ΙΕΡΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΘΗΝΩΝ
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ
ΕΝΟΡΙΑΚΕΣ ΣΥΝΑΞΕΙΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ
ΕΤΟΣ ΣΤ' 2003-2004

24η Σύναξη: 29 Μαρτίου - 4 Ἀπριλίου 2004

ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΟΣ ΜΕΛΕΤΗ: Ἰωάννου ιβ'(12) 1-18

Ὁ οὖν Ἰησούς πρό ἕξ ἡμερῶν τοῦ Πάσχα ἦλθεν εἰς Βηθανίαν, ὅπου ἦν Λάζαρος ὁ τεθνηκώς, ὅν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. Ἐποίησαν οὖν αὐτῷ δεῖπνον ἐκεῖ, καί ἡ Μάρθα διηκόνει´ ὁ δέ Λάζαρος εἷς ἦν τῶν ἀνακειμένων σύν αὐτῷ. Ἡ οὖν Μαρία, λαβοῦσα λίτραν μύρου νάρδου πιστικῆς πολυτίμου, ἤλειψε τούς πόδας τοῦ Ἰησοῦ καί ἐξέμαξε ταῖς θριξίν αὐτῆς τούς πόδας αὐτοῦ´ ἡ δέ οἰκία ἐπληρώθη ἀπό τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου. Λέγει οὖν εἶς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, Ἰούδας Σίμωνος Ἰσκαριώτης, ὁ μέλλων αὐτόν παραδιδόναι´ Διατί τοῦτο τό μύρον οὐκ ἐπράθη τριακοσίων δηναρίων καί ἐδόθη πτωχοῖς; Εἶπε δέ τοῦτο οὐχ περί τῶν πτωχῶν ἔμελεν αὐτῷ, ἀλλ´ὅτι κλέπτης ἦν, καί τό γλωσσόκομον εἶχε καί τά βαλλόμενα ἐβάσταζεν´ Εἶπε οὖν ὁ Ἰησοῦς´ ἄφες αὐτήν, εἰς τήν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τετήρηκεν αὐτό. Τούς φτωχούς γάρ πάντοτε ἔχετε μεθ´ ἑαυτῶν, ἐμέ δέ οὐ πάντοτε ἔχετε. Ἔγνω οὔν ὁ ὄχλος πολύς ἐκ τῶν Ἰουδαίων ὅτι ἐκεῖ ἐστι, καί ἦλθον οὐ διά τόν Ἰησοῦν μόνον, ἀλλ´ ´ἵνα καί τόν Λάζαρον ἴδωσιν ὅν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. Ἐβουλεύσαντο δέ οἱ Ἀρχιερεῖς ἵνα καί τόν Λάζαρον ἀποκτείνωσιν, ὅτι πολλοί δι´αὐτόν ὑπῆγον των Ἰουδαίων καί ἐπίστευον εἰς τόν Ἰησοῦν. Τῇ ἐπαύριον ὄχλος πολύς ὁ ἐλθών εἰς τήν ἑορτήν, ἀκούσαντες ὅτι ἔρχεται Ἰησοῦς εἰς τά Ἱεροσόλυμα, ἔλαβον τά βαία τῶν φοινίκων καί ἐξῆλθον εἰς ἀπάντησιν αὐτῷ, καί ἔκραζον´ ὡσσανά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, ὁ βασιλεύς τοῦ Ἰσραήλ. Εὑρών δέ ὁ Ἰησοῦς ὀνάριον ἐκάθισεν ἐπ´αὐτό, καθώς ἐστι γεγραμμένον´ μή φοβοῦ, θύγατερ Σιών´ ἰδού ὁ Βασιλεύς σου ἔρχεται καθήμενος ἐπί πῶλον ὄνου. Ταῦτα δέ οὐκ ἔγνωσαν οἱ μαθηταί αὐτοῦ τό πρῶτον, ἀλλ´ ὅτε ἐμνήσθησαν ὅτι ταῦτα ἦν ἐπ´ αὐτῷ γεγραμμένα, καί ταῦτα ἐποίησαν αὐτῷ. Ἐμαρτύρει οὖν ὁ ὄχλος ὁ ὤν μετ´αὐτοῦ ὅτε τόν Λάζαρον ἐφώνησεν ἐκ τοῦ μνημείου καί ἤγειρεν αὐτόν ἐκ νεκρῶν. Διά τοῦτο καί ὑπήντησεν ατῷ ὁ ὄχλος, ὅτι ἤκουσαν τοῦτο αὐτόν πεποιηκέναι τό σημεῖον.

Γενικό Θέμα:Ἡ Βαϊφόρος (ἐπίκαιρο)

Α' ΠΑΤΕΡΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΟ ΙΕΡΟ ΚΕΙΜΕΝΟ


Στίχος 2. "Λάζαρος εἷς ἦν τῶν συνανακειμένων αὐτῷ"

"Σημειώνει ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης τήν λεπτομέρεια αὐτή, γιά νά πιστοποιήσει τήν ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου, ὅτι, δηλαδή, ὁ Λάζαρος δέν ἀναστήθηκε γιά λίγο καί ἀμέσως πέθανε ξανά, ἀλλά συνέχισε νά ζεῖ για πολύ καιρό, τρώγοντας καί πίνοντας καί μετέχοντας σέ ὅλες τίς ἐκδηλώσεις τῆς ζωῆς " (Θ).


"λίτραν μύρου νάρδου πιστικῆς πολυτίμου"

"Ἡ νάρδος , ἦταν πολύτιμο ἄρωμα, ὀνομαζόταν δέ "π ι σ τ ι κ ή" ἐπειδή ἦταν γνήσια καί ἡ ποιότητά της ἐγγυημένη " (Ζ).


" Ἡ οἰκία ἐπληρώθη ἐκ τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου"

"Μετά τό πάθος τοῦ Χριστοῦ, ὁλόκληρη ἡ ἀνθρωπότητα σάν ἕνα μεγάλο σπίτι πλημμύρισε ἀπό τήν εὐωδία του. Αὐτό ἀκριβῶς, τό μυστικό "μύρο" συμβόλιζε τό αἰσθητό μύρο τῆς Μαρίας. Διότι, ὅταν τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, σάν ἕνα ἀλαβάστρινο δοχεῖο ἔσπασε (κατά τό πάθος), ἡ εὐωδία τῆς γνώσης τοῦ Ἀναστάντος γέμισε ὅλο τόν κόσμο " (Κύριλλος Ἀλεξανδρείας).


Στίχος 4-6 "τό γλωσσόκομον εἶχε καί τά βαλλόμενα ἐβάσταζεν"

"Γιατί ὁ Χριστός ἐμπιστεύτηκε στόν Ἰούδα τό ταμεῖον, ἀφοῦ γνώριζε πώς ἦταν κλέφτης; (Ἀπάντηση) Μακροθυμώντας στήν ἀδυναμία του. Δίνοντάς του τό ταμεῖο, ἀποσκοποῦσε νά κατευνάσει τό πάθος τῆς φιλαργυρίας του γιά μήν προχωρήσει στήν προδοσία τοῦ Διδασκάλου, πιεζόμενος ἀπό τό πάθος αὐτό" (Ζ).


Στίχος 7 "Εἰς τήν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τετήρηκεν αὐτό"

"Ἀναφέρθηκε ὁ Χριστός στόν ἐνταφιασμό του, πρός ἔλεγχο τοῦ ἀναισθήτου Ἰούδα. Διότι μέ αὐτά τά λόγια, ὁ Χριστός ἤθελε νά ντροπιάσει τόν Ἰούδα, ἐπειδή ἐπρόκειτο, ἀπό αἰσχροκέρδεια, νά προδώσει τόν διδάσκαλο" (Ἀμμώνιος Πρεσβύτερος Ἀλεξανδρείας).


Στίχος 8. " τούς πτωχούς πάντοτε ἔχετε μεθ' ἑαυτῶν"

" Ἡ λατρεία τοῦ Θεοῦ εἶναι προτιμότερη ἀπό τήν ἐλεημοσύνη τῶν φτωχῶν. Ὅταν ὑπάρχει καιρός λατρείας ἤ προσευχῆς, πρέπει νά προτιμοῦμε τίς ἐκδηλώσεις αὐτές ἀπό τίς ἐκδηλώσεις ἀγάπης πρός τούς φτωχούς. Διότι εἶναι δυνατόν νά εὐεργετοῦμε ὕστερα ἀπό τίς λατρευτικές λειτουργίες...Ὅπως δηλαδή ὁ Χριστός ἐπέτρεψε στούς μαθητές νά νηστεύσουν, μετά τήν Ἀνάληψή του στόν Θεό Πατέρα ἔτσι καί στό ζήτημα αὐτό: Μετά τήν Ἀνάληψη τοῦ Σωτῆρος, οἱ μαθηταί ἔπαυσαν νά ἀκολουθοῦν τόν Διδάσκαλον. Τότε, λοιπόν, ἄρχισαν μέ ἔντονο τρόπο, νά καταναλώνουν ὅλα τά ὑπάρχοντά τους στούς φτωχούς " (Κύριλλος Ἀλεξανδρείας)

Ὁ λόγος αὐτός ἀποτελεῖ ὑπαινιγμό γιά τόν Ἰούδα: "Ὅπου νἆναι, Ἰούδα, θά φύγω ἀπό τή μέση, μιά καί ἐσύ ἑτοιμάζεσαι νά μέ θανατώσεις. Ἐάν λοιπόν, σοῦ εἶμαι δυσάρεστος καί θεωρεῖς ἀνυπόφορη τήν τιμή πού γίνεται στό πρόσωπό μου, μέ τό μύρο τῆς Μαρίας, περίμενε λίγο καί θά ἀπαλλαγεῖς ἀπό μένα καί τότε θά ἀποκαλυφθεῖς, ἄν γιά τούς φτωχούς προτείνεις τήν πώληση τοῦ μύρου"(Θ)*.


Στίχος 9 "ἵνα τόν Λάζαρον ἴδωσιν"

"Πράγματι! Ἐπειδή τό θαῦμα τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου ἦταν πολύ μεγάλο, ἤθελαν οἱ Ἰουδαῖοι νά δοῦν τόν ἀναστάντα, μέ τήν προσδοκία νά ἀκούσουν ἀπό τόν Λάζαρο κάτι ἀπό ὅσα ἄκουσε στόν Ἄδη "(Θ)" *.


Στίχος 13. " Ἔκραζον ὡσσανά"

"Οἱ Ἑβραϊκές αὐτές λέξεις ( ὡς ἀνά ) μεταφράζονται μέ τή φράση: "Κύριε Σῶσε"!

Ἡ φράση ὅμως αὐτή ἀπευθύνεται μόνο στόν Θεό. Ἄρα, οἱ ὄχλοι μέ τή φράση αὐτή ὁμολογοῦσαν ὅτι ὁ Χριστός εἶναι Θεός"(Θ).


Στίχος 14 "Εὑρών ὁ Ἰησοῦς ὀνάριον ἐκάθισεν ἐπ´αὐτό"

Σημ. Οἱ ἄλλοι Εὐαγγελισταί ἀναφέρουν τήν λεπτομέρεια ὅτι οἱ μαθηταί ἔφεραν στόν Χριστό μιά θηλυκή ὄνο καί τό πουλάρι της. Καί τοῦτο, διότι τό πουλαράκι ἀκολούθησε φυσικά τή μητέρα του. Αὐτό δέ ἔγινε κατά παραχώρηση τοῦ Κυρίου, διότι ὁ Χριστός δέν ἐπρόκειτο νά χρησιμοποιήσει τήν ὄνο, ἀλλά τό πουλάρι!

Συμβολική ἑρμηνεία:Τό πουλάρι συμβολίζει τά εἰδωλολατρικά ἔθνη καί ἡ μητέρα του (ἡ ὄνος) τούς Ἰουδαίους " (Ἡσύχιος πρεσβύτερος Ἱεροσολύμων).

"Τό πουλάρι εἶναι τύπος τῶν ἐθνῶν, τά ὁποῖα, ἐνῶ ἦσαν ἀκάθαρτα, ὁ Κύριος τά ὑπέταξε στό Εὐαγγέλιο καί τά ὁδήγησε στήν ἄνω Ἱερουσαλήμ, τῆς ὁποίας πάλι τύπος ἦταν ἡ ἐπίγειος Ἱερουσαλήμ. Τό πουλάρι συμβολίζει τά ἔθνη, διότι οἱ εἰδωλολάτραι ἦσαν ἀγύμναστοι στήν εὐσέβεια τῆς καινούργιας πίστης "(Ἀμμώνιος Πρεσβύτερος Ἀλεξανδρείας)


Β' ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΔΑΧΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

• Ὁ Θεός μακροθυμεῖ στίς ἁμαρτίες τῶν ἀνθρώπων καί τούς παρέχει εὐκαιρίες πρός μετάνοια.
  
  
• Μπροστά στόν Χριστό καί τή θεία Λατρεία, ὅλα τά ἄλλα ἔρχονται δεύτερα.
  
  
• Οἱ Ἰουδαίοι (ἡ ὄνος) δέν ἀξιώθηκαν νά ὑπηρετήσουν τόν Χριστό ἄν καί αὐτό ἦταν φυσικότερο. Αὐτό πού δέν συνέβη μέ τούς Ἰουδαίους, ἔγινε μέ τά ἀκάθαρτα καί εἰδωλολατρικά ἔθνη (τό πουλάρι).
  
  
• Ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου ὑπῆρξε μέγιστο θαῦμα καί εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τήν ἀποφασιστική στροφή τοῦ λαοῦ ὑπέρ τοῦ Χριστοῦ.
  
  

ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ.

1. Ἡ διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου εὐωδιάζει τά σπίτια καί ὁλόκληρο τόν κόσμο.

Ὁ φυσικός χῶρος τῆς γῆς καί ὅλα τά ἐπί τῆς γῆς πράγματα, ἑπομένως, καί τά σπίτια πού κατοικοῦσαν οἱ μεταπτωτικοί ἄνθρωποι, μολύνονταν ἀπό τήν παρουσία τοῦ κακοῦ καί τοῦ διαβόλου. Ὁ γήϊνος χῶρος χρειαζόταν κάθαρση. Τήν κάθαρση αὐτή ἔκανε μιά φορά γιά πάντα ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ. Οἱ δύο κεραῖες τοῦ Σταυροῦ, ἡ ὀριζόντια καί ἡ κάθετη, καθάρισαν τά 4 σημεῖα τῆς Γῆς. Ἡ Ἐκκλησία συνεχίζει νά μεταδίδει τήν καθαρτική


* Φαίνεται ὅτι τήν παράδοση αὐτή ἀπηχοῦν τά λαϊκά Κάλαντα τοῦ Λαζάρου, πού τά ἔλεγαν τά παιδιά τό πρωί τοῦ Σαββάτου τῆς ἑορτῆς:" Πές μας, Λάζαρε, τί εἶδες εἰς τόν Ἅδη που ἐπῆγες"!

καί εὐωδιαστική ἐνέργεια τοῦ Χριστοῦ σέ ὅλους τούς γήϊνους χώρους καί σέ ὅλα τά πράγματα τῆς γῆς. Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι, μέ τή διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου σέ ὅλον τόν κόσμο, "ἐπλήρωσαν τά σύμπαντα εὐωδίας"

*Ἐφαρμογή: Μέ τήν Ἀκολουθία τοῦ Ἁγιασμοῦ καθαρίζεται ὁ χῶρος στόν ὁποῖο κατοικοῦμε καί ἐργαζόμαστε. Ὁ χῶρος αὐτός ἀρωματίζεται καί εὐωδιάζει, ὅταν έπίσης μελετοῦμε τό Εὐαγγέλιο καί ἐφαρμόζουμε τίς ἐντολές του.


2. Ἡ μακροθυμία τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ Χριστός γνωρίζει τίς ἀδυναμίες καί τίς ἁμαρτίες μας, ὡστόσο μακροθυμεῖ καί δέν παύει νά μᾶς εὐεργετεῖ. Ὁ Χριστός ὅμως μακροθυμεῖ ὄχι γιά νά συνεχίζουμε τίς ἁμαρτίες μας, ἀλλά περιμένοντας τή διόρθωσή μας. Ἡ μακροθυμία τοῦ Χριστοῦ, ἑπομένως, δέν πρέπει νά γίνεται αἰτία γιά νά ἐπιμένουμε στίς ἀδυνα,μίες μας, ἀλλά εἶναι εὐκαιρία τήν ὁποία πρέπει νά ἀξιοποιοῦμε γιά τή διόρθωσή μας (πρβλ. Β´Πέτρ. γ´9). Δέν πρέπει δέ νά λησμονοῦμε ὅτι ὁ Χριστός δέν μακροθυμεῖ ἁπλῶς, ἀλλά ταυτόχρονα μᾶς δίνει καί περιστάσεις καί τή θεία χάρη Του πρός μετάνοιαν καί διόρθωσιν.


3.Ἡ Μ. Ἑβδομάδα, ὡς χρόνος βίωσης τῆς μακροθυμίας τοῦ Χριστοῦ.

Ἡ Ἐκκλησία, σέ ὅλες τίς ἀκολουθίες τῆς Μ. Ἑβδομάδος τονίζει τή μακροθυμία τοῦ Χριστοῦ, λέγοντας ξανά καί ξανά :" Δόξᾳ τῇ μακροθυμίᾳ Σου Κύριε, δόξα σοι " !Ἐφέτος, κατά τή Μ. Ἑβδομάδα, ἄς προσέξουμε περισσότερο σέ ὅσα θά μᾶς πεῖ ἡ Ἐκκλησία γιά τή μακροθυμία τοῦ Κυρίου μας.


Δ' ΥΜΝΟΣ- ΕΡΜΗΝΕΙΑ-ΠΡΟΣΕΥΧΗ

"Τήν κοινήν Ἀνάστασιν πρό τοῦ σοῦ Πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τόν Λάζαρον Χριστέ ὁ Θεός´ ὅθεν καί ἡμεῖς ὡς οἱ Παῖδες, τά τῆς νίκης σύμβολα φέροντες, σοί τῷ Νικητῇ τοῦ Θανάτου βοῶμεν´ Ὡσαννά ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου "
(Ἀπολυτίκιον Σαββάτου Λαζάρου)