Ε Ι Σ Η Γ Η Σ Ι Σ

Σεβ. Μητροπολίτου ᾿Ηλείας ΓΕΡΜΑΝΟΥ
Στήν ῾Ιεραρχία ᾿Οκτωβρίου 2001

Μέ θέμα

"῾Η ᾿Εκκλησιολογικο-ιστορική,
Κανονική καί Νομική σχέσις
᾿Επισκόπου καί Μονῶν"



᾿Εκκλησιολογικο-Ιστορική σχέσις ᾿Επισκόπου καί Μονῶν.

1. ῾Ως γνωστόν ἡ ὑπό τοῦ Κυρίου ἱδρυθεῖσα " Μία, ῾Αγία, Καθολική καί ᾿Αποστολική ᾿Εκκλησία " ἡμῶν εἶναι " Σῶμα Χριστοῦ ", κεφαλή της ἔχουσα τόν ἴδιον τόν Κύριον ἡμῶν ᾿Ιησοῦν Χριστόν, μέλη της δέ πάντας τούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ ἁγίου Πνεύματος βαπτισμένους ᾿Ορθοδόξους χριστιανούς· Δηλαδή τόν ἱερόν Κλῆρον, τούς Μοναχούς καί τούς Λαϊκούς. ῾Ως ἐκ τούτου πάντα τά μέλη τῆς ᾿Εκκλησίας μας ὀφείλουν ὑπακοή καί πρέπει νά ἔχουν ἁρμονική συνεργασία μέ τήν Κεφαλήν, διότι μόνον ἔτσι εἶναι δυνατόν νά παραμένουν μέλη τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ καί νά ἐπιτυγχάνεται ἡ σωτηρία, ὁ ἁγιασμός καί ἡ θέωσίς τους.1 Διότι ὁ Κύριός μας ἔχει διαβεβαιώσει· " ἐγώ εἰμί ἡ ἄμπελος, ὑμεῖς τά κλήματα. ῾Ο μένων ἐν ἐμοί κἀγώ ἐν αὐτῷ, οὗτος φέρει καρπόν πολύν, ὅτι χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν ". ῎Αλλως " πᾶν κλῆμα ἐν ἐμοί μή φέρον καρπόν αἴρει αὐτό ... καί εἰς τό πῦρ βάλλουσι καί καίεται " ( ᾿Ιωάννου ΙΕ' 1-7 ).

2. Μετά τήν ᾿Ανάληψίν του ὁ Θεάνθρωπος " εἰς τόπον καί τύπον "2 Αὐτοῦ ἄφησε στήν ὁρατή ἐπί γῆς ᾿Εκκλησίαν του τούς ἁγίους ᾿Αποστόλους του, οὗτοι δέ τούς διαδόχους των ᾿Επισκόπους. ῾Ο Κύριος εἶπεν εἰς τούς ᾿Αποστόλους· " ῾Ο ἀκούων ὑμῶν ἐμοῦ ἀκούει, καί ὁ ἀθετῶν ὑμᾶς ἐμέ ἀθετεῖ " (Λουκᾶ Ι' 16). ῾Ο ἅγιος ᾿Ιγνάτιος λέγει σχετικῶς· " ῞Οσοι γάρ Θεοῦ εἰσιν καί ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, οὗτοι μετά τοῦ ἐπισκόπου εἰσίν ".3 Καί πρός τούς Σμυρναίους ὁ αὐτός πατήρ συνιστᾶ· " Πάντες τῷ ἐπισκόπῳ ἀκολουθεῖτε, ὡς ᾿Ιησοῦς Χριστός τῷ Πατρί ... Μηδείς χωρίς τοῦ ἐπισκόπου τι πρασσέτω τῶν ἀνηκόντων εἰς τήν ἐκκλησίαν. ᾿Εκείνη βεβαία εὐχαριστία ἡγείσθω, ἡ ὑπό τόν ἐπίσκοπον οὖσα, ἤ ᾧ ἄν αὐτός ἐπιτρέψη. ῞Οπου ἄν φανῆ ὁ ἐπίσκοπος, ἐκεῖ τό πλῆθος ἔστω· ὥσπερ ὅπου ἄν ἦ Χριστός ᾿Ιησοῦς, ἐκεῖ ἡ καθολική ἐκκλησία. Οὐκ ἐξόν ἐστιν χωρίς τοῦ ἐπισκόπου οὔτε βαπτίζειν οὔτε ἀγάπην ποιεῖν· ἀλλ᾿ ὅ ἄν ἐκεῖνος δοκιμάση, τοῦτο καί τῷ Θεῷ εὐάρεστον, ἵνα ἀσφαλές ᾖ καί βέβαιον πᾶν ὅ πράσσετε "4. Χαρακτηριστική εἶναι καί ἡ ἑξῆς παρατήρησις τοῦ ἁγίου ᾿Ιγνατίου: " Πρέπον οὖν ἐστίν, μή μόνον καλεῖσθαι χριστιανούς, ἀλλά καί εἶναι. ῞Ωσπερ καί τινες ἐπίσκοπον μέν καλοῦσιν, χωρίς δέ αὐτοῦ πάντα πράσσουσι. Οἱ τοιοῦτοι οὐκ εὐσυνείδητοί μοι εἶναι φαίνονται ... "5.

Διά τοῦτο καί ὁ ᾿Απ. Παῦλος συνιστᾶ· " Πείθεσθε τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν καί ὑπείκετε· αὐτοί γάρ ἀγρυπνοῦσιν ὑπέρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν, ὡς λόγον ἀποδόσοντες· ἵνα μετά χαρᾶς τοῦτο ποιῶσι καί μή στενάζοντες· ἀλυσιτελές γάρ τοῦτο ( ῾Εβραίους ΙΓ' 17 ).

῾Επομένως πᾶν μέλος τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας μας, χωρίς καμμίαν ἐξαίρεσιν, ὀφείλει ὑπακοή καί συμμόρφωσι εἰς τά διατεταγμένα ὄργανα Αὐτῆς καί δή τήν Σύνοδον τῶν ᾿Επισκόπων καί τόν κατά τόπους ᾿Επίσκοπον.

3. Αὐτά ἰσχύουν ἀσφαλῶς καί περί τῶν ἐν ταῖς Μοναῖς καί τῶν ἐν αὐταῖς ἀσκουμένων Μοναχῶν. Γιατί καί ὁ Μοναχός, ὡς μέλος τοῦ Σώματος τῆς τοπικῆς ᾿Εκκλησίας, πρέπει νά εὑρίσκεται ἀρρήκτως συνδεδεμένος, νά ὑπακούη καί νά συνεργάζεται ἁρμονικά μέ τήν κεφαλήν της, τόν ᾿Επίσκοπον, ἀφοῦ μόνον ἔτσι θά εἶναι ἑνωμένος μέ τόν Κύριον. ῎Επειτα αὐτός ( ὁ ᾿Επίσκοπος ) εἶναι ὁ προεστώς τῆς λειτουργικῆς Συνάξεως, εἰς τήν ὁποίαν καί ὁ μοναχός μετέχει καί λαμβάνει καθημερινῶς τόν " ἄρτον τῆς ζωῆς ". Αὐτός ( ὁ ᾿Επίσκοπος ) θά δώση τήν ἔγκρισίν του νά ἱδρυθῆ ἡ Μονή του, αὐτός θά τήν θεμελιώση, αὐτός θά χειροθετήση καί θά ἐγκαταστήση τόν ῾Ηγούμενον τῆς Μονῆς, αὐτός θά χειροτονήση τούς Κληρικούς τοῦ Μοναστηρίου του, πού θά τοῦ μεταδίδουν τήν χάριν τῶν μυστηρίων τῆς ᾿Εκκλησίας μας κ.λ.π.

Γιαυτό οὔτε τά Μοναστήρια οὔτε οἱ Μοναχοί μπορεῖ νά εἶναι " ἀδέσποτοι ", ἀλλά ὀφείλουν καί αὐτοί ὑπακοήν εἰς τόν ᾿Επίσκοπον, μάλιστα δέ οἱ Μοναχοί, οἱ ὁποῖοι ἔχουν τήν ὑπακοήν, ὡς μίαν τῶν τριῶν μοναχικῶν ἀρετῶν, οἱ Μοναχοί πού συνεχῶς ἐπαναλαμβάνουν τό: " ὑπακοή ζωή, παρακοή θάνατος ".

Βεβαίως ἡ μοναχική τάξις εἶναι μία ἰδιαίτερη χριστιανική ὁμάδα ἀνθρώπων, " οἵτινες εὐνούχισαν ἑαυτούς διά τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν " ( Ματθαίου ΙΘ',12 ). Εἶναι ἡ τάξις πού τήν ἀκολουθοῦν πνευματικά προνομιοῦχοι ἄνθρωποι,6 ἐκεῖνοι πού ἀκολουθοῦν εἰς τήν ζωήν τους μίαν καθ᾿ ὑπερβολήν ὁδόν, ἀφοῦ " οὐ πάντες χωροῦσι τόν λόγον τοῦτον, ἀλλ᾿ οἷς δέδοται " ( Ματθαίου ΙΘ', 11 ).

῞Ομως ἡ μοναχική ζωή καί ἄσκησις δέν εἶναι αὐτοσκοπός, ἀλλά μέσον καί μάλιστα μέσον ὄχι ἀνεξάρτητον τῆς ᾿Εκκλησίας καί αὐτοδύναμον, γιατί δέν δύναται μόνο του νά ὁδηγήση τόν ἄνθρωπον στήν σωτηρίαν7. Εἶναι ἁπλῶς ἕνα ἀπό τά πολλά μέσα πού χρησιμοποιεῖ ἡ ᾿Εκκλησία μας, διά νά ὁδηγῆ τούς ἀνθρώπους εἰς τήν ἐκπλήρωσιν τοῦ σκοποῦ τους, πού εἶναι ἡ κάθαρσις καί ἡ σωτηρία, ὁ ἁγιασμός καί ἡ θέωσις, ὅπερ ἀποτελεῖ καί τόν μόνον σκοπόν πάντων τῶν Μελῶν τῆς ᾿Εκκλησίας, πάντων τῶν ἀνθρώπων. " Τοῦτο γάρ ἐστι θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὁ ἁγιασμός ὑμῶν " ( Α' Θεσσαλονικεῖς Δ' 3 ).

Β'

῾Η Κανονική σχέσις ᾿Επισκόπου - Μονῶν.

1. Τά ἀνωτέρω διδάσκουν μέ σαφήνειαν καί οἱ ἱεροί Κανόνες. Συγκεκριμένα καί εἰδικώτερα ὁρίζουν:

" Πρᾶγμα σεμνόν οὕτω καί τίμιον, καί τοῖς μακαρίοις καί ὁσίοις Πατρᾶσιν ἡμῶν πάλαι καλῶς ἐπινοηθέν, ἡ τῶν Μοναστηρίων οἰκοδομή, κακῶς ὁρᾶται πραττόμενον σήμερον... ῞Ωρισεν οὖν διά ταῦτα ἡ ἁγία Σύνοδος, μηδενί ἐξεῖναι Μοναστήριον οἰκοδομεῖν, ἄνευ τῆς τοῦ ᾿Επισκόπου γνώμης καί βουλῆς. ᾿Εκείνου δέ συνειδότος καί ἐπιτρέποντος, καί τήν ὀφειλομένην ἐπιτελοῦντος εὐχήν, ὡς τοῖς πάλαι θεοφιλῶς νενομοθέτηται, οἰκοδομεῖσθαι μέν τό Μοναστήριον, μετά πάντων δέ τῶν αὐτῷ προσηκόντων σύν αὐτῷ ἐκείνῳ βρεβίῳ ἐγκαταγράφεσθαι, καί τοῖς ᾿Επισκοπικοῖς ἀρχείοις ἐναποτίθεσθαι· μηδαμῶς ἄδειαν ἔχοντος τοῦ ἀφιεροῦντος, παρά γνώμην τοῦ ᾿Επισκόπου, ἑαυτόν ῾Ηγούμενον, ἤ ἄνθ᾿ αὑτοῦ, ἕτερον καθιστᾶν. Εἰ γάρ ἅπερ τις ἀνθρώπῳ χαρίζεται, τούτων οὐκ ἔτι κύριος εἶναι δύναται, πῶς ἅπερ τις καθαγιάζει καί ἀνατίθησι, τούτων ὑφαρπάζειν τήν κυριότητα παραχωρηθήσεται; "8.

Καί ὁ Δ' Κανών τῆς Δ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου ὁρίζει:

" Οἱ ἀληθῶς καί εἰλικρινῶς τόν μονήρη μετιόντες βίον, τῆς προσηκούσης ἀξιούσθωσαν τιμῆς. ᾿Επειδή δέ τινες τῷ μοναχικῷ κεχρημένοι προσχήματι, τάς τε ἐκκλησίας, καί τά πολιτικά διαταράττουσι πράγματα, περιϊόντες ἀδιαφόρως ἐν ταῖς πόλεσιν, οὐ μήν ἀλλά καί μοναστήρια ἑαυτοῖς συνιστᾶν ἐπιτηδεύοντες, ἔδοξε μηδένα μέν μηδαμοῦ οἰκοδομεῖν, μηδέ συνιστᾶν μοναστήριον, ἤ εὐκτήριον οἶκον παρά γνώμην τοῦ τῆς πόλεως ᾿Επισκόπου. Τούς δέ καθ᾿ ἑκάστην πόλιν καί χώραν μονάζοντας, ὑποτετάχθαι τῷ ᾿Επισκόπῳ καί τήν ἡσυχίαν ἀσπάζεσθαι, καί προσέχειν μόνῃ τῇ νηστείᾳ καί τῇ προσευχῆ, ἐν οἷς τόποις ἀπετάξαντο, προσκαρτεροῦντες, μήτε δέ ἐκκλησιαστικοῖς, μήτε βιωτικοῖς παρενοχλεῖν πράγμασιν, ἤ ἐπικοινωνεῖν, καταλιμπάνοντες τά ἴδια μοναστήρια, εἰ μήποτε ἄρα ἐπιτραπεῖεν διά χρείαν ἀναγκαίαν ὑπό τοῦ τῆς πόλεως ᾿Επισκόπου. Μηδένα δέ προσδέχεσθαι ἐν τοῖς μοναστηρίοις δοῦλον ἐπί τῷ μονάσαι παρά γνώμην τοῦ ἰδίου δεσπότου. Τόν δέ παραβαίνοντα τοῦτον ἡμῶν τόν ὅρον, ὡρίσαμεν ἀκοινώνητον εἶναι, ἵνα μή τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ βλασφημῆται. Τόν μέν τοι ᾿Επίσκοπον τῆς πόλεως χρή τήν δέουσαν πρόνοιαν ποιεῖσθαι τῶν μοναστηρίων "9.

Εἰδικώτερα διά τούς ἱερομονάχους καί μοναχούς, ὁ Η' Κανών τῆς αὐτῆς Δ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου ὁρίζει·

" Οἱ Κληρικοί τῶν πτωχείων καί μοναστηρίων καί μαρτυρίων, ὑπό τήν ἐξουσίαν τῶν ἐν ἑκάστῃ πόλει ᾿Επισκόπων, κατά τήν τῶν ἁγίων Πατέρων παράδοσιν, διαμενέτωσαν καί μή κατά αὐθάδειαν ἀφηνιάτωσαν τοῦ ἰδίου ᾿Επισκόπου. Οἱ δέ τολμῶντες ἀνατρέπειν τήν τοιαύτην διατύπωσιν, καθ᾿ οἷον δήποτε τρόπον καί μή ὑποταττόμενοι τῷ ἰδίῳ ᾿Επισκόπῳ, εἰ μέν εἶεν Κληρικοί, τοῖς τῶν Κανόνων ὑποκείσθωσαν ἐπιτιμίοις, εἰ δέ μονάζοντες ἤ λαϊκοί, ἔστωσαν ἀκοινώνητοι "10.

2. Βεβαίως κατά τήν ἱστορικήν πορείαν τῆς ᾿Εκκλησίας μας παρουσιάσθηκαν πολλοί τύποι μοναχικῆς ζωῆς. ᾿Αναχωριτισμός, (Μ. ᾿Αντώνιος, Παχώμιος στήν Αἴγυπτο καί Θηβαΐδα ), Κοινοβιακός βίος (Μ. Βασίλειος, Θεοδόσιος ὁ Κοινοβιάρχης, Θεόδωρος ὁ Στουδίτης, στόν Πόντο καί τήν Καπαδοκία, Παλαιστίνη, Κων/πολιν, Σινά κ.λ.π), ἰδιόρρυθμα Μοναστήρια ( ῞Αγιον ῞Ορος ) κ.λ.π11.

῞Ομως πάντες οἱ τύποι τῆς Μοναστικῆς ἀσκήσεως ἦσαν ὑπό τήν ὑψηλήν πνευματικήν καθοδήγησιν καί ἐποπτείαν τοῦ ἐπιχωρίου ᾿Επισκόπου.

Γ'

῾Η Νομική σχέσις ᾿Επισκόπου καί Μονῶν.

Οἱ Βασιλεῖς Λέων καί Κων(νος, ὡς ἑξῆς ὁρίζουν τόν ᾿Επίσκοπον καί τίς ἁρμοδιότητες αὐτοῦ· " ᾿Επίσκοπος ἐστιν ἐπιτηρητής καί ἐπιμελητής πασῶν τῶν ἐκκλησιαζομένων ψυχῶν τῶν ἐν τῇ αὐτοῦ ᾿Επαρχία δύναμιν ἔχων τελεστικήν, Πρεσβυτέρου, Διακόνου καί ᾿Αναγνώστου καί Ψάλτου καί Μοναχοῦ. ῎Ιδιον δέ ᾿Επισκόπου, τοῖς μέν ταπεινοῖς συγκατέρχεσθαι, καταφρονεῖν δέ τῶν ἐπαιρωμένων ... "12.

῞Ομως ἡ παρακμή τοῦ Μοναχισμοῦ καί ἡ κατάχρησις ἐξουσίας τῶν ᾿Επισκόπων ἐπί τῶν Μονῶν, ἀλλά καί ἡ ἀκμή καί οἱ ἀγῶνες τῶν Μοναχῶν ὑπέρ τῶν ἱερῶν εἰκόνων ἐνεδυνάμωσαν τίς ὑπάρχουσες τάσεις ἀνεξαρτητοποιήσεως τῶν Μονῶν ἀπό τῶν ᾿Επισκόπων, παρά τήν ἀνωτέρω παγίαν Κανονικήν καί ἱστορικήν ᾿Εκκλησιαστικήν πρᾶξιν.

῎Ετσι, πλήν τῶν ᾿Επισκοπικῶν ἤ ᾿Ενοριακῶν ἤ ᾿Επαρχιακῶν ἤ Μητροπολιτικῶν Μονῶν, ἐνεφανίσθησαν καί οἱ ἑξῆς τύποι Μονῶν·

α) Πατριαρχικαί καί Σταυροπηγιακαί.13
β) Βασιλικαί ἤ Αὐτοκρατορικαί.
γ) Κτητορικαί. Καί
δ) Αὐτοδέσποτοι ἤ ᾿Ελεύθεροι ἤ αὐτεξούσιοι ἤ αὐτόνομοι14.


Δηλαδή αἱ α ἐκ τῶν παραπάνω Μονῶν ἐξέφυγον ἀπό τήν ἐποπτείαν τοῦ ἐπιχωρίου ᾿Επισκόπου, αἱ δέ β, γ καί δ καί αὐτοῦ τοῦ Πατριάρχου.

῞Ομως ἡ 37η Νεαρά ᾿Αλεξίου τοῦ Κομνηνοῦ ( 1081-1118 ) ἐπί Πατριάρχου Νικολάου ( 1084-1111 ) ἐπαναφέρει ἐν μέρει τίς Μονές εἰς τήν κανονικήν τάξιν καί παρέχει δικαίωμα εἰς τόν Πατριάρχην Κων(πόλεως νά εἰσέρχεται εἰς πάντα τά Μοναστήρια τῆς ἐνορίας αὐτοῦ " κἄν τε πατριαρχικά ὦσι κἄν τε βασιλικά καί αὐτοδέσποτα "15.

2. Εἰς τάς ἡμέρας μας ἡ νομική κατάστασις τῶν Μονῶν καί τῶν μοναχῶν στήν ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος καί ἡ σχέσις καί ἡ θέσις τοῦ ᾿Επισκόπου εἰς αὐτάς ρυθμίζονται κυρίως μέ τόν Νόμον 590/77 Περί Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος ( ΦΕΚ 146/31-5-1977 τ.Α' ).

Εἰδικώτερα·

α) Διά τῆς παραγράφου 4, τοῦ ῎Αρθρου 1, τοῦ ὡς ἄνω Νόμου χαρακτηρίζεται ἡ Μονή Ν.Π.Δ.Δ.

β) Διά τῶν παραγράφων 3,4,5 καί 6, τοῦ ῎Αρθρου 56 τοῦ ὡς ἄνω Νόμου καθορίζονται τά τῆς ἐγγραφῆς, ἀπολύσεως καί παραμονῆς εἴς τινα Μονήν ἤ τόπον τοῦ Μοναχοῦ καί ῾Ιερομονάχου.

γ) Δι᾿ ὁλοκλήρου τοῦ ῎Αρθρου 39, καθορίζεται·

῞Οτι " ἡ ῾Ιερά Μονή εἶναι θρησκευτικόν καθίδρυμα διά τήν ἄσκησιν τῶν ἐν αὐτῷ ἐγκαταβιούντων ἀνδρῶν ἤ γυναικῶν, συμφώνως πρός τάς μοναχικάς ἐπαγγελίας καί τούς περί μοναχικοῦ βίου ἱερούς Κανόνας καί παραδόσεις τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας " ( παράγραφος 1 ),

῞Οτι " ἐν τῇ ᾿Εκκλησίᾳ τῆς ῾Ελλάδος λειτουργοῦν ῾Ιεραί Μοναί, τελοῦσαι ὑπό τήν πνευματικήν ἐποπτείαν τοῦ ἐπιχωρίου ᾿Αρχιερέως, καί Συνοδικαί Σταυροπηγιακαί ῾Ιεραί Μοναί, τελοῦσαι ὑπό τήν πνευματικήν ἐποπτείαν τῆς ΔΙΣ " ( παράγραφος 2 ),

῞Οτι " ἡ ἵδρυσις, διάλυσις ἤ συγχώνευσις ὑφισταμένων Μονῶν τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος συντελεῖται διά Προεδρικοῦ Διατάγματος, ἐκδιδομένου μετά σύμφωνον γνώμην τοῦ ἐπιχωρίου ᾿Αρχιερέως καί ἔγκρισιν τῆς ΔΙΣ, προτάσει τοῦ ῾Υπουργοῦ ᾿Εθνικῆς Παιδείας καί Θρησκευμάτων " ( παράγρφος 3 ),

῞Οτι " Μετόχια Μονῶν τῆς ᾿Ανατολικῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας, ἐάν μέν ἀνήκουν εἰς τό κλῖμα τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, ἱδρύονται τῇ ἀδείᾳ τοῦ ἐπιχωρίου ᾿Αρχιερέως καί λειτουργοῦν ὑπό τήν πνευματικήν ἐποπτείαν τοῦ οἰκείου Μητροπολίτου, ἐάν δέ ἀνήκουν εἰς ἕτερον κλῖμα, ἱδρύονται τῇ ἀδείᾳ τοῦ Κράτους, παρεχομένη διά κοινῆς ἀποφάσεως τῶν ῾Υπουργῶν ᾿Εξωτερικῶν καί ᾿Εθνικῆς παιδείας καί Θρησκευμάτων, ἐκδιδομένης μετά συγκατάθεσιν τοῦ ἐπιχωρίου ᾿Αρχιερέως καί ἔγκρισιν τῆς ΔΙΣ καί λειτουργοῦν ὑπό τήν ἐποπτείαν αὐτῆς, ἀσκουμένην διά τοῦ ἐπιχωρίου ᾿Αρχιερέως, ἀφαρμοζομένων ἐπ᾿ αὐτῶν τῶν ἰσχυουσῶν διά τάς ἐν τῇ περιοχῇ τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος Μονάς διατάξεων " ( παράγραφος 7 ),

῞Οτι " ἐξαιροῦνται τῆς ἐποπτείας τοῦ ἐπιχωρίου ᾿Αρχιερέως αἱ Πατριαρχικαί καί Σταυροπηγιακαί Μοναί Βλατάδων ἐν Θεσσαλονίκῃ καί ῾Αγίας ᾿Αναστασίας Φαρμακολυτρίας ἐν Χαλκιδικῇ, αἵτινες ἀνήκουσαι εἰς τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον μετά πάσης τῆς κινητῆς καί ἀκινήτου αὐτῶν περιουσίας, τελοῦν ὑπό τήν ἄμεσον αὐτοῦ πνευματικήν κυριαρχίαν καί διοίκησιν, διεπόμεναι ὑπό τοῦ ἀνέκαθεν ἰσχύοντος Πατριαρχικοῦ καθεστῶτος, μνημονευομένου ἐν αὐταῖς κατά τήν κανονικήν τάξιν τοῦ ὀνόματος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου. ῾Ωσαύτως ἐξαιροῦνται τά μετόχια τοῦ Παναγίου Τάφου καί τῆς ῾Ι. Μονῆς Σινᾶ " ( παράγραφος 8 ),

῞Οτι " ῾Ιεροί Ναοί, μετά ἤ ἄνευ μοναστικῶν ἀδελφοτήτων, εὑρισκόμενοι ἐν τῷ χώρῳ τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος καί μή ὑπαγόμενοι ὑπό τήν πνευματικήν δικαιοδοσίαν αὐτῆς δύνανται νά καταστοῦν, διά χαριστικῆς δικαιοπραξίας τῶν κυρίων αὐτῶν, μετόχια ῾Ι. Μονῶν τῶν πρεσβυγενῶν πατριαρχικῶν θρόνων καί τῆς ῾Ι. Μονῆς Σινᾶ, μετά συγκατάθεσιν τῆς δωρεοδόχου Μονῆς καί ἔγκρισιν τοῦ ἐπιχωρίου ᾿Αρχιερέως καί τῆς ΔΙΣ ἀποκλειομένης τῆς καθ᾿ οἱονδήποτε τρόπον ἐγκαταβιώσεως εἰς ταῦτα ᾿Επισκόπων. Διά τῆς ὡς ἄνω χαριστικῆς δικαιοπραξίας καθορίζονται αἱ προϋποθέσεις καί οἱ ὅροι, ὡς καί ὁ τρόπος διοικήσεως καί λειτουργίας τῶν ἐν λόγῳ μετοχίων > ( παράγραφος 9 ),

῞Οτι " ὁ Μητροπολίτης ἀσκεῖ ἐπί τῶν ῾Ιερῶν Μονῶν τῆς ἐπαρχίας αὐτοῦ τήν κατά τούς ἱερούς κανόνας πνευματικήν ἐποπτείαν διά τήν κανονικήν μνημόνευσιν τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ ἐν ταῖς ἱεραῖς ᾿Ακολουθίαις, τήν χειροθεσίαν τοῦ ῾Ηγουμένου, τήν ἔγκρισιν τῆς κουρᾶς τῶν μοναχῶν, τήν ἀνάκρισιν τῶν κανονικῶν παραπτωμάτων, τήν μέριμναν διά τήν κατά τούς ἱερούς κανόνας λειτουργίας τῆς Μονῆς καί τόν ἔλεγχον τῆς νομιμότητος τῆς οἰκονομικῆς διαχειρίσεως αὐτῆς " ( παράγραφος 6 ),

῞Οτι " ὁ ῾Ηγούμενος καί τά μέλη τοῦ ῾Ηγουμενοσυμβουλίου, ὧν ὁ ἀριθμός ὁρίζεται ἀναλόγως τοῦ ἀριθμοῦ τῶν μοναχῶν ἑκάστης Μονῆς ὑπό τοῦ ἐσωτερικοῦ κανονισμοῦ αὐτῆς, ἐκλέγονται, ἐάν ἔχῃ πέντε (5) τοὐλάχιστον ἐγκαταβιοῦντας μοναχούς, ὑπό τῆς μοναχικῆς ἀδελφότητος, ἄλλως ὁρίζονται ὑπό τοῦ ἐπιχωρίου ᾿Αρχιερέως. ῾Ο οὑτωσί ἐκλεγείς ῾Ηγούμενος εἶναι ἰσόβιος, ἐπιφυλασσομένων τῶν διατάξεων τοῦ νόμου περί ᾿Εκκλησιαστικῶν Δικαστηρίων. ῾Η ΔΙΣ δύναται δι᾿ ἠτιολογημένης ἀποφάσεως τῇ προτάσει τοῦ οἰκείου ᾿Αρχιερέως ἤ τῆς Μοναστικῆς ᾿Αδελφότητος νά ἐγκρίνη τήν διενέργειαν νέας ἐκλογῆς πρός ἀνάδειξιν ῾Ηγουμένου " ( παράγραφος 5 ),

Καί ὅτι " τά τῆς ὀργανώσεως καί προαγωγῆς τοῦ πνευματικοῦ βίου καί τά τῆς διοικήσεως τῆς Μονῆς καθορίζονται ὑπό τοῦ ῾Ηγουμενοσυμβουλίου συμφώνως πρός τούς ῾Ιερούς Κανόνας, τάς μοναχικάς παραδόσεις καί τούς νόμους τοῦ κράτους, δι᾿ ἐσωτερικοῦ κανονισμοῦ, δημοσιευομένου διά τοῦ Δελτίου `` ᾿Εκκλησία `` " ( παράγραφος 4 ) 16.

᾿Επίσης ἡ θέσις τῶν Μονῶν εἰς τήν ᾿Εκκλησίαν τῆς ῾Ελλάδος καί ἡ σχέσις τοῦ ᾿Επισκόπου μέ αὐτές ρυθμίζονται καί ἀπό τόν ὑπ᾿ ἀριθμ. 39(1972 Κανονισμόν τῆς ῾Ι. Συνόδου τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος " Περί τῶν ἐν ῾Ελλάδι ᾿Ορθοδόξων ῾Ιερῶν Μονῶν καί ῾Ησυχαστηρίων ".17

᾿Εκ τῶν ἀνωτέρω ἰσχυουσῶν Πολιτειακῶν καί Κανονικο-ἐκκλησιαστικῶν διατάξεων προκύπτει, ὅτι ἐν τῇ ᾿Εκκλησίᾳ τῆς ῾Ελλάδος λειτουργοῦν σήμερα Μοναί, ᾿Ανδρῶαι ἤ Γυναικεῖαι, τῶν ἑξῆς τύπων·

α) Συνοδικαί καί Σταυροπηγιακαί ὑπό τήν πνευματικήν δικαιοδοσίαν καί ἐποπτείαν τῆς ΔΙΣ.

β) ᾿Επαρχιακαί-Μητροπολιτικαί Μοναί, ὑπό τήν πνευματικήν δικαιοδοσίαν τοῦ ᾿Επιχωρίου ᾿Αρχιερέως.

γ) Μετόχια ῾Ιερῶν Μονῶν τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος. Καί

δ) ῾Ησυχαστήρια18.

3. ᾿Εκ τῶν ὅσων ἐλέχθησαν κατεφάνη, νομίζω, μέ σαφήνεια ἡ θέσις τοῦ ᾿Επισκόπου στίς Μονές καί ἡ σχέσις αὐτοῦ μέ τούς Μοναχούς. Πρός διασάφησιν αὐτῶν θά προσθέσω ἐδῶ καί τά ἑξῆς·

᾿Εφ᾿ ὅσον ἐκκλησιολογικό-ιστορικῶς, Κανονικῶς καί νομικῶς ἀναγνωρίζεται, ὅτι ἡ ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία ἔχει κεφαλήν της τόν Κύριον· ὅτι ὁ ᾿Επίσκοπος τοῦ τόπου εἶναι εἰς " τύπον καί τόπον Χριστοῦ "· ῞Οτι ἄνευ ἀδείας καί εὐλογίας τοῦ ᾿Επισκόπου δέν εἶναι δυνατόν νά ἱδρυθῆ καί νά λειτουργήση Μονή· Καί ὅτι ὁ ᾿Επίσκοπος ἔχει τήν πνευματικήν εὐθύνην τῆς καλῆς λειτουργίας τῶν Μονῶν καί τῆς ἐκπληρώσεως τῶν μοναχικῶν ὑποχρεώσεων τῶν Μοναχῶν, δύο ΜΟΝΟΝ σχέσεις ᾿Επισκόπου καί Μοναχῶν εἶναι δυνατόν νά ὑπάρξουν ·

Πρώτη· ῾Η σχέσις τοῦ Χριστοῦ ( νυμφίου ) πρός τήν ᾿Εκκλησίαν ( νύμφη ). Καί καθώς " ὁ Χριστός ἠγάπησε τήν ᾿Εκκλησίαν καί ἑαυτόν παρέδωκεν ὑπέρ αὐτῆς, ἱνα αὐτήν ἁγιάση ... ἵνα παραστήση αὐτήν ἑαυτῷ ἔνδοξον τήν ᾿Εκκλησίαν, μή ἔχουσαν σπῖλον ἤ ρυτίδα ἤ τι τῶν τοιούτων, ἀλλ᾿ ἵνα ἦ ἁγία καί ἄμωμος " ( ᾿Εφεσίους Ε' 25-27 ), ἔτσι καί ὁ ᾿Επίσκοπος πρέπει νά διάκειται καί νά ἐνεργῆ διά κάθε Μονή τῆς ᾿Επισκοπικῆς του περιφερείας. ᾿Αλλ᾿ ἐπίσης, ὅπως δέν μπορεῖ νά ὑπάρξη ἡ νύμφη ᾿Εκκλησία χωρίς τόν νυμφίον ᾿Ιησοῦν Χριστόν, ἔτσι δέν μπορεῖ νά ὑπάρξη Μονή καί Μοναχοί χωρίς τήν παρουσίαν καί τήν ἀνάλογον σχέσιν Μοναχῶν καί ᾿Επισκόπου.

Καί ἡ δεύτερη: ῾Η σχέσις τῆς Κεφαλῆς τοῦ Σώματος καί τῶν μελῶν αὐτοῦ.

Καί καθώς εἶναι ἀδύνατον νά ὑπάρξουν μέλη ζωντανά ἀποκεκομμένα ἀπό τό ὑπόλοιπον σῶμα ἤ μή ἁρμονικῶς μεταξύ τους συνδεδεμένα, ἐπικοινωνοῦντα καί συνεργαζόμενα μέ τήν κεφαλήν τοῦ σώματος, ἔτσι δέν εἶναι δυνατόν νά ὑπάρξη πνευματικῶς ζωντανή καί ἀκμάζουσα Μονή, χωρίς ἑνότητα ἐν Χριστῷ καί ἁρμονική σχέσι καί συνεργασία ᾿Επισκόπου καί Μοναχῶν. ῞Οπως ἐπίσης, καθώς " οὐδείς ποτέ τήν ἑαυτοῦ σάρκα ἐμίσησεν, ἀλλ᾿ ἐκτρέφει καί θάλπει αὐτήν, καθώς καί ὁ Κύριος τήν ᾿Εκκλησίαν " ( ᾿Εφεσίους Ε' 29-30 ), ἔτσι δέον καί ὁ ᾿Επίσκοπος νά ἀγαπᾶ, νά περιθάλπη καί νά προστατεύη τήν Μονήν του. ᾿Αλλ᾿ ὅπως τά ὑγιῆ μέλη σώματος οὐδέποτε ἀρνήθηκαν νά ἐκτελέσουν ἐντολήν τῆς κεφαλῆς, οὕτω καί οἱ Μοναχοί. ᾿Εκτός ἐάν οἱ Μοναχοί ἔχουν πνευματικά ἀσθενήσει, ὁπότε πρέπει νά γίνη· ἕν ἐκ τῶν δύο· ἤ θά θεραπευθῆ τό ἀσθενές μέλος, διά νά συνεργάζεται μέ τήν κεφαλήν ἤ θά ἀφαιρεθῆ τοῦ σώματος τῆς ᾿Εκκλησίας διά χειρουργικῆς πνευματικῆς ἐπεμβάσεως ἵνα μή μολυνθῆ ὁλόκληρον τό σῶμα.

4. Βεβαίως σέ κάποιον χρόνον ἤ καί σέ κάποια ἱστορικά πρόσωπα ἡ ἀνωτέρω περιγραφεῖσα μόνη συμβατή σχέσις ᾿Επισκόπου καί Μοναχῶν διεταράχθη ἐξ αἰτίας κάποτε μέν τοῦ ᾿Επισκόπου ἄλλοτε δέ τῶν Μοναχῶν. Αὐτό ὅμως εἶναι ἐξαίρεσις καί οἱ ἐξαιρέσεις δέν μπορεῖ καί δέν πρέπει νά ἀναιρέσουν ἤ νά ἀλλάξουν τόν κανόνα καί νά μετατρέψουν τήν πατρική ( πατρός πρός τέκνον ) ἤ τήν μητρική ( μητρός ᾿Εκκλησίας πρός τέκνον ) σχέσιν τοῦ ᾿Επισκόπου πρός τούς Μοναχούς τῶν Μονῶν τῆς ᾿Επισκοπῆς του σέ σχέσι Προϊσταμένου καί ὑφισταμένου ὑπαλλήλου. Διότι τοῦτο, ἄν καί ὅταν συμβῆ, ἀλλοιώνει τήν οὐσίαν τῶν ἐκκλησιαστικῶν δομῶν μας, διό καί εἶναι ἐντελῶς ἀνεπίτρεπτον.

Εἰς τήν ᾿Εκκλησίαν τῆς ῾Ελλάδος ἡ ῾Ιερά Μονή εἶναι, πρέπει νά εἶναι, πρότυπον πνευματικόν ἰατρεῖον, Νοσοκομεῖον ψυχῶν καί οἱ καθαρθέντες, φωτισθέντες καί ἁγιασθέντες ἐν αὐτῇ Μοναχοί πρότυπα μιμήσεως ἀπό τούς χριστιανούς.

Διά τοῦτο ἡ Διοίκησις τῆς ᾿Εκκλησίας ἔχει, πρέπει νά ἔχη, σέ περίοπτον θέσιν τάς Μονάς, ἑκάστη Μητρόπολις τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος ἔχει καί θέλει νά ἔχη Μονάς καί πολλά ἐκ τῶν πνευματικῶν μέσων τῆς ἀσκήσεως καί τοῦ ἁγιασμοῦ τῶν Μοναχῶν ( ᾿Ακολουθίαι εἰκοσιτετραώρου, Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία, ᾿Αγρυπνίαι κ.λ.π. ), εὗρε χρήσιμα, τά προσέλαβε καί τά χρησιμοποιεῖ εἰς τάς ἐνορίας διά τό καθόλου πνευματικόν της ἔργον καί εὔχεται καθημερινῶς καί ἰδιαιτέρως " ὑπέρ τῶν ῾Ιερομονάχων, Μοναχῶν καί Μοναζουσῶν ".

᾿Αλλά καί τά μέλη τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος ἀγαποῦν τάς Μονάς, καταφεύγουν συχνά εἰς αὐτάς καί ποικιλοτρόπως τάς ἐνισχύουν, οἱ δέ ῾Ηγούμενοι καί οἱ Μοναχοί ἔχουν τήν ἰδιαιτέραν ἐκτίμησιν αὐτῶν.

Δ'

Προτάσεις λύσεως μοναστικῶν προβλημάτων

καί σχέσεων ᾿Επισκόπου καί Μονῶν

Εἰς τάς ὀργανωμένας Πολιτείας τῶν ἀνθρώπων, ὅταν παρουσιάζωνται προβλήματα, συνήθως ἐπεμβαίνει ἡ Πολιτεία διά τῶν Νόμων της, καί λύει αὐτά. Τό ἴδιο πράττει καί ἡ ᾿Εκκλησία μας διά τά ἰδικά της προβλήματα. Βεβαίως ὁ ᾿Απ. Παῦλος λέγει, ὅτι " δικαίῳ νόμος οὐ κεῖται " ( Α' Τιμοθέου Α' 9 ). ῞Ομως καί ἐμεῖς οἱ χριστιανοί εἴμεθα ἄνθρωποι ἀδύναμοι, διό καί ἀπό τῆς ᾿Αποστολικῆς περιόδου19, ἄρχισαν νά ἐμφανίζωνται διάφορα προβλήματα. ῎Ετσι καί ἡ ᾿Εκκλησία μας ἠναγκάσθη νά ὁρίση τά πρέποντα διά τῶν ἱερῶν Κανόνων της. ῾Η συνεχιζομένη δέ ἀνθρώπινη ἀδυναμία ἡμῶν ( Ποιμένων καί Ποιμενομένων ) ἐπιβάλλουν εἰς τήν ᾿Εκκλησίαν τήν τήρησιν τῶν παλαιῶν Κανόνων δικαίου, ἀλλά καί τήν θέσπισιν νέων.

Διά τοῦτο ἤδη ἔρχομαι εἰς τό τέταρτο Μέρος τῆς Εἰσηγήσεώς μου, εἰς τάς Προτάσεις μου δια τήν λύσιν ὑφισταμένων προβλημάτων.

1. ῾Η ἵδρυσις καί ἡ λειτουργία τῶν ἐν ῾Ελλάδι ῾Ησυχαστηρίων εἶναι μοναχικόν πρόβλημα, τό ὁποῖον ἔχει δημιουργήσει πολλάκις πολλά ζητήματα καί προστριβάς μεταξύ τῶν κατά τόπους ᾿Επισκόπων καί τῶν Διοικήσεων τῶν ῾Ησυχαστηρίων, μέ ἀποτέλεσμα τόν σκανδαλισμόν τῶν πιστῶν.

Τά ῾Ησυχαστήρια εἶναι θεσμός, πού μπορεῖ νά εὕρη κανείς κάποιες ρίζες τους εἰς τόν ἀναχωρητισμόν τοῦ ἀρχαίου Μοναχισμοῦ, ἡ ἐμφάνισίς τους ὅμως εἰς τάς ἡμέρας μας ἔχει ὡς αἰτίαν δυτικήν ἐπίδρασιν καί εἶναι ἔκφρασις καί προσπάθεια τῶν ἱδρυτῶν των δι᾿ ἀνεξαρτησίαν καί ἀποδέσμευσιν αὐτῶν ἀπό τήν ἐποπτείαν τοῦ ᾿Επισκόπου.

Τό ῾Ησυχαστήριον ὅμως εἶναι Μονή καί οἱ ἐν αὐτῷ ἐφησυχάζοντες εἶναι Μοναχοί. Καί ὅπως οὐδεμία Μονή εἶναι δυνατόν νά ἱδρυθῆ καί νά λειτουργήση χωρίς τήν ἄδειαν καί τήν εὐλογίαν τοῦ ᾿Επισκόπου, ἔτσι ἐκκλησιαστικῶς εἶναι ἀνεπίτρεπτον νά ἱδρύεται ῾Ησυχαστήριον καί νά λειτουργῆ εἰς τήν περιφέρειαν ῾Ιερᾶς τινος Μητροπόλεως χωρίς τήν ἄδειαν καί τήν πνευματικήν ἐπιστασίαν τοῦ Μητροπολίτου αὐτῆς, δεδομένου ὅτι πολλά ἐξ αὐτῶν λειτουργοῦν κατά τόν ᾿Αστικόν Κώδικα βάσει τῆς ἱδρυτικῆς των Συμβολαιογραφικῆς Πράξεως καί τοῦ Καταστατικοῦ των, ἐάν ὑπάρχουν καί αὐτά.

Διά τοῦτο καί ἐπειδή ὁ ὑπ᾿ ἀριθμ. 39/1972 Κανονισμός " Περί τῶν ἐν ῾Ελλάδι ὀρθοδόξων ἱερῶν Μονῶν καί ῾Ησυχαστηρίων " στηρίζεται εἰς τόν μή ἰσχύοντα πλέον Καταστατικόν Νόμον 126/1969,

᾿Επειδή τό ἄρθρον 5 τοῦ ὡς ἄνω Κανονισμοῦ περί ῾Ησυχαστηρίων ἔχει ἤδη ὁλόκληρον ἀκυρωθῆ δι᾿ ἀποφάσεως τοῦ Συμβουλίου τῆς ᾿Επικρατείας ( ᾿Απόφασις 866/1974 ),

᾿Επειδή ὁ ἰσχύων Καταστατικός Χάρτης τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος ὁρίζει· " Διά κανονιστικῶν ἀποφάσεων τῆς ΔΙΣ, ἐγκρινομένων ὑπό τῆς ΙΣΙ καί δημοσιευομένων διά τῆς ᾿Εφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως θεσπίζονται τά πλαίσια λειτουργίας τῶν ἐν τῇ περιοχῇ τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος ᾿Ορθοδόξων ῾Ησυχαστηρίων, ἅτινα ἱδρύονται ὡς νομικά πρόσωπα ἰδιωτικοῦ δικαίου κατά τάς κειμένας διατάξεις καί λειτουργοῦν ἐπί τῆ βάσει τοῦ ἱδρυτικοῦ αὐτῶν κανονισμοῦ "20, αἱ ἀποφάσεις δέ αὐταί δέν ἔχουν ἀκόμη ληφθῆ, μέ ἀποτέλεσμα τό πρόβλημα νά συνεχίζεται καί συνεχῶς νά αὐξάνη,

᾿Επειδή κατά τόν ἰσχύοντα Καταστατικόν Χάρτην ἡ ΙΣΙ " ἀσκεῖ τάς ἐκ τῶν ῾Ιερῶν Κανόνων καί λοιπῶν ᾿Εκκλησιαστικῶν διατάξεων ἀπορρεούσας ἁρμοδιότητας ",21 ἡ δέ ΔΙΣ " ἐπαγρυπνεῖ ἐπί τῆς ἐκπληρώσεως τῶν καθηκόντων τῶν κληρικῶν καί τῶν Μοναχῶν ",22

Προτείνω νά ἀποφασίση ἡ ΙΣΙ τήν σύνταξιν ἑνός νέου Κανονισμοῦ περί ἱερῶν Μονῶν καί ῾Ησυχαστηρίων. Τόν Κανονισμόν αὐτόν νά συντάξη ἑπταμελής Εἰδική Συνοδική ᾿Επιτροπή, ἀποτελουμένη ἐκ τριῶν ᾿Αρχιερέων, ἐκ δύο ῾Ηγουμένων καί ἐκ δύο εἰδικῶν Πανεπιστημιακῶν Καθηγητῶν ἤ ἀνωτάτων Δικαστικῶν λειτουργῶν, ὑπό τήν προεδρείαν τοῦ ἀρχαιοτέρου ἐκ τῶν ἀρχιερατικῶν μελῶν.

Οὕτω πιστεύω, ὅτι διά τοῦ νέου τούτου Κανονισμοῦ θά διευκρινισθοῦν μέ σαφήνεια οἱ σχέσεις ᾿Επισκόπου καί Μοναστηριακῶν ἀρχῶν ( Μονῶν καί ῾Ησυχαστηρίων ), ἀλλά καί τά δικαιώματα καί αἱ ὑποχρεώσεις ἑκατέρων τούτων, ὥστε νά ἐκλείψουν, εἰ δυνατόν, οἱ σχετικές προστριβές εἰς τό παντελές.

2. ῾Ο ἰσχύων Καταστατικός Χάρτης τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος ὁρίζει πολλά σοβαρά θέματα τῶν ῾Ιερῶν Μονῶν, ἐν οἷς καί " τά τῆς ὀργανώσεως καί προαγωγῆς τοῦ πνευματικοῦ βίου καί τά τῆς διοικήσεως τῆς Μονῆς, τόν ἀριθμόν τῶν μελῶν τοῦ ῾Ηγουμενοσυμβουλίου "23, νά ρυθμίζωνται διά τοῦ ᾿Εσωτερικοῦ κανονισμοῦ ἑκάστης ῾Ιερᾶς Μονῆς.

᾿Επειδή ἀσφαλῶς πολλαί ἱεραί Μοναί δέν ἔχουν ἐσωτερικόν Κανονισμόν

Προτείνω νά ἀποφασισθῆ ἀπό τήν ΙΣΙ καί νά δοθῆ ἐντολή, ὅπως:

α) ῞Απασαι αἱ ῾Ι. Μοναί συντάξουν τόν ᾿Εσωτερικόν Κανονισμόν αὐτῶν καί τόν δημοσιεύσουν εἰς τό Δελτίον ΕΚΚΛΗΣΙΑ, μετά προηγουμένην ἔγκρισιν τοῦ οἰκείου Μητροπολίτου καί τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου.

β) ῞Οσοι ἐκ τῶν ἐσωτερικῶν Κανονισμῶν ἔχουν ἤδη συνταχθῆ καί δημοσιευθῆ χωρίς τήν ἔγκρισιν τοῦ οἰκείου Μητροπολίτου καί τῆς ΔΙΣ θεωροῦνται ὡς μή γενόμενοι, διότι τοῦτο εἷναι ἀντίθετον " πρός τούς ῾Ιερούς Κανόνας, τάς μοναχικάς παραδόσεις καί τούς νόμους τοῦ Κράτους ".23

3. ᾿Επειδή αἱ σχετικαί διατάξεις τοῦ ῎Αρθρου 39, παράγραφος 6 καί 7, τοῦ Νόμου 590/1977 περί τῶν ἐν τῇ ᾿Εκκλησίᾳ τῆς ῾Ελλάδος λειτουργούντων Μετοχίων εἶναι ἀσαφής,

᾿Επειδή, ὡς ἐκ τούτου, ἔχουν δημιουργηθῆ περιστατικά τριβῶν μεταξύ ᾿Επισκόπων διά τό θέμα τοῦ ποίου ᾿Επισκόπου τό ὄνομα δέον νά μνημονεύεται ἐν τοῖς Ναοῖς αὐτῶν ἐν ταῖς θείαις Λειτουργίαις καί τοῖς λοιπαῖς ἱεραῖς ᾿Ακολουθίαις,

᾿Επειδή παγία εἶναι ἡ κανονική τάξις καί πρᾶξις τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας μας εἰς ἕνα τόπον ἕνας νά εἶναι ὁ ᾿Επίσκοπος.

᾿Επειδή πρέπει νά ἀποφευχθῆ εἰς τήν ᾿Εκκλησίαν μας ὅ,τι θλιβερόν παρατηρεῖται μέ τίς διάφορες δικαιοδοσίες τῆς Διασπορᾶς,

Προτείνω νά ἀποφασισθῆ ἀπό τήν ΙΣΙ:

᾿Εν τοῖς ἱεροῖς Ναοῖς πάντων τῶν ἐν ῾Ελλάδι λειτουργούντων Μετοχίων τῶν ἀνηκόντων εἴτε εἰς Μητροπόλεις τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος εἴτε ἄλλου ἐκκλησιαστικοῦ κλίματος, πλήν τῶν ἱερῶν Πατριαρχικῶν καί Σταυροπηγιακῶν Μονῶν Βλατάδων ἐν Θεσσαλονίκῃ καί ῾Αγίας ᾿Αναστασίας τῆς Φαρμακολυτρίας ἐν Χαλκιδικῇ,24 ἐν ταῖς θείαις Λειτουργίαις καί ταῖς λοιπαῖς ἱεραῖς ᾿Ακολουθίαις νά μνημονεύεται τό ὄνομα τοῦ ᾿Αρχιερέως τοῦ Τόπου,25 ἔνθα εὑρίσκεται τό Μετόχιον, καθώς καί τό ὄνομα τοῦ ῾Ηγουμένου τῆς Μονῆς, εἰς ἥν ἀνήκει.

4. ῾Ως γνωστόν μέγα μοναστικόν πρόβλημα ὑφίσταται εἰς τήν ῾Ι. Μητρόπολιν Ναυπάκτου, τό ὁποῖον ἔχει ξεπεράσει τά ὅρια τῆς Μητροπόλεως, ἔχει διά τήν λύσιν του πολλάκις ἀσχοληθῆ ἡ ΔΙΣ πολλῶν περιόδων, καί λύσις δέν ἔχει εὑρεθῆ. Κοντεύει νά καταντήση δυσθεράπευτο μοναστικό καρκίνωμα.

Τό πρόβλημα συνίσταται κυρίως εἰς τά ἑξῆς·

α) Εἰς τήν μή ἀναγνώρισι ἀπό τόν ῾Ηγούμενον καί τό ῾Ηγουμενοσυμβούλιον τῆς ῾Ι. Μονῆς Μεταμορφώσεως Σωτῆρος τῶν κανονικῶν ἁρμοδιοτήτων τοῦ κυριάρχου Μητροπολίτου Ναυπάκτου κ. ΙΕΡΟΘΕΟΥ ἐπί τῆς Μονῆς των καί εἰς τήν κατ᾿ ἐξακολούθησιν ἀπείθειαν αὐτῶν πρός τόν ᾿Επίσκοπον αὐτῶν, ἀλλά καί τήν ῾Ι. Σύνοδον.

β) ῾Ο ῾Ηγούμενος καί οἱ μοναχοί τῆς ῾Ιερᾶς Μονῆς ὅλως ἀντικανονικῶς, ἔχουν συστήσει διαφόρους ῾Εταιρείας καί Σωματεῖα μέ τά κοσμικά καί μοναχικά τους ὀνόματα, μερικοί δέ ἀδελφοί τῆς Μονῆς συνέστησαν καί ῾Εταιρεία Περιωρισμένης Εὐθύνης, ἡ ὁποία εἶναι ἐμπορική ῾Εταιρεία (ἰχθυοκαλλιέργειες ), ἑδρεύει εἰς τήν ῾Ιεράν Μονήν καί ἔχει λάβει ἐπιχορηγήσεις ἑκατοντάδων ἑκατομμυρίων ἀπό τά Προγράμματα τῆς Εὐρωπαϊκῆς ῾Ενώσεως, ἄνευ γνώσεως καί ἀδείας τοῦ Μητροπολίτου των.

Εἰς τό σημεῖον τοῦτο θέλω νά ὑπογραμμίσω καί τά ἑξῆς Πρωτάκουστα·

Ι. Εἰς μίαν τοιαύτην περίπτωσιν ἡ ῞Εδρα τῆς ᾿Αστικῆς ῾Εταιρείας εἶναι ἡ ᾿Αθήνα καί Παράρτημα αὐτῆς ἡ ῾Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως Ναυπάκτου.

ΙΙ. ῾Η ᾿Αστική ῾Εταιρεία ἔχει τήν ἐπωνυμίαν τῆς ῾Ιερᾶς Μονῆς. Δηλαδή Μονή καί ᾿Αστική ῾Εταιρεία ταυτίζονται καί φέρουν τήν ἐπωνυμίαν· ῾Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως καί ῾Ιερόν Κοινόβιον Μεταμορφώσεως.

Καί ΙΙΙ. ῾Ο Πρόεδρος καί τά Μέλη τῆς ᾿Αστικῆς ῾Εταιρείας εἶναι οἱ ἀδελφοί τῆς ῾Ιερᾶς Μονῆς Μεταμορφώσεως Σωτῆρος Ναυπάκτου.

γ) Εἰς τήν ἄρνησιν ὑποβολῆς εἰς τήν ῾Ι. Μητρόπολιν Ναυπάκτου πάντων τῶν πραγματικῶν ἀριθμῶν εἰσπράξεων καί δαπανῶν καί ὅλων τῶν παραστατικῶν στοιχείων ἁπασῶν τῶν οἰκονομικῶν διαχειρίσεων τῆς Μονῆς προκειμένου νά ἐγκριθῆ ὁ Προϋπολογισμός καί ὁ ᾿Απολογισμός αὐτῆς, μέ ἀποτέλεσμα ἡ Μονή, διαχειριζομένη ἑκατοντάδες ἑκατομμύρια δραχμές ἐτησίως, νά λειτουργῆ τά τελευταῖα 3-4 χρόνια χωρίς ἐγκεκριμένους Προϋπολογισμούς καί ᾿Απολογισμούς, νά μένη δηλαδή ἀνεξέλεκτη καί νά τείνη εἰς ἀνταρσίαν.

δ) Εἰς τήν ἄρνησι νά δεχθοῦν τόν διαταχθέντα ἀπό τήν ῾Ιεράν Σύνοδον οἰκονομικόν ἔλεγχον, σύμφωνα μέ τόν ὑπ᾿ ἀριθμ. 100/1998 ἰσχύοντα Κανονισμόν τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου καί ἔχουν ἤδη καταφύγει εἰς Κοσμικά Δικαστήρια ( Συμβούλιον τῆς ᾿Επικρατείας ) κατά τῆς ᾿Εκκλησίας μας διά τήν ἀκύρωσι τοῦ ὡς ἄνω Κανονισμοῦ, ὥστε νά ἀποφύγουν τόν οἰκονομικόν ἔλεγχον τῆς ᾿Εκκλησίας.

Καί ε') ᾿Ενῶ κατ᾿ ἐξακολούθησιν καί μέ συγκεκριμένες πράξεις δείχνουν τήν ἀνυπακοήν τους εἰς τόν κυριάρχην ᾿Επίσκοπόν τους, παραβαίνοντες τάς προφορικάς καί ἐγγράφους αὐτοῦ ἐντολάς, διαδίδουν κατ᾿ αὐτοῦ ψευδεῖς εἰδήσεις καί συκοφαντίας, πού φθάνουν στά ὅρια τῶν κανονικῶν παραπτωμάτων τῆς ἀνταρσίας, τῆς φατρίας καί τῆς τυρείας.

ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ

Καί ἐπειδή ἡ συγκεκριμένη κραυγαλέα καί σκανδαλίζουσα ἀντικανονική συμπεριφορά τῶν ὑπευθύνων τῆς Μονῆς ἔχει φθάσει στό ἀπροχώρητον,

᾿Επειδή ἡ σεπτή ῾Ιεραρχία τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος εἶναι ἀδύνατον νά μείνη ἀπαθής θεατής τῶν γεγονότων τούτων καί νά ἀνέχεται τήν παράβασι τῶν ἱερῶν Κανόνων καί τόν δημόσιον κατασκανδαλισμόν τῶν πιστῶν ἀπό τά ἑκατέρωθεν ( Μητροπόλεως καί Μονῆς ) γραπτά ᾿Ανακοινωθέντα Τύπου ἤ ἀπό τά κοινοποιούμενα στούς ᾿Αρχιερεῖς καί τούς ῾Ηγουμένους ὅλης τῆς ῾Ελλάδος διάφορα σχετικά ἔγγραφα,

᾿Επειδή τά μέχρι τοῦδε ἀπό τήν ΔΙΣ ληφθέντα μέτρα ( ἀποστολή δύο Συνοδικῶν ᾿Επιτροπῶν, ἀποφάσεις καί ἔγγραφες συστάσεις καί ὁδηγίες Αὐτῆς, διαταχθείς οἰκονομικός ἔλεγχος κ.λ.π. ) δέν ἔφεραν ἀποτελέσματα, ἀλλ᾿ ἐθεωρήθησαν ἀπό τήν πλευράν τῆς Μονῆς ἀδυναμία λήψεως μέτρων καί ἐπιβολῆς τῆς Κανονικῆς τάξεως καί ὡδήγησαν τούς ὑπευθύνους τῆς Μονῆς εἰς τήν ἀποθράσυνσιν καί τήν καταφυγήν στά κοσμικά Δικαστήρια ( Σ.τ.Ε ),

᾿Επιβάλλεται ἄνευ ἄλλης ἀναβολῆς ἡ λῆψις ἀπό τήν ΙΣΙ δραστικῶν Κανονικῶν μέτρων.

Πρός τοῦτο προτείνω:

Ι. Διά τήν ἀντιμετώπισι τοῦ προβλήματος τῆς ῾Ι. Μονῆς Μεταμορφώσεως Σωτῆρος Ναυπάκτου·

α) ῾Ο ῾Ηγούμενος τῆς Μονῆς καί τά Μέλη τοῦ ῾Ηγουμενοσυμβουλίου νά τεθοῦν εἰς ἀργίαν ἀπό πάσης ἱεροπραξίας ( ἀκοινωνησίαν ) μέχρι τῆς ἐκδόσεως τελεσιδίκου ἀποφάσεως τοῦ ἁρμοδίου ᾿Εκκλησιαστικοῦ

Δικαστηρίου, διά τά δι᾿ ἅ ὁ ῾Ηγούμενος ᾿Αρχιμ. Σπυρίδων Λογοθέτης κατηγορεῖται κανονικά παραπτώματα καί δι᾿ ἅ ἔχουν διαταχθῆ τακτικαί ἔνορκοι ᾿Ανακρίσεις καί ἐπαναφορᾶς τῆς Μονῆς εἰς τήν Κανονικήν τάξιν.

β) ῾Η Διοίκησις καί Διαχείρισις τῆς Μονῆς νά ἀνατεθῆ εἰς προσωρινήν τριμελῆ Διαχειριστικήν ᾿Επιτροπήν ἐξ ᾿Αδελφῶν τῆς Μονῆς μέ πλήρη ἁρμοδιότητα καί εὐθύνη ῾Ηγουμενοσυμβουλίου.

γ) Νά ὀλοκληρωθοῦν τάχιστα αἱ διαταχθεῖσαι ἔνορκοι τακτικαί ᾿Ανακρίσεις κατά τοῦ ῾Ηγουμένου τῆς ῾Ι. Μονῆς Μεταμορφώσεως Σωτῆρος Ναυπάκτου ᾿Αρχιμ. Σπυρίδωνος Λογοθέτη καί νά ὑποβληθῆ ὁ Φάκελλος εἰς τόν Σεβ. Μητροπολίτην Ναυπάκτου κ. ΙΕΡΟΘΕΟΝ διά τά περαιτέρω. Καί

δ) Νά διαταχθῆ ὁ οἰκονομικός ἐπιθεωρητής, ὁ ὑπό τῆς ΕΚΥΟ ὁρισθείς, νά μεταβῆ ἀμέσως εἰς τήν Μονήν καί νά διενεργήση τόν οἰκονομικόν ἔλεγχον ἁπασῶν τῶν Διαχειρίσεων τῆς Μονῆς, νά ὑποβάλη δέ τό Πόρισμά του εἰς τόν κανονικῶς καί νομίμως ζητήσαντα αὐτόν Σεβ. Μητροπολίτην Ναυπάκτου καί τήν ΔΙΣ διά τά περαιτέρω.

ΙΙ. Διά τήν πρόληψι παρομοίων φαινομένων καί τήν γενικωτέραν ἀντιμετώπισι τοῦ προβλήματος, προτείνω·

α) Νά ἀποφασισθῆ καί δι᾿ ᾿Εγκυκλίου τῆς ΔΙΣ νά ἀνακοινωθῆ εἰς τάς ῾Ι. Μητροπόλεις, ὅτι οἱ Μοναχοί καί οἱ ῾Ιερομόναχοι τῶν ῾Ιερῶν Μονῶν τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος δέν ἐπιτρέπεται νά εἶναι ἑταῖροι ἀστικῶν ἤ ἐμπορικῶν ῾Εταιρειῶν. ῎Αν παραστῆ ἀνάγκη συστάσεως ῾Εταιρείας μέ συμμετοχήν τῆς Μονῆς, θά πρέπη νά προηγῆται ἔγκρισις τῆς συστάσεως ὑπό τοῦ οἰκείου Μητροπολίτου καί τῆς ΔΙΣ, τά δέ ἐγκριτικά ἔγγραφα αὐτῶν νά μνημονεύωνται εἰς τό σχετικόν Καταστικόν τῆς ὑπό ἵδρυσιν ᾿Εταιρείας ἤ Σωματείου.

β) ῾Ιερά Μονή τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος δέν ἐπιτρέπεται νά δέχεται ὑλικάς προσφοράς ἤ ἄλλας ἐκδουλεύσεις ἀπό Σύλλογον ἤ Σωματεῖον φίλων της, ἐάν τό Καταστατικόν αὐτῶν δέν ἔχει προηγουμένως ἐγκριθῆ ἀπό τόν οἰκεῖον Μητροπολίτην.

Καί γ') Νά γίνη γνωστόν εἰς τάς Κρατικάς ῾Υπηρεσίας ( ῾Υπουργεῖα, Γενικάς Γραμματείας Περιφερειῶν, Νομαρχίας κ.λ.π. ), ὅτι οὐδεμία αἴτησι Μονῆς τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος εἶναι ἐπιτρεπτόν νά γίνεται δεκτή διά οἰκονομικήν ἐπιχορήγησιν, ἄν αὕτη δέν ἔχει τήν ἔγγραφον ἔγκρισιν τοῦ οἰκείου Μητροπολίτου.

5. ῞Ενα ἄλλο σπουδαῖο μοναστικό πρόβλημα, πού πρέπει ἀμέσως νά ἀντιμετωπισθῆ ριζικά ἀπό τήν σεπτή ῾Ιεραρχία, εἶναι τό θέμα τῆς λεγομένης Μονῆς ῾Αγίων Αὐγουστίνου ῾Ιππῶνος καί Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ, στό Τρίκορφο Δωρίδος, εἰς τήν Μητροπολιτικήν Περιφέρειαν τῆς ῾Ιερᾶς Μητροπόλεως Φωκίδος.

Τό μέγα τοῦτο πρόβλημα καί σκάνδαλο συνίσταται εἰς τά ἑξῆς:

α) Εἰς τό γεγονός ὅτι ἐνῶ τά ἔντυπα τῆς Μονῆς ( Φάκελλοι ἀλληλογραφίας καί ἐπιστολόχαρτα ) ἀναγράφουν:

῾Ιερά Μητρόπολις Φωκίδος

῾Ιερά Μονή ῾Αγίων Αὐγουστίνου ῾Ιππῶνος καί Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ,

᾿Ενῶ ὁ φερόμενος ὡς ῾Ηγούμενος τῆς λεγομένης Μονῆς ᾿Αρχιμ. Νεκτάριος Μουλατσιώτης ὑπογράφεται ὡς Καθηγούμενος μέ κόκκινο μάλιστα μελάνι ( κινάβαρι;) καί ἐμφανίζεται σέ φωτογραφίες νά κρατάη ράβδο, ὥστε ὅλοι μας νά πιστεύωμε ὅτι ἐπρόκειτο περί Μονῆς,

Μετά τόν τελευταῖον θόρυβον καί τήν ἐπέμβασι τῆς ΔΙΣ ἀπεκαλύφθη, ὅτι δέν ὑφίσταται τοιαύτη Μονή ἀλλά χριστιανικό ῾Ιεραποστολικό Κέντρο Νεότητος, πού τήν ἕδρα του ἔχει εἰς τήν ῾Ηλιούπολιν ᾿Αττικῆς!

β) Εἰς τό ὅτι ἡ ὡς ἄνω φερομένη Μονή ἔχει ἀντικανονικῶς καί παρανόμως ἱδρύσει καί λειτουργεῖ πλησίον της, ὡς οἱ ἴδιοι ἰσχυρίζονται, τήν Γυναικείαν ῾Ι. Μονήν τοῦ ῾Αγίου Νεκταρίου, ἔχει δέ ἀποκτήσει καί διάφορα Μετόχια.

γ) Εἰς τήν ἀντικανονικότητα τῆς κουρᾶς μοναχῶν, ἀφοῦ κάποιοι ἀπό τούς ἀδελφούς καί τάς ἀδελφάς τῶν ἀνωτέρω λεγομένων Μονῶν ἔχουν καρεῖ, μέ μεγαλοπρέπεια μάλιστα καί τυμπανοκρουσίες, μοναχοί. ᾿Αλλά ἐρωτᾶται:

Ποῖον ῾Ηγουμενοσυμβούλιον ἐπρότεινε τήν κουρά τους;

Ποῖος Μητροπολίτης ἐνέκρινεν αὐτάς;

Καί εἰς ποίας Μονῆς τό Μοναχολόγιον ἔχουν οὗτοι ἐγγραφῆ, ἀφοῦ οἱ Μονές τους δέν ἔχουν κανονικῶς καί νομίμως συσταθῆ;

δ) Εἰς τό ὅτι ἀντικανονικῶς καί παρανόμως ἔχουν ἀνεγείρει Ναούς, Παρεκκλήσια καί Μοναστικά συγκροτήματα. Διότι:

῎Εχουν λάβει διά τήν ἐνέγερσίν των οἰκοδομικάς ἀδείας;

᾿Από ποίαν ἁρμοδίαν ᾿Αρχήν;

Καί ἐπ᾿ ὀνόματι τίνος Προσώπου;

ε') Εἰς τό ὅτι ὑφίστανται δύο ( μία ἀνδρική καί μία γυναικεία ) αὐτοδέσποτες καί μή ἀναγνωρισμένες Μονές ἐπί δεκαετίαν χωρίς κανένα ἔλεγχον, ἐνῶ, λόγῳ τῆς διαφημισεώς τους ὡς Μονῶν, ἔχουν συγκεντρώσει χρήματα τοῦ λαοῦ, καθώς φημολογῆται μάλιστα πολλά.

Καί στ') Εἰς τό ὅτι, μετά τίς κοσμικές ἐμφανίσεις τοῦ ῾Ηγουμένου καί ἀδελφῶν αὐτῆς τῆς λεγομένης Μονῆς καί τόν ἐξ αὐτῶν δημιουργηθέντα κατ᾿ αὐτῶν ξεσηκωμόν τοῦ Λαοῦ καί Μοναχῶν καί τήν λῆψιν κάποιων μέτρων ἀπό τήν ΔΙΣ, αὐτοί συνεχίζουν τό ἀντιμοναχικόν ἔργον τους καί τήν ἀνυπακοήν τους εἰς τάς ἀποφάσεις τῆς ΔΙΣ, κατασκανδαλίζοντας τούς πιστούς.

ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ

Καί ἐπειδή κατά τά εἰς τήν παράγραφον Α', Β' καί Γ' ἀνωτέρω ἐκτιθέμενα πᾶσα Μονή ἱδρύεται καί λειτουργεῖ ΜΟΝΟΝ μέ τήν ἄδειαν καί τήν πνευματικήν ἐπιστασίαν τοῦ ἐπιχωρίου ᾿Επισκόπου,

᾿Επειδή ἀντικανονικῶς ἵδρυσαν καί λειτουργοῦν Γυναικεῖον Μοναστήριον, ( ἤτοι διπλοῦν Μοναστήριον ) ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ ῾Αγίου Νεκταρίου, ἀπαγορευομένου ἀπό τούς ἱερούς Κανόνας ( ἴδετε τόν Κ' Κανόνα τῆς Ζ' Οἰκουμενικῆς καί ΜΖ' Κανόνα τῆς ΣΤ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου ),

᾿Επειδή καί ἄλλα ἀνδρικά Μοναστήρια ἔχουν ἱδρύσει ἀντικανονικῶς, θά ἔλεγα καί παρανόμως, Γυναικεῖα Μετόχια,

᾿Επειδή ἡ περί ἧς πρόκειται Μονή δέν εἶναι κἄν Μονή, - ἐρευνητέον ἄν καί ὡς ἱεραποστολικό Κέντρο ἔχει νόμιμη ὑπόστασι - ἐμφανιζομένη ὅμως ὡς Μονή ἔχει παραπλανήσει τούς πιστούς καί τόν Κλῆρον δυστυχῶς καί ὁλόκληρη τήν ᾿Εκκλησία καί τίς Πολιτικές ᾿Αρχές ἀσφαλῶς, πού θά πιστεύουν ὅτι πρόκειται περί Κανονικῶς καί νομίμως συνισταμένης ὀρθοδόξου Μονῆς,

᾿Επειδή οἱ φερόμενες αὐτές Μονές, ἀπό τῆς ἐμφανίσεώς των ὡς Μονῶν ( 1991 καί 1994 ἀντίστοιχα ), δέν ἔχουν δώσει οὐδαμοῦ Λαγαριασμόν τῆς οἰκονομικῆς τους διαχειρίσεως καί προφανῶς ἀπό οὐδεμίαν ἐκκλησιαστικήν ἤ ἄλλην ἀρχήν ἔχουν δεχθῆ οἰκονομικόν ἔλεγχον,

Προτείνω τήν λῆψιν τῶν ἑξῆς Κανονικῶν μέτρων:

Ι. Διά τήν Κανονικήν ρύθμισιν τῶν Προβλημάτων τῶν ὡς ἄνω λεγομένων Μονῶν ( ᾿Ανδρικοῦ καί Γυναικείου )·

α) ῾Ο ὡς ῾Ηγούμενος φερόμενος ᾿Αρχιμ. Νεκτάριος Μουλατσιώτης νά τεθῆ εἰς ἀργίαν ( ἀκοινωνησίαν ), νά τοῦ ἀφαιρεθῆ τό ὀφφίκιον τοῦ ᾿Αρχιμανδρίτου, νά στερηθῆ τῆς πνευματικῆς πατρότητος καί νά παύση νά ὑπογράφεται ὡς Καθηγούμενος, μέχρις ὅτου αἱ ὡς ἄνω δύο Μοναί τύχουν τῆς κανονικῆς καί νομίμου ἀναγνωρίσεώς τους.

β) Νά δοθῆ ἐντολή, ὅπως ἀφαιρεθῆ ἀπό τούς Φακέλλους τῆς ἀλληλογραφίας καί τά ἐπιστολόχαρτα ὁ τίτλος:

῾Ιερά Μητρόπολις Φωκίδος

῾Ιερά Μονή ῾Αγ. Αὐγουστίνου ῾Ιππῶνος καί Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ,

διότι τοῦτο ἀποτελεῖ ἀπάτην καί ἀντιποίησι ἀρχῆς.

Τοῦτο νά διαταχθῆ καί διά τήν φερομένην ὡς Γυναικείαν ῾Ι. Μονήν ῾Αγ. Νεκταρίου.

γ) Νά ἀπαγορευθῆ ἡ τέλεσις θείας Λειτουργίας καί εἰς τά δύο ὡς ἄνω φερόμενα ὡς Μοναστήρια.

δ) Νά διαταχθῆ οἰκονομικός ἔλεγχος τῶν ἄνω φερομένων ὡς Μονῶν ἀπό τῆς συστάσεώς των μέχρι σήμερον ἀπό ἁρμόδιον ἐπιθεωρητήν τῆς ΕΚΥΟ.

᾿Εάν ἀρνηθοῦν τόν ἔλεγχον τοῦτον, νά παρακληθῆ ὁ ἁρμόδιος Εἰσαγγελεύς νά ἐνεργήση τά κατά νόμον ἀναγκαῖα καί δέοντα.

Καί ε') ᾿Αμφότεραι αἱ ὡς ἄνω φερόμεναι ὡς Μοναί νά ὑποβάλουν ἐντός μηνός εἰς τόν Σεβ. Μητροπολίτην Φωκίδος αἴτησιν μετά πάντων τῶν σχετικῶν δικαιολογητικῶν, προκειμένου οὗτος νά ἐνεργήση τά κανονικά καί νόμιμα διά τήν ἀναγνώρισίν των ὡς Κανονικῶν Μητροπολιτικῶν Μονῶν τῆς ᾿Εκκλησίας μας.

ΙΙ. Διά τήν πρόληψιν παρομοίων ἀντικανονικῶν φαινομένων νά ληφθῆ ἀπόφασις τῆς ΙΣΙ ὅτι:

α) ῞Οτι εἰς τήν ᾿Εκκλησίαν τῆς ῾Ελλάδος ἀπαγορεύεται ἡ ἵδρυσις Γυναικείων Μετοχίων ἀπό ἀνδρικά Μοναστήρια.

Καί β) ῞Οτι εἰς τήν ᾿Εκκλησίαν τῆς ῾Ελλάδος ἀπαγορεύεται ἡ χρῆσις τοῦ τίτλου ῾Ιερά Μονή, ἐάν αὕτη δέν ἔχει κανονικῶς καί νομίμως συσταθῆ, σύμφωνα μέ τήν παράγραφον 3, τοῦ ῎Αρθρου 39, τοῦ Νόμου 590/77

7. Τέλος θέλω νά ἐπισημάνω τό Παλαιοημερολογιτικόν πρόβλημα, τό ὁποῖον ἐπίσης θεωρῶ μοναστικόν. Διότι ἀφ᾿ ἑνός μέν οἱ πρωτεργάτες του ὅλων τῶν Παρατάξεων σήμερα τίς Μονές ἔχουν ὡς κέντρον τους, ἀφ᾿ ἑτέρου δέ διότι ἐκμεταλελεύονται τό κύρος τῶν ἐν ῾Ελλάδι Μονῶν καί τήν πρός αὐτάς ἀγάπην τοῦ Λαοῦ μας, ἀλλά καί τήν σχετικήν περί τῶν Μονῶν ῾Ελληνικήν νομοθεσίαν.

Διά τοῦτο καί ἐπειδή πολλοί ῾Ιερομόναχοι, καθαιρεθέντες ὑπό τῶν ἁρμοδίων ᾿Εκκλησιαστικῶν Δικαστηρίων τῆς ᾿Εκκλησίας ἡμῶν, καταγεύγουν εἰς τάς διαφόρους Παλαιοημερολογιτικάς Παρατάξεις, συνεχίζοντες τήν φθοροποιόν δράσιν των,

᾿Επειδή οἱ Παλαιοημερολογῖτες ἐπικαλοῦνται ὑπέρ αὐτῶν τάς περί τῶν ῾Ιερῶν Μονῶν καί Μοναχῶν ἰσχυούσας Πολιτικάς νομικάς διατάξεις (φορολογικές ἀπαλλαγές, Νομική ὑπόστασις κ.λ.π. ),

Προτείνω νά γίνουν αἱ κάτωθι ἐνέργειαι πρός τήν Πολιτείαν, ὥστε:

α) Νά ἀποσχηματισθοῦν πάντες οἱ Παλαιοημερολογῖται ᾿Επίσκοποι, ῾Ιερομόναχοι, Μοναχοί καί Μοναχαί, οἵτινες ἔχουν καθαιρεθῆ καί ἀποσχηματισθῆ ἀπό τά ᾿Εκκλησιαστικά Δικαστήρια τῆς ᾿Εκκλησίας ἡμῶν, σύμφωνα μέ τό ῎Αρθρον 54, παράγραφον 2 καί 3, τοῦ Νόμου 590/77.

καί β) Νά μήν ἔχουν ἐφαρμογήν διά τάς Μονάς τῶν Παλαιοημερολογιτῶν αἱ ἰσχύουσαι διά τάς Μονάς τῆς ᾿Εκκλησίας ἡμῶν νομικαί διατάξεις, ἐφ᾿ ὅσον δέν ἔχουν σχετικά Προεδρικά Διατάγματα ἱδρύσεώς των.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Εἶναι πολύ χαρακτηριστική ἀλλά καί πολύ διδακτική ἡ σχετική διδασκαλία τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου εἰς· Ρωμ. ΙΒ' 3- ΙΕ' 13 καί Α' Κορινθίους ΙΒ' 12-31. ῎Ιδετε καί π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ, Τό Σῶμα τοῦ ζῶντος Χριστοῦ, ᾿Εκδόσεις ῾Αρμός καί τήν ἐν αὐτῷ Βιβλιογραφίαν.

2. ῎Ιδετε Διαταγαί ᾿Αποστόλων Β' ΧΙ. ΒΕΠ, τόμος 2ος, σελ.18, στίχος 20 καί ᾿Ιγνάτιος πρός Μαγνησιεῖς (Ι. ΒΕΠ, ἔνθα ἀνωτέρω, σελ. 269, στίχος 32.

3. Πρός Φιλαδελφεῖς ΙΙΙ, 2. ῎Ενθα ἀνωτέρω, σελίς 277, στίχος 26.

4. ᾿Ιγνάτιος πρός Σμυρναίους VΙΙΙ, 1-2. ΒΕΠ, τόμος 2ος, σελ. 281, στίχοι 18-26.

5. Πρός Μαγνησιεῖς Ι(. ΒΕΠ, Τόμος 2ος, σελ. 269, στόχοι 19-22.

6. ῎Ιδετε ὅσα λέγει περί αὐτῶν ὁ ᾿Απ. Παῦλος εἰς· Α'Κορινθίους Ζ' 25-40.

7. ῾Ως γνωστόν καί ὁ ᾿Ινδουϊσμός, ὁ Ταοϊσμός, ὁ Βουδισμός, ἀκόμη καί ὁ Μωαμεθανισμός ( οἱ σουφίτες ) ἔχουν ἀσκητές μέ φοβερές ἀσκήσεις, ἀλλά αὐτές δέν παρέχουν τήν σωτηρίαν.

8. Α' Κανών τῆς Πρωτοδευτέρας ἁγίας Συνόδου. ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελ. 345 κ. ἑξῆς.

9. ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελ. 187 καί ἑξῆς.

10. ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελ. 191 καί ἑξῆς. ῎Ιδετε καί ΛΑ', ΛΗ' καί ΜΑ' ᾿Αποστολικούς, ΜΑ', ΜΣΤ' καί ΜΖ', ΜΘ' τῆς ΣΤ' Οἰκουμενικῆς, ΙΖ', Κ' καί ΚΑ' τῆς Ζ' Οἰκουμενικῆς, ΠΗ' τῆς Καρθαγένης κ.λ.π, Παναγιώτου Ι. Παναγιωτάκου, Σύστημα τοῦ ᾿Εκκλησιαστικοῦ Δικαίου κατά τήν ἐν ῾Ελλάδι ἰσχύν αὐτοῦ, Τόμος Δ', τό Δίκαιον τῶν Μοναχῶν, σελ. 27 κ. ἑξ.

11 ῎Ιδετε ᾿Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν ΗΛΙΟΥ, Τόμος 13ος, σελ. 729 κ. ἑξ., λῆμμα Μονή, Παναγιώτου Ι. Παναγιωτάκου, ἔνθα ἀνωτέρω, σελ. 18 κ. ἑξ.

12. ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελ. 3, ὑποσημείωσις 1.

12α. Τοῦτο ὑποδηλώνει καί ὁ ΙΖ' Κανών τῆς Ζ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου, λέγων· " Τινές τῶν Μοναχῶν, καταλιπόντες τά ἑαυτῶν Μοναστήρια, ἐφιέμενοι τοῦ ἄρχειν καί τό ὑπακούειν ἀπαναινόμενοι, ἐγχειροῦσι κτίζειν εὐκτηρίους οἴκους, τά πρός ἀπαρτισμόν μή ἕχοντες. Εἴ τις οὖν τοῦτο ἐπιχειρίσει ποιεῖν, κωλυέσθω ὑπό τοῦ κατά τόπον ᾿Επισκόπου ... ". Πηδάλιον, σελ. 336.

13. Βλασίου Ι. Φειδᾶ, Σταυροπηγιακό Δίκαιον καί ῎Εκκλητον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἐν· ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ, ᾿Ιούλιος-Σεπτέμβριος 1993, σελ. 97 κ. ἑξ., Παναγ. Παναγιωτάκου, ἔνθα ἀνωτέρω, σελ. 296 κ. ἑξ. Κατά τήν τουρκοκρατίαν ὅμως ἡ ἵδρυσις Πατριαρχικῶν καί Σταυροπηγιακῶν Μονῶν ὑπηγορεύθη καί διά λόγους προστασίας τούτων ἀπό τίς ἁρπαγές τῶν Τούρκων.

14. ῎Ιδετε Θ.Η.Ε. Τόμος 2ος, στήλη 59, λῆμμα Μονή ( Κανονικόν Δίκαιον ), Παναγ. Παναγιωτάκου, ἔνθα ἀνωτέρω, σελ. 294 κ. ἑξ.

15. ᾿Ιωάννης Μαντζούρης, ἐν Θ.Η.Ε. Τόμος 3ος, στήλη 718 κ. ἑξ, Παναγ. Παναγιωτάκου, ἔνθα ἀνωτέρω σελ. 309 κ. ἑξ.

16. Περί τούτων ἴδετε· Γεωργίου Λιλαίου, ᾿Επίσκοποι - ᾿Ορθόδοξοι Ι. Μοναί - ῾Ησυχαστήρια, ῎Εννοια καί ἐφαρμογή τῶν ὁριζομένων δι᾿ ῎Αρθρου 39, τοῦ Νόμου 590/77, Περί Καταστατικοῦ Χάρτου τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, ᾿Αθῆναι 1982.

17. Σημειώνεται ὅμως ὅτι τό ἄρθρον 5 τοῦ ὡς ἄνω Κανονισμοῦ ὑπό τόν τίτλον " ῾Ι. Μοναί ᾿Ιδιωτικοῦ Δικαίου ( ῾Ησυχαστήρια) " δέν ἰσχύει, διότι ἀκυρώθηκε μέ τήν ὑπ᾿ ἀριθμ. 866/1974 ἀπόφασιν τοῦ Συμβουλίου τῆς ᾿Επικρατείας.

18. Βεβαίως ὑπάρχουν καί ἕτεραι Μοναί, αἱ ὁποῖαι ὅμως δέν ἀνήκουν εἰς τήν πνευματικήν δικαιοδοσίαν τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος. Τοιαῦται εἶναι ·

α) ῾Η Πατριαρχική καί Σταυροπηγιακή Μονή τῶν Βλατάδων Θεσσαλονίκης, ὡς καί ἡ τοιαύτη τῆς ῾Αγίας ᾿Αναστασίας Χαλκιδικῆς, ὑπό τήν πνευματικήν ἐποπτείαν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.

β) Τά ἀνεγνωρισμένα Μετόχια τοῦ Παναγίου Τάφου καί τῆς ῾Ι. Μονῆς Σινᾶ.

γ) Μετόχια ᾿Εκκλησιῶν ἄλλου κλίματος, ὡς τοῦ Πατριαρχείου ᾿Αλεξανδρείας κ.λ.π. καί

δ) Μετόχια Μονῶν τοῦ ῾Αγίου ῎Ορους. Περί τῶν τελευταίων τούτων, ἰδέ· Κων/νου Βαβούσκου, Περί τῆς θέσεως τῶν ἐν τῷ ῾Ελλαδικῷ χώρῳ Γυναικείων Μετοχίων τῶν ἱερῶν Πατριαρχικῶν καί Σταυροπηγιακῶν Μονῶν τοῦ ῾Αγ. ῎Ορους, ἐν· ᾿Αναφορά εἰς μνήμην Μητροπολίτου Σάρδεων Μαξίμου ( 1914-1986), Τόμος Πρῶτος, Γενεύη 1989, σελ. 347-354.

19. ᾿Αποστολική Σύνοδος. Πράξεις ΙΕ' 1-29.

20. ῎Αρθρον 39, παράγραφος 10, τοῦ Νόμου 590/77.

21. ῎Αρθρον 4, παράγραφος ΙΒ', τοῦ αὐτοῦ ὡς ἄνω Νόμου.

22. ῎Αρθρον 9, παράγραφος Θ', τοῦ αὐτοῦ ὡς ἄνω Νόμου.

23. ῎Αρθρον 39, παράγραφος 4, τοῦ Νόμου 590/77

24. Δέν ἐξαιρῶ τῆς μνημονεύσεως τοῦ ᾿Επιχωρίου ᾿Αρχιερέως τά Μετόχια τοῦ Παναγίου Τάφου καί τῆς ῾Ι. Μονῆς Σινᾶ, διότι ἡ ἐξαίρεσις πού μνημονεύεται στήν τελευταία περίοδο τῆς παραγράφου 8, τοῦ ἄρθου 39 τοῦ Νόμου 590/77, προφανῶς ἀναφέρεται μόνον εἰς τήν ἐποπτείαν τῆς διοικήσεως καί διαχειρίσεως αὐτῶν καί ὄχι καί εἰς τό μνημόνευμα τοῦ ὀνόματος τοῦ Πατριάρχου ῾Ιεροσολύμων ἤ τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου Σινᾶ ἀντιστοίχως.

Τήν ἄποψίν μου αὐτή στηρίζω εἰς τά ἑξῆς γεγονότα·

Πρῶτον, ἐάν ὁ νόμος ἤθελεν ἡ ἐξαίρεσις νά ἐπεκτείνεται καί εἰς τό μνημόνευμα τοῦ ὀνόματος, τότε θά τό ὥριζε ρητῶς, ὅπως πράττει τοῦτο ὀλίγον ἀνωτέρω διά τάς Πατριαρχικάς καί Σταυροπηγιακάς Μονάς τῶν Βλατάδων Θεσσαλονίκης καί τῆς ῾Αγίας ᾿Αναστασίας Χαλκιδικῆς. Τοιαύτη διάταξις ὅμως θά ἦτο ἀντικανονική καί ἄρα ἀντισυνταγματική, ἀφοῦ οὐδέν Κανονικόν δικαίωμα ὑφίσταται ἱδρύσεως Μονῶν στήν ῾Ελλάδα, ἤτοι ἐκτός τῆς Κανονικῆς αὐτῶν δικαιοδοσίας, ἀπό τό Πατριαρχεῖον ῾Ιεροσολύμων ἤ τήν ᾿Αρχιεπισκοπήν Σινᾶ.

Καί Δεύτερον, εἰς τό ὅτι ἡ παράγραφος 7, τοῦ ῎Αρθρου 39, τοῦ Νόμου 590/77 θέλει καί τά Μετόχια ἑτέρου κλίματος, δηλαδή πλήν τῶν Μετοχίων τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, νά " λειτουργοῦν ὑπό τήν ἐποπτείαν τῆς ΔΙΣ, ἀσκουμένην διά τοῦ ἐπιχωρίου ᾿Αρχιερέως, ἐφαρμοζομένων ἐπ᾿ αὐτῶν τῶν ἰσχυουσῶν διά τάς ἐν τῆ περιοχῇ τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος Μονάς διατάξεων ".

῎Ιδετε καί· Σχόλια ἁγίου Νικοδήμου εἰς τόν ΛΑ' Κανόνα ἁγίων ᾿Αποστόλων, ὑποσημείωσις 1, Πηδάλιον σελ. 33, Βλασίου Φειδᾶ, ἔνθα ἀνωτέρω, σελ.101 κ. ἑξ, σχετικήν Γνωμοδότησιν τοῦ Εἰδικοῦ Νομικοῦ Συμβούλου τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος Γεωργίου Λιλαίου, ἐν· Περιοδικόν ΕΚΚΛΗΣΙΑ, Φύλλον τῆς 1/15 Δεκεμβρίου 1980.

25. ῾Ο Βαλσαμών, ἑρμηνεύων τόν ΙΒ' Κανόνα τῆς Σαρδικῆς λέγει χαρακτηριστικά· " Εἰς γάρ τάς ἀκινήτους κτήσεις τῶν ἀλλοτρίων ᾿Εκκλησιῶν, ὁ ἐγχώριος ᾿Επίσκοπος ᾿Αρχιερατικά ἐνεργεῖ δίκαια. ῞Οτι μόνῳ τῶ Πατριάρχῃ Κωνσταντινουπόλεως σταυροπήγια πανταχῆ δέδοται ". Ματθαίου τοῦ Βλαστάρεως, Σύνταγμα κατά Στοιχεῖον ὑπό Ράλλη - Ποτλῆ, ᾿Αθῆναι 1899, Τόμος Στ', σελ. 84.