|
(Κανονισμός 139/1999)
και το κήρυγμα στη Θεία Λειτουργία Του Πρωτοπρεσβύτρου π. Κων/νου Παπαγιάννη Μεταξὺ τῶν θεμάτων τοῦ Λειτουργικοῦ Συνεδρίου τοῦ παρελθόντος Ὀκτωβρίου 2001 ἦτο καὶ τὸ περὶ τῶν ἁγιογραφικῶν ἀναγνωσμάτων καὶ τοῦ θείου κηρύγματος ἐν τὴ Θεία Λειτουργία. Ἐκ τῆς σχετικῆς εἰσηγήσεως καὶ τῆς γενομένης συζητήσεως διαπιστώθησαν τὰ κάτωθι: Τὸ ἰσχῦον σύστημα ἀναγνώσεως τῶν ἀποστολικῶν καὶ εὐαγγελικῶν περικοπῶν παρὰ τὰ θετικὰ στοιχεῖα αὐτοῦ παρουσιάζει καὶ σοβαρὰ μειονεκτήματα, ἐκ τῶν ὁποίων τὸ κυριώτερον εἶναι ὁ περιορισμένος ἀριθμὸς τῶν κατὰ τᾶς Κυριακᾶς ἀναγινωσκομένων περικοπῶν. Ἀπὸ τὴν Θείαν Λειτουργίαν ἀπουσιάζει τελείως ἡ Παλαιὰ Διαθήκη καὶ τὸ βιβλίον τῆς Ἀποκαλύψεως. Ἡ ἐμμελὴς ἀπαγγελία τῶν ἀναγνωσμάτων εἶναι μὲν ἀρχαία καὶ ἱεροπρεπής, χρησιμοποιεῖται ὅμως ὑπὸ πολλῶν ἀναγνωστῶν, διακόνων καὶ ἱερέων ὡς εὐκαιρία φωνητικῶν ἐπιδείξεων, αἳ ὁποίαι καταστρέφουν τὴν ἱεροπρέπειαν καὶ συμπνίγουν τὰ νοήματα τοῦ κειμένου. Τὰ προκείμενα καὶ ἀλληλουϊάρια ἔχουν σχεδὸν καταργηθῆ, ἰδίως τὸ ἀλληλουϊάριον, τὸ ὁποῖο περιωρίσθη εἰς ἐν τριπλοῦν Ἀλληλούια ἀπαγγελόμενον σχεδὸν χύμα. Τοῦτο ἔχει ὡς συνέπειαν νὰ γίνεται ἡ πρὸ τοῦ Εὐαγγελίου θυμίασις καὶ ἡ μετάβασις τοῦ διακόνου εἰς τὸν ἄμβωνα κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς Ἀναγνώσεως τοῦ Ἀποστόλου καὶ οὕτω νὰ ἀποσπᾶται ἡ προσοχὴ τῶν ἐκκλησιαζομένων ἀπὸ τῆς ἀναγινωσκομένης περικοπῆς. Τὸ θεῖον κήρυγμα, τοῦ ὁποίου ἡ σύνδεσις πρὸς τᾶς ἀναγινωσκομένας περικοπᾶς εἶναι ἀναμφισβήτητος, ἔχει ἀποσπασθῆ ἀπὸ τοῦ ὀργανικοῦ τούτου συνδέσμου καὶ ἔχει μεταφερθῆ εἰς τὴν ὥραν τοῦ κοινωνικοῦ. Ἡ στενότης τοῦ κύκλου τῶν περικοπῶν ἔχει ὡς συνέπειαν τὴν ἀναφορὰν τοῦ κυρήγματος εἰς τὰ αὐτὰ σχεδὸν θέματα καὶ τοῦτο ἀποβαίνει εἰς βάρος τοῦ περιεχομένου του καὶ τοῦ ἐνδιαφέροντος τῶν Χριστιανῶν διὰ τὴν ἀκρόασίν του. Τὸ θέμα τῆς ἀναδιατάξεως τῶν περικοπῶν καὶ τῆς εἰσαγωγῆς τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καὶ τῆς Ἀποκαλύψεως ἐκφεύγει βεβαίως τῶν ἁρμοδιοτήτων τῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν, διότι τὸ ἰσχῦον σύστημα εἶναι πανορθόδοξον. Ἐπὶ τῶν λοιπῶν ὅμως διαπιστώσεων εἶναι δυνατὸν καὶ ἐπιβαλλόμενον νὰ γίνουν βήματα ἀποκαταστάσεως, εἰς τοῦτο δὲ καλοῦνται νὰ συμβάλουν ἅπαντες οἱ ἀνώτεροι καὶ κατώτεροι κληρικοί. Ὡς τοιαῦτα βήματα, εἰς τὰ ὁποία δυνάμεθα καὶ ὀφείλωμεν ἀμέσως νὰ προχωρήσωμεν, θεωροῦμεν τὰ ἑξῆς: Νὰ ἀποφεύγεται κατὰ τὸ δυνατὸν ἡ ἀνάγνωσις τῶν περικοπῶν τοῦ Μηνολογίου εἰς βάρος τῶν τῆς σειρᾶς, ὥστε νὰ μὴν ἐπαναλαμβάνωνται πολλάκις αἳ αὐταὶ περικοπαί. Αἳ εἰς μνήμας ἁγίων ὠρισμέναι περικοπαὶ δέον νὰ λέγωνται μόνον ὅταν ψάλλεται μεγάλη δοξολογία πρὸς τιμὴν αὐτῶν ἢ ὅταν περικοπῆ τὶς ἔχῃ ἄμεσον σχέσιν πρὸς τὸν ἐορταζόμενονο ἅγιον, ὡς λ.χ. ἡ πρὸς Φιλήμονα ἐπιστολὴ εἰς τὴν μνήμην αὐτοῦ? ἄλλως νὰ ἀναγινώσκονται αἳ περικοπαὶ τῆς ἡμέρας. Ἡ ἐμμελὴς ἀπαγγελία τῶν περικοπῶν νὰ εἶναι ἁπλή, ἱεροπρεπὴς καὶ κατ’ἔννοιαν, νὰ ἀποφεύγονται δὲ οἱ ἀνάρμοστοι εἰς τὴν θείαν λατρείαν φωνητικαὶ ἐπιδείξεις. Νὰ ἐπαναφερθεῖ ἡ ψαλμῳδία τῶν προκειμένων καὶ τῶν ἀλληλουϊαρίων, τουλάχιστον τῶν δευτέρων. Ὑπάρχει ἡ σκέψις τῆς ἐκδόσεως εἰδικοῦ λειτουργικοῦ βιβλίου, καταρτισθέντος ἤδη ὑπὸ εἰδήμονος κληρικοῦ, εἰς τὸ ὁποῖον θὰ περιέχωνται πλήρεις οἱ στίχοι τῶν ἀντιφώνων, προκειμένων, ἀλληλουϊαρίων καὶ κοινωνικῶν κατὰ τὴν ἀρχαίαν συνήθειαν. Μέχρι τῆς ὑλοποιήσεως ὅμως τῆς σκέψεως αὐτῆς εἶναι δυνατὸν νὰ ψάλλεται τὸ τὸ τριπλοῦν Ἀλληλούια ἐκ τρίτου εἰς τὸν ὠρισμένον ἦχον μετὰ τῶν ὑπαρχόντων ἐν τῷ βιβλίῳ τοῦ Ἀποστόλου δι’ ἑκάστην Κυριακὴν καὶ ἑορτὴν στίχων. Νὰ γίνεται ὁπωσδήποτε θεῖον κήρυγμα κατὰ τᾶς Κυριακᾶς καὶ ἐορτᾶς. Ἡ παράλειψις τοῦ κηρύγματος εἶναι ἀδικαιολόγητος σήμερον, ὄτε εἰς ὅλους σχεδὸν τοὺς ναοὺς ὑπηρετοῦν κληρικοὶ δυνάμενοι νὰ κηρρύτουν, ἀλλὰ καὶ λαϊκοὶ θεολόγοι δύνανται νὰ ἀναπληρώσουν τᾶς ἐλλείψεις. Ἐπειδὴ αἳ εὐαγγελικαὶ περικοπαὶ εἶναι κατὰ τὸ μᾶλλον ἢ ἧττον ἐξηντλημέναι θεματολογικῶς, νὰ χρησιμοποιοῦνται συχνότερον διὰ τὸ κήρυγμα αἳ ἀποστολικαὶ περικοπαί, νὰ γίνεται δὲ καὶ ἁγιολογικὸν καὶ λειτουργικὸν κήρυγμα, ὅποτε δὲ εἶναι δυνατόν, νὰ γίνεται χρῆσις καὶ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Τὸ θέιον κήρυγμα νὰ γίνεται ἀπαραιτήτως μετὰ τὴν ἀνάγνωσιν τοῦ Εὐαγγελίου καὶ ὄχι κατὰ τὴν ὥραν τοῦ κοινωνικοῦ. Οἱ προβαλλόμενοι λόγοι τῆς ἐξοικονομήσεως χρόνου καὶ τῆς βραδύτητος τῆς προσελεύσεως τοῦ λαοῦ εἰς τὴν Θ.Λειτουργίαν δὲν εὐσταθοῦν. Ἡ ἐξοικονόμησις χρόνου εἶναι δυνατὸν νὰ ἐπιτευχθῆ διὰ τῆς ἀποφυγῆς τῶν ἀργῶν μελῶν καὶ τῆς βραδείας ἀπαγγελίας τῶν δεήσεων ὑπὸ τῶν λειτουργῶν? ἡ δὲ βραδύτης τῆς προσελεύσεως τῶν πιστῶν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀντιμετωπισθῆ διὰ τῆς τελέσεως τῆς Θείας Λειτουργίας εἰς καταλληλοτέρας ὥρας καὶ διὰ τῆς βελτιώσεως τῆς ποιότητος τοῦ θ.κηρύγματος, ὥστε αὐτὸ νὰ λκύῃ τὸ ἐνδιαφέρον καὶ τὴν προσοχὴν τοῦ ἐκκλησιάσματος.
|
 |
|