Home   ECCLESIA

ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας


ΕΡΧΟΥ ΚΑΙ ΙΔΕ (Ίω. 1, 46)

Μακαριώτατε Αρχιεπίσκοπε Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Χριστόδουλε, Σεβασμιώτατοι εν Χριστώ Αδελφοί, Εξοχότατε κ. Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας, Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί,

Η ημέρα αυτή, ως πρώτη Κυριακή των Νηστειών και μνήμη της αναστηλώσεως των αγίων εικόνων, είναι ξεχωριστή για την Εκκλησία. Ο λαός του Θεού επί εκατόν είκοσι έτη, με μία διακοπή τριάντα χρόνων(1), υπέστη φοβερή δοκιμασία εξ αιτίας της απεχθούς αιρέσεως της εικονομαχίας. Η Εβδόμη Οικουμενική Σύνοδος (787 μ.Χ.) διατύπωσε με ακρίβεια την αλήθεια για τα ιερά εικονίσματα και σεβάσματα και έφερε την ειρήνη στο πλήρωμα της Εκκλησίας.

Συμπλέκεται, λοιπόν, σήμερα η σεπτή νηστεία με το θρίαμβο των αγίων εικόνων. Η μετάνοια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και το κατά Θεόν πένθος με την επικράτηση της αλήθειας του Χριστού. Η ενάρετη άσκηση, πού συντρίβει τα πάθη, και η καλλιέργεια των αρετών με την πνευματική νίκη της Εκκλησίας επί του ψεύδους του διαβόλου. «Ή αλήθεια ως αποδέδεικται, το ψεύδος ως απελήλαται, η σοφία ως επαρρησιάσατο, ο Χριστός ως εβράβευσεν»(2).

Το σημερινό ανάγνωσμα από το κατά Ιωάννην ευαγγέλιο αναφέρεται στην κλήση δύο μαθητών" του Φιλίππου και του Ναθαναήλ. Ορισμένα στοιχεία από τη ζώγρησή τους οδηγούν σε πολύτιμα συμπεράσματα.


α. Κατ' αρχήν, ποιας ποιότητος άνθρωποι ήταν οι δύο μελλοντικοί απόστολοι;

Ό Φίλιππος, όταν δέχθηκε την πρόσκληση του Ιησού και Τον ακολούθησε, ανήγγειλε το γεγονός στο Ναθαναήλ ως έξης «Ον έγραψε Μωυσής εν τω νόμο και οι προφήται, ευρήκαμεν...»(3). Ο ιερός Χρυσόστομος αξιολογώντας τα λόγια αυτά του Φιλίππου, αλλά και τη σπουδή του να μεταδώσει την αλήθεια αυτή στο Ναθαναήλ καθώς επίσης και το ότι μελετούσε το Νόμο και τούς προφήτες και περίμενε συνεχώς και με αγωνία το Μεσσία, γράφει «Οράς πως μεμεριμνημένην διάνοιαν είχε και συνεχώς εμελέτα τα Μωυσέως και προσεδόκα την παρουσίαν. Και γαρ το "εύρήκαμεν" ζητούντων πώς έστιν αεί» (4). Την ίδια αγωνία είχαν κι όλοι οι άνθρωποι της Παλαιάς Διαθήκης. Η Παλαιά Διαθήκη είναι μία αγωνιώδης κραυγή προς το Θεό «Πότε ήξεις προς με;»(5) Το ίδιο και ο Ναθαναήλ. Από τις διευκρινήσεις πού ζητούσε από το Φίλιππο για τον Χριστό, εάν δηλαδή κατάγεται από τη Ναζαρέτ ή όχι, καταλαβαίνουμε, λέγει ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας, πώς ήταν «οξύς εις καρποφορίαν» και ότι «ήδει (ο Φίλιππος τον Ναθαναήλ) όντα φιλοπονώτατόν τε και φιλολογώτατον... ούχ ως άγνοούντι προσομιλών, αλλ' ως λίαν εκπεπαιδευμένω...»(6) Ήταν και οι δύο ευάγωγοι άνθρωποι στην κλήση του Χριστού, καλοπροαίρετοι απέναντι στό Πρόσωπό Του, δεκτικοί στη ζωοποιό Χάρη Του και άριστα καταρτισμένοι στη γνώση της Γραφής.

Στο σημείο αυτό θα μπορούσαμε να τονίσουμε πως τα χαρακτηριστικά αυτά απαιτούνται κι από κάθε Ορθόδοξο, κάθε εποχής. «Ορθόδοξος είναι εκείνος, ο οποίος ταπεινά, άδολα, απονήρευτα... χωρίς σοφίες, θα κλίνει γόνυ ενώπιον του Θεού. Θα κλίνει γόνυ μέσα στην Εκκλησία. Θα συναντηθεί με τον Χριστό. Θα του αποκαλυφθεί ο Χριστός. Θα μιλήσει με τον Χριστό»(7).


β. 'Ένα δεύτερο στοιχείο είναι ή αναζήτηση της αλήθειας. 'Ήθελαν και οι δύο να βρουν την αλήθεια.

Κατά κανόνα οι άνθρωποι ψάχνουν την αλήθεια σε πράγματα και θεωρίες πού εντυπωσιάζουν. Σε πρόσωπα με πολλές περγαμηνές. Σε φιλοσοφικά και κοσμικά κινήματα που επιθυμούν να μεταποιήσουν την παραδεδομένη κοινωνική τάξη. Σε καταστάσεις που ευχαριστούν, ενθουσιάζουν, που κατακυριεύουν τις πνευματικές τους δυνάμεις. Δυσκολεύονται να παραδεχθούν πως υπάρχει περίπτωση να λάβουν το όντως αγαθό «εκ Ναζαρέτ». «'Εκ Ναζαρέτ δύναταί τι αγαθόν είναι;»(8) Κατά βάθος μας αρέσει να υπερέχουμε των άλλων.

Η σημερινή Κυριακή είναι Κυριακή της Ορθοδοξίας, της ορθής δόξας, θα μπορούσαμε να πούμε της αλήθειας. Ποιά είναί η πραγματική αλήθεια; Είναι η συνάντηση του άνθρώπου με το Θεό στα όρια των προσωπικών σχέσεων μέσα στην Εκκλησία. Η Εκκλησία είναι «στύλος και εδραίωνα της αλήθειας»(9). 'Όταν συναντήθηκαν οι δύο μαθητές με τον Χριστό, τότε αναπαύθηκαν πνευματικά και βρήκαν το ζητούμενο της ζωής τους. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς μας δίνει ένα μέτρο, για να καταλάβουμε, εάν μέσα στην Εκκλησία βρήκαμε την αλήθεια «...ότι δε ορθώς πιστεύομεν εις τον Θεόν, τουτέστι καλώς και ασφαλώς και ευσεβώς φρονούμεν περί αυτού, πόθεν ημίν η παράστασις;: Από της προς τούς θεοφόρους πατέρας ημών ομολογίας.» (10) Δηλαδή, μία ασφαλής απόδειξη πως κατέχουμε την αλήθεια για το Θεό είναι η συμφωνία προς τους θεοφόρους Πατέρες της Εκκλησίας μας. Η εμπειρία των αγίων είναι απόδειξη της αληθείας. Ή εμπειρία βεβαιώνει την αλήθεια.


γ. Το τρίτο στοιχείο είναι ή πρόσκληση του Φιλίππου προς τον Ναθαναήλ' «Έρχου και ίδε» (11),

Δεν αρκεί να έχουμε έφεση για το Θεό. Δεν αρκεί να επιζητούμε την αλήθεια για το Θεό, Χρειάζεται και η πείρα. 'Ήδη αναφερθήκαμε στην πείρα των αγίων μας. Η πείρα μας κάνει να ζούμε την πίστη μας όχι «ως ιδεολογική θεολογία και αντικειμενοποιημένη γνώση, αλλά ως πνευματική εμπειρία και ζωή ως "μάθος" μέσα από το "πάθος"» (12). Περνάμε μέσα από το πάθος, για να φτάσουμε στο σκοπό μας. Ο Νικόλαος Καβάσιλας λέγει πως οι άγιοι έμαθαν περισσότερα από την πείρα, παρά από τη διδασκαλία. «Λέγω δη πείρα τίνι τελεώτερον η διδασκαλία δύνανται γνωρίσαι καταμαθόντες» (13). Όλος ο έπαινος των αγίων συνίσταται στο ότι είχαν Ορθόδοξη πίστη και επαινετό βίο και επιπλέον τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. «Άπας γάρ ο των αγίων έπαινoς και μακαρισμός διά των δύο τούτων συνίσταται, διά τε της Ορθοδόξου πίστεως και του επαινετoύ βίου και διά της δωρεάς του Αγίου Πνεύματος και των χαρισμάτων αυτού» τονίζει ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος (14). Οι άγιοι με την πείρα προσπαθούσαν να φτάσουν στο τέρμα και να γίνουν τέλειοι. Χειραγωγό τους είχαν το Άγιο Πνεύμα. Ο απόστολος Παύλος έγραφε «ούχ ότι ήδη έλαβον η ήδη τετελείωμαι, διώκω δε ει και καταλάβω, εφ' ω και κατελήφθην υπό Χριστού» (15). Η παράδοσή μας στον Χριστό δεν αποτελεί κατάπτωση, αλλά το μέγιστο πνευματικό κατόρθωμα του Χριστιανού.

Μακαριώτατε,
Πόσων από εμάς την καρδιά φλέγει η πίστη για τον Χριστό και γεμίζει η ακλόνητη εμπιστοσύνη στο πρόσωπό Του; Σημείο αψευδές για να αναγνωρίσουμε, εάν είμαστε πιστοί και βεβαιόπιστοι, είναι η σχέση μας με την Εκκλησία. "Έχουμε στενές σχέσεις με την Εκκλησία, πού είναι ο Χριστός, ο παρατεινόμενος στους αιώνες;

Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν στον Θεό, αναγνωρίζουν τις ηθικές και πνευματικές αξίες, αλλά δε θεωρούν απαραίτητο να ζήσουν την Εκκλησιαστική ζωή της μετανοίας, των μυστηρίων και της κοινωνικής ζωής με τους άλλους. Ενώ διακηρύσσουν ότι πιστεύουν και είναι Ορθόδοξοι, αρνούνται το θεσμό της Εκκλησίας. Είναι δυνατό να είναι κάποιος Ορθόδοξος χωρίς πείρα εκκλησιαστικής ζωής;
Όλα αυτά έχουν ισχύ για τον καθένα μας, αλλά και για σύνολο το ευσεβές έθνος μας. Είναι απαραίτητο να διατηρήσουμε την Ελληνορθόδοξη εσωτερικότητά μας και τη φυσιογνωμία του έθνους μας (16).

Η Ορθόδοξη Εκκλησία, ως άλλη κιβωτός, σε καιρούς ειρηνικούς διέθρεψε, αλλά και σε κρίσιμες στιγμές της ιστορίας διέσωσε το γένος μας από την οριστική απώλεια.
Κυριακή της Ορθοδοξίας σημαίνει Κυριακή [της επικρατήσεως] της αληθείας, η οποία ταυτίζεται με το πρόσωπο του Χριστού. Με άλλα λόγια, Κυριακή [της επικρατήσεως] της Εκκλησιαστικής ζωής, της φανερώσεως του σώματος του Χριστού, που είναι ο κλήρος και ο λαός ενωμένος στη ζωή και στην πίστη. "Ας ευχηθούμε ο Ορθόδοξος λαός μας να παραμένει στο διηνεκές εραστής και φίλος της αληθείας του Χριστού, συνδεδεμένος πάντοτε με την κιβωτό του Γένους' την Εκκλησία Του. Αμήν.


Σημειώσεις

1. - Βλ. Μητροπολίτου Φθιώτιδος Νικολάου. Η αγία εικόνα χαρακτήρ της Σωματώσεως Χριστού, έκδ. 1. Μητροπόλεως Φθιώτιδος, Λαμία 2003, σελ. 5.

2. - Συνοδικόν της Ορθοδοξίας, Τριώδιον, Κυριακή της Ορθοδοξίας.

3. - Ιω. 1, 45.

4. - ΕΠΕ, τ. 13, σελ.10.

5. - Ψαλμ. 100, 2.

6. - Εις το κατά Ιωάνvην εύαγγέλιον, PG 73,219.

7. - Άρχιμ. Συμεών Κραγιοπούλου, Συνάξεις Τριωδίου (τ.Β') ,'Πανόραμα Θεσσαλονίκης, 1999, σελ. 105.

8. - Ιω. 1,46.

9. - Α' Τιμ, 3, 15.

10. - ΕΠΕ, τ. 9, όμιλο Η', σελ. 216.

11. - Ίω. 1,46.

12. - Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου Λ. Ψαριανού, «Πατροπαράδοτον Σέβας», Αθήναι 1987,σελ.7.

13. - Ή εν Χριστώ ζωή, PG 150, 552.

14. - Κατηχήσεις Χ, SC 104, 142.

15. - Φιλ. 3,12.

16. - Βλ. «Μήνυμα του Αγίου "Όρους στο Ελληνικό "Έθνος», Αθωνικοί διάλογοι, τεύχ. 24, Αύγουστος - Σεπτέμβριος 1974, σελ. 2.