτες. Η ζωγραφική φορητών εικόνων ανθεί και δρουν ορισμένοι από τους γνωστότερους κρητικούς ζωγράφους, οι οποίοι παρουσιάζονται εδώ. Ανάμεσά τους οι Άγγελος, Δαμασκηνός, Κλόντζας, Λαμπάρδος και Βίκτωρ.

Ακολουθεί η παρουσίαση της τέχνης και του πολιτισμού των Επτανήσων «Η τέχνη στα Επτάνησα: Είδος μικτό, αλλά νόμιμο» (Ι.β.). Μέσα από πλήθος φορητών εικόνων, προϊόντα της εγκατάστασης των Κρητικών ζωγράφων μετά την άλωση του Χάνδακα και της ανάμειξης με τα τοπικά στοιχεία -ιδιαίτερα επηρεασμένα από τη βενετική παρουσία- παρουσιάζονται έργα της ανανέωσης της θρησκευτικής ζωγραφικής μέσα από τον χρωστήρα ζωγράφων όπως του Τζάνε, του Πουλάκη, του Μόσκου, του Κόνταρη, του Καραντινού, του Δοξαρά.

Άμεσα συνδεδεμένα με τη ζωγραφική, τα ανθίβολα -σχέδια εργασίας των ζωγράφων- που προορίζονται για την αναπαραγωγή εικονογραφικών θεμάτων, αποτελούν πολύτιμο υλικό για τη διάδοση της ζωγραφικής τέχνης σε όλες τις περιοχές και εποχές. Παρουσιάζονται στην ενότητα «Από το ανθίβολο στην εικόνα» (ΙΙ.), πλάι στις εικόνες κρητικής και επτανησιακής προέλευσης, προσφέροντας επιπλέον πληροφορίες για τη διαδικασία δημιουργίας της εικόνας.

Στη δεύτερη μεγάλη ενότητα «Η οθωμανική κατάκτηση και το Γένος» (ΙΙΙ.) παρουσιάζονται όψεις της κοινωνίας και της τέχνης που διαμορφώθηκε στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας. Την καλλιτεχνική δημιουργία μέσα από έργα θρησκευτικού χαρακτήρα των «Κοινοτήτων των Ρωμιών» (ΙΙΙ.α.), των οργανωμένων σε κοινότητες δηλαδή ελληνορθόδοξων πληθυσμών. Παρουσιάζονται έργα μικροτεχνίας, κεντητικής, γλυπτικής και ζωγραφικής από την Ήπειρο και τον ευρύτερο ελλαδικό χώρο, το Αιγαίο, τη Μικρά Ασία και την Κωνσταντινούπολη, πρωτεύουσα πλέον την Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Καθοριστικός παράγοντας της καθημερινότητάς τους ήταν η «Εκκλησία: τόπος πίστης - χώρος κοινωνικής συνοχής» (ΙΙΙ.β.). Ο χριστιανικός ναός, πέρα από τόπος λατρείας, γίνεται τόπος συγκέντρωσης και επικοινωνίας της κοινότητας. Μέσα από την εκκλησία και την ενορία συγκροτείται η ενότητα της κοινότητας κι ένα ενιαίο πλαίσιο σκέψης.

Εξίσου σημαντικός ήταν και ο ρόλος των μονών, οι οποίες παρουσιάζονται αμέσως μετά: «Μονές. Άνθηση και ακτινοβολία» (ΙΙΙ.γ.). Τα μοναστήρια, λόγω των προνομίων και φοροαπαλλαγών που τους παραχωρήθηκαν, έγιναν οικονομικά, πνευματικά και καλλιτεχνικά κέντρα. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στην άνθηση της τοιχογραφίας κατά τον 16ο αι., με σπουδαιότερους εκπροσώπους τον Θεοφάνη και τον Κατελάνο, μέσα από πρωτότυπο υλικό και οπτικοακουστικά μέσα.

Η επόμενη ενότητα παρουσιάζει «Όψεις της καθημερινής ζωής» (ΙΙΙ.δ.) των κοινοτήτων. Οι άνθρωποι αυτοί βίωναν μια κοινή παράδοση πίστης και νοοτροπιών, ανεξάρτητα από την κυριαρχία.

Στη συνέχεια και σε ιδιαίτερη ενότητα παρουσιάζεται η σημαντική για τη μετάβαση στα νεότερα χρόνια «Πολυμορφία του 18ου αι.» (ΙΙΙ.ε.). Οι κοινότητες των Ρωμιών εισέρχονται πλέον σε μία νέα ιστορική φάση. Αναδύεται μία ισχυρή εμπορική τάξη, η οποία συχνά ανταγωνίζεται τους Φαναριώτες και το Ιερατείο. Κάθε μια από αυτές τις ομάδες προωθεί τις τέχνες και την παιδεία, εφαρμόζοντας τις δικές της αρχές.

Σε ξεχωριστό χώρο παρουσιάζεται «Το έντυπο και ο Νέος Ελληνισμός» (ΙV.). Η συμβολή των ελληνικών και ξένων τυπογραφείων ήταν καθοριστική για τη συγκρότηση της ταυτότητας του Νέου Ελληνισμού. Μέσω του εντύπου εισέρχονται στον ελλαδικό χώρο οι ιδέες και αξίες της Ευρώπης του Διαφωτισμού και σταδιακά βρίσκουν πρόσφορο έδαφος οι επαναστατικές ιδέες. Την αφήγηση του εκθεσιακού υλικού συμπληρώνουν μία σειρά οθονών που διαπραγματεύονται θέματα όπως τα δυτικά τυπογραφεία γενικότερα και τα ιταλικά ειδικότερα, το θρησκευτικό βιβλίο κατά τους μεταβυζαντινούς χρόνους και τα τυπογραφεία του ελληνισμού της διασποράς, τον Ουμανισμό και τον νεοελληνικό Διαφωτισμό, τον Δαπόντε, καθώς και τον Ρήγα Βελεστινλή και την εποχή του.

Η παρουσίαση των μεταβυζαντινών συλλογών του ΒΧΜ κλείνει με την ενότητα «Θρησκευτική ζωγραφική στο νεοελληνικό κράτος» (V.). Η ορθόδοξη ζωγραφική του 19ου αι. στρέφεται προς τη δυτικότροπη, τρισδιάστατη ζωγραφική, ενώ παράλληλα επιβιώνουν παραδοσιακές τάσεις, που μπορούν να χαρακτηριστούν «λαϊκές».

Βγαίνοντας κανείς από το Μουσείο έχει τη δυνατότητα να βλέπει διαφορετικές κάθε φορά περιοδικές εκθέσεις σχετικές με την πρόσληψη του Βυζαντίου και της τέχνης του από καλλιτέχνες της νεότερης και σύγχρονης εποχής, κάτω από τον γενικό τίτλο «Το Βυζάντιο και η νεότερη τέχνη» (ΣΤ.). Ο θεσμός αυτός θα ξεκινήσει με την παρουσίαση της εξάμηνης περιοδικής έκθεσης «Η υποδοχή της βυζαντινής τέχνης στη νεότερη ελληνική ζωγραφική στο πρώτο μισό του 20ου αι».

Κορυφή σελίδας





ΧΟΡΗΓΟΙ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ