|
|
Θεμελιώδεις αρχές της υποστάσεως τού Αγίου Όρους
Είναι κοινή συνείδηση των αγιορειτών, αλλά και της ιστορικής και νομικής επιστήμης, ότι το Άγιον Όρος οφείλει κατά μέγα μέρος την επιβίωση και διατήρηση του εν ακμή δια μέσου δώδεκα αιώνων στην πρόνοια της Υπεραγίας Θεοτόκου να το προικίσει και με ειδικό καθεστώς αυτοδιοικήσεως, το οποίο είναι ενιαίο για ολόκληρη τη χερσόνησο, έτσι ώστε να μιλάμε για "Άγιον Όρος" και όχι απλώς για άθροισμα Μονών. Αυτή είναι η διαφορά, η μοναδικότητα και το πλεονέκτημά του σε σχέση με άλλα λίαν αξιόλογα μοναστικά κέντρα, όπως λ.χ. των Μετεώρων, ή παλαιότερα τού Ολύμπου της Βιθυνίας. Θεμελιώδης επομένως συστατική έννοια τού Μοναστικού μας Κέντρου είναι η αρχή της εκκλησιαστικής και διοικητικής ενότητος και κοινωνίας πασών των αγιορειτικών Μονών.
Συγκεκριμένα η εκκλησιαστική ενότης και κοινωνία περιγράφεται με την κοινή υπαγωγή στην άμεση δικαιοδοσία τού Οικουμενικού Πατριαρχείου, υπό την ανώτατη εποπτεία τού οποίου τελεί η ακριβής τήρηση των αγιορειτικών καθεστώτων κατά το πνευματικό μέρος, ενώ δεν επιτρέπεται άλλο μνημόσυνο πλην τού ονόματος τού Οικουμενικού Πατριάρχου. Οι κυρίαρχες Μονές οφείλουν να έχουν πλήρη εκκλησιαστική κοινωνία μεταξύ τους και να συμμετέχουν σε κοινές τελετές και λατρευτικές συνάξεις.
Η διοικητική ενότης και κοινωνία περιγράφεται με την υποχρεωτική συμμετοχή των κυριάρχων Μονών στα κοινά διοικητικά όργανα (Ιερά Κοινότης, Ιερά Επιστασία κλπ) και συμμόρφωση προς τις επιταγές τού Καταστατικού Χάρτη Αγίου Όρους (εφεξής Κ.Χ.Α.Ο.) για τις σχέσεις μεταξύ Ιεράς Κοινότητος και Ιερών Μονών και προς τις αποφάσεις και τούς κανόνες πού ψηφίζουν τα αρμόδια κοινά όργανα.
Πρόκειται περί ενιαίας θρησκευτικής Κοινότητος, στην οποία συμμετέχουν ως μόνιμα μέλη της όσοι εντάσσονται ελευθέρως σε αυτήν και ζουν και ενεργούν σε πλήρη κοινωνία με τούς υπολοίπους. Οποιοσδήποτε άνθρωπος βεβαίως έχει το δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας, επομένως και το δικαίωμα να μη αποδέχεται την κοινωνία με τα άλλα μέλη της Κοινότητος, αλλά τότε το ειλικρινές και έντιμον είναι να εγκαταλείψει ελευθέρως την Κοινότητα. Έτσι στην περίπτωση τού Αγίου Όρους για να προστατευθεί ο εξ ολοκλήρου Ορθόδοξος μοναστικός χαρακτήρας του, το Σύνταγμα και ο Κ.Χ.Α.Ο. απαγορεύουν την εγκαταβίωση ετεροδόξων ή σχισματικών. Έχοντας υπ’ όψιν τα παραπάνω καταλαβαίνει κανείς ότι στο Άγιον Όρος δεν υπάρχουν, με την έννοια πού ισχύουν αυτά για τούς εγκαθισταμένους στην υπόλοιπη ελληνική επικράτεια, ανεξιθρησκία ή εξατομικευμένη θρησκευτική ελευθερία, αλλά μάλλον προστατεύεται απολύτως η θρησκευτική ελευθερία τού Αγίου Όρους ως συνόλου, δηλ. το δικαίωμά του να αποτελεί ενιαία θρησκευτική Κοινότητα με συγκεκριμένο ενιαίο τρόπο τού θρησκεύειν.
Η διάρρηξης της ενότητος (εκκλησιαστικής και διοικητικής) τού Αγίου Όρους είναι αδιανόητη για το αγιορειτικό καθεστώς, γιατί προκαλεί πλήρη εμπλοκή στη θεσμική λειτουργία του και εν τέλει προσβάλλει την υπόστασή του. Το ζήτημα έχει σοβαρότατες θεσμικές, πνευματικές, εκκλησιαστικές αλλά και εθνικές διαστάσεις, γιατί εάν γίνει αποδεκτή η δυνατότητα Μονής να αποκόπτεται από τις άλλες για λόγους πού αυτή μονομερώς επικαλείται, τότε εύλογα και άλλοι Θα μπορούσαν να επικαλεσθούν λόγους πίστεως, συνειδήσεως, εθνικούς κλπ, να αποκόψουν τις Μονές και να προσχωρήσουν ανενόχλητα σε άλλες εκκλησιαστικές ή εθνικές δικαιοδοσίες, με καταστροφικές συνέπειες για το Άγιον Όρος, την Εκκλησία και την εδαφική κυριαρχία της χώρας μας. Για το λόγο αυτό απαγορεύεται απολύτως από το Σύνταγμα και τον Κ.Χ.Α.Ο. οποιαδήποτε μεταβολή τού αριθμού των είκοσι κυριάρχων Ι. Μονών τού Αγίου Όρους.
|
|
