«Η Αποστολή και το έργο των κληρικών στις Ένοπλες Δυνάμεις σήμερα»
(30/11/2011).
Πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στις 3 και 4 Νοεμβρίου 2011 στην Κεντρική Αίθουσα Εκδηλώσεων του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών Πανελλήνιο Συνέδριο για τους Κληρικούς που υπηρετούν στις Ένοπλες Δυνάμεις, με θέμα:
«Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΩΝ ΚΛΗΡΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ»
Μετά την προσευχή, τους συμμετέχοντες Κληρικούς χαιρέτισε με Μήνυμα του ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, αναφέροντας μεταξύ άλλων και τα εξής «…Καθώς το πνεύμα μου και η σκέψη μου βρίσκεται μαζί σας στην ευλογημένη αυτή σύναξη και Συνέδριο των Κληρικών που υπηρετείτε στο στρατό, και ενθυμούμενος τα πιο πάνω λόγια του Αποστόλου Παύλου θα ήθελα να σας χαιρετίσω με αυτά, και να σημειώσω σαν συνέχεια των πρώτων σκέψεων μου στην Ημερίδα που ένα χρόνο περίπου πριν, το Οκτώβριο του 2010 σας είχα επισημάνει και μερικές ακόμα σημερινές σκέψεις μου, γνωστές βέβαια σε όλους, αλλά πάντα επίκαιρες για το έργο της Ειδικής Ποιμαντικής Διακονίας μας στις Ένοπλες Δυνάμεις. Η αλληγορική και μεταφορική παρομοίωση του προαναφερθέντος αποστολικού λόγου για τον αγώνα, αλλά και την αγωνία την ποιμαντική και τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες καταξιώνεται το έργο της αποστολής και ιεραποστολής, προσιδιάζει σήμερα ιδιαίτερα, στο ιερό πολύπλευρο και αντικειμενικά δύσκολο ποιμαντικό έργο το οποίο όμως άοκνα και συνειδητά επιτελείτε… Η βάση της όλης διακονίας είναι καταρχήν η αγιοπνευματική ύπαρξη και η τοποθέτηση των όποιων ποιμαντικών και λοιπών ενεργειών μας πάνω στις ορθές εκκλησιολογικές αρχές. Οι στρατιωτικοί ιερείς και σήμερα, μένοντας συνεπείς στον πνευματικό και αγιαστικό χαρακτήρα του θείου λειτουργήματός σας, δεν χρησιμοποιείτε όπλα κατά των εχθρών. Η αποστολή σας είναι αμιγώς πνευματική. Ιερουργείτε, εξομολογείτε, κοινωνείτε και επικοινωνείτε και στηρίζετε τούς αγωνιζόμενους στρατευμένους νέους μας, που οφείλουν στα πρόσωπά σας να βλέπουν την Εκκλησία μας ως στήριγμα της ψυχής και του σώματος τους. Κυρίως, όμως, προκινδυνεύετε στην πρώτη γραμμή κάθε μορφής μετώπου, με το θυσιαστικό παράδειγμά σας και συμβάλλετε αποφασιστικά στην ενίσχυση του ηθικού και πατριωτικού φρονήματος των νέων στρατιωτών και στη νικηφόρα έκβαση κάθε μορφής πολεμικών επιχειρήσεων.».
Στη συνέχεια, χαιρετισμό απηύθυνε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καισαριανής , Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ, Συνοδικός Σύνδεσμος της Εκκλησίας της Ελλάδος και της Θρησκευτικής Υπηρεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων.
«…..Κάθε φορά που πραγματοποιείται μία τέτοια σύναξη Ποιμένων είτε με μορφή Συνεδρίου είτε με μορφή Συμποσίου η Ημερίδας και λοιπών άλλων μορφών συνεχίζεται η παράδοση που εγκαινίασε ο Κύριός μας να παραλαμβάνει «κατ’ ιδίαν» (Ματθαίου κ 17) τους μαθητές Του για να τους εξηγεί «τα μυστήρια της βασιλείας του Θεού» (Ματθαίου ιγ 11). Η αποστολή και το έργο των Κληρικών στις Ένοπλες Δυνάμεις σήμερα προσδιορίζεται κατά την ταπεινή μας γνώμη από τις εν συνεχεία αρχές.
Η πρώτη αρχή, είναι, ότι οι Στρατιωτικοί Ιερείς είναι Ποιμένες της Εκκλησίας μας και όσα έχουν λεχθεί για τους Ποιμένες της Εκκλησίας και την διακονία τους ισχύουν και γι’ αυτούς καθ’ ολοκληρίαν.
Η δεύτερη αρχή είναι, ότι το ποίμνιό τους έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που οφείλουν να λαμβάνουν υπ’ όψει τους στην άσκηση των καθηκόντων τους. Όταν συνδυασθούν αυτές οι δύο αρχές φέρουν καρπό πολύ. Οι στρατευμένοι είναι οι εικόνες του Θεού για τις οποίες οι Ποιμένες οφείλουν να εργασθούν, ώστε να αποκαλυφθεί το αρχέγονο κάλλος της θείας μορφής.
Η τρίτη αρχή σημαίνεται από το «σήμερα» του θέματος του Συνεδρίου. Η κατάσταση του κόσμου, οι επικρατούσες συνθήκες στην κοινωνία, οι ιδεολογίες που διαμορφώνουν την στάση ζωής των ανθρώπων και πολλά άλλα επηρεάζουν τόσο τον ποίμνιο όσο και την διακονία μας. Το σχήμα του κόσμου και δυναμική του διασπά την ενότητα των ανθρώπων με τον Θεό Πατέρα για την οποία προσευχήθηκε ο Κύριός μας στην αρχιερατική προσευχή «ουκ ερωτώ ίνα άρης αυτούς εκ του κόσμου, αλλ' ίνα τηρήσης αυτούς εκ του πονηρού » (Ιωάννου ιζ 15)..»
Ακολούθως ο Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας κ. Κωνσταντίνος Σπηλιόπουλος, ο οποίος μεταξύ των άλλων σημείωσε: «Ευχαριστώ θερμά τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο, τον Πρόεδρο της Ειδικής Σ.Ε., Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ναυπάκτου κ. Ιερόθεο, τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ, Συνοδικό Σύνδεσμο της Εκκλησίας της Ελλάδος και της Θρησκευτικής Υπηρεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων, τα Μέλη και τον Γραμματέα της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Ειδικών Ποιμαντικών Θεμάτων και Καταστάσων, καθώς και τους Εισηγητές για την πρωτοβουλία και την πραγματοποίηση του διήμερου αυτού Συνεδρίου για τους στρατιωτικούς ιερείς.... Ως πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης αναγνωρίζω την ανάγκη να προβληθεί και να αναλυθεί η αποστολή και το έργο των στρατιωτικών Ιερέων. Πρέπει να καθοδηγεί τη σκέψη μας, ότι με τρόπο αγνό και ανιδιοτελή, η Εκκλησία και οι Λειτουργοί Της συνεισέφεραν τα μέγιστα στους Αγώνες του Έθνους πληρώνοντας βαρύτατο τίμημα κόπου και αίματος και πολλών αυτοθυσιών πλάι στους στρατευομένους αγωνιστές και το λαό μας. ….Στο καιρό μας ο χώρος των Ενόπλων Δυνάμεων εξακολουθεί να έχει ανάγκη πνευματικής αρωγής και διακονίας των Ιερέων. ….Ο Στρατός προσπαθεί να εμπνεύσει τόσο την πίστη στους Νόμους, την πειθαρχία και την αρετή, όσο και το θάρρος για την υπεράσπιση των συλλογικών δικαίων και της ελευθερίας. Βασικός σύμμαχος οι στρατιωτικοί Ιερείς που καταπιάνονται με την ηθική, εθνική και κοινωνική διαπαιδαγώγηση των νέων…..»
Στο δικό του χαιρετισμό ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, Πρόεδρος της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής επί Ειδικών Ποιμαντικών Θεμάτων και Καταστάσεων, τόνισε ότι « ... Οι Κληρικοί που υπηρετούν στο Στράτευμα ανήκουν στην Εκκλησία, θέλουν να αισθάνονται συνδεδεμένοι με αυτήν, συνεργάζονται αρμονικά με τους κατά τόπους Κληρικούς και εργάζονται ποιμαντικά σε ένα σημαντικό και ευαίσθητο τμήμα των Νέων μας, οι οποίοι ζουν κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες και χρειάζονται την αγάπη της Εκκλησίας.
Το έργο των Κληρικών στον Στρατό είναι μεγάλο, επίπονο και σημαντικό. Καλούνται να προσφέρουν τον λόγο της Εκκλησίας με σύγχρονο τρόπο, χωρίς να τον αλλοιώνουν, χωρίς να τον ταυτίζουν με τις υπάρχουσες ιδεολογίες, χωρίς να τον περιθωριοποιούν χάριν της εξυπηρετήσεως άλλων σκοπιμοτήτων. Οι στρατευμένοι Νέοι διέρχονται μία κρίσιμη περίοδο της ζωής τους, κάτω από μία πειθαρχία την οποία δεν είχαν συνηθίσει, την αισθάνονται ως μια απώλεια της προσωπικής τους ελευθερίας και θέλουν να εντάξουν μέσα σε αυτήν την πραγματικότητα και τον λόγο των Κληρικών. Δυσανασχετούν όταν βλέπουν τους Κληρικούς ως ένα μέρος του συστήματος για την καλλιέργεια απλώς του εθνικού φρονήματος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το έργο των Κληρικών είναι δύσκολο και πρέπει να υπερβαίνει κανείς νοοτροπίες και να δείχνει τον άλλο τρόπο ύπαρξης, την άλλη γλώσσα, το εκκλησιαστικό ήθος που εκφράζεται στην Εκκλησία. Οι Κληρικοί στον Στρατό σήμερα εργάζονται μέσα σε αυτό το πλαίσιο, αλλά επειδή το έργο τους είναι μεγάλο, χρειάζονται βοήθεια. Αυτός είναι ο σκοπός του παρόντος Συνεδρίου. Τα μέλη της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής επί Ειδικών Ποιμαντικών Θεμάτων και Καταστάσεων ασχολήθηκαν πολλές ώρες για την καλή διοργάνωση του παρόντος Συνεδρίου και την κατάρτιση του προγράμματος. Η βάση του είναι ότι δεν πρέπει να κινηθεί σε ένα θεωρητικό και ουτοπιστικό επίπεδο, γι' αυτό και προτίμησε οι εισηγητές να προέρχονται μέσα από το Στράτευμα, εκτός από μία περίπτωση, ώστε ο λόγος τους να είναι προσγειωμένος και εφαρμόσιμος..."
Τελευταίος χαιρετισμό απηύθυνε ο Διευθυντής Θρησκευτικού ΓΕΕΦ της Κύπρου, Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης κ. Ιωάννης Ιωάννου, ο οποίος αφού ευχαρίστησε τον Μακαριώτατο και τους υπολοίπους συντελεστές του Συνεδρίου για την συμμετοχή της Εκκλησίας της Κύπρου σε αυτό, μεταξύ των άλλων επεσήμανε ότι: «… Ο ρόλος και η αποστολή του στρατιωτικού ιερέα είχαν ανέκαθεν διττό χαρακτήρα, όπως διττή είναι και η φύση της ιδιότητας του. Και στις μέρες μας, ασφαλώς, ο στρατιωτικός ιερέας εξακολουθεί να είναι αφ' ενός εκείνος που θεραπεύει τις πνευματικές ανάγκες των στρατευμένων νέων και αφ' ετέρου αυτός που με αφοσίωση και υψηλό πατριωτικό φρόνημα υπενθυμίζει την αλήθεια ότι, όταν ο αγώνας μας διεξάγεται «υπέρ πίστεως και πατρίδος», έχει εξασφαλισμένη τη συμπαράσταση και ευλογία του Βασιλιά της Ειρήνης παντοδύναμου Θεού... Οι στρατευμένοι νέοι βρίσκονται στην κρίσιμη εκείνη φάση, κατά την οποία καλούνται να πάρουν καθοριστικές αποφάσεις για το μέλλον, τις σπουδές, την επαγγελματική αποκατάσταση, το γάμο και τόσα άλλα. Την ίδια στιγμή βρίσκονται στη φάση διαμόρφωσης του τρόπου ζωής, που θα ακολουθήσουν ως ενήλικες, κάτι ασφαλώς που δεν είναι άσχετο με το ήθος και τη σχέση τους με τον Θεό. Ο στρατιωτικός ιερέας, μέσω της αγάπης, των δεξιοτήτων επικοινωνίας και της κατάρτισης που διαθέτει, μπορεί να παίξει σημαντικότατο ρόλο στη διαχείριση αυτών των καταστάσεων και να αποδειχθεί πολύτιμος οδηγός και συμπαραστάτης. Ιδιαίτερα σημαντική, ασφαλώς, είναι η μέσω της τέλεσης των ιερών ακολουθιών, και δη των ιερών μυστηρίων, και η μέσω της διδασκαλίας, αλλά και του παραδείγματος, καθοδήγηση των νέων σε ένα τρόπο ζωής, που θα βασίζεται στην ενσυνείδητη ανάγκη σύνδεσης με τον Χριστό και στην απόκτηση θετικών πρακτικών, ωφέλιμων για τους ίδιους και την κοινωνία γενικότερα. Ως εξαιρετικής σημασίας κρίνεται η αποστολή του στρατιωτικού ιερέα στον τομέα της ψυχολογικής στήριξης των στρατιωτών σε προσωπικό επίπεδο, μιας και, όχι σπάνια, πολλοί απ' αυτούς αισθάνονται απογοήτευση και αδυνατούν να κατανοήσουν την αναγκαιότητα τού να υποβάλλεται κανείς σε θυσίες για χάρη της πατρίδας του. Είναι προφανές ότι η στήριξη αυτή δεν πρέπει να περιορίζεται αποκλειστικά στο πλαίσιο της τέλεσης του μυστηρίου της εξομολόγησης, ή κατά το χρόνο μιας θρησκευτικού περιεχομένου ομιλίας, αλλά να εκδηλώνεται μέσω της συνεχούς αναστροφής, του διαλόγου και της φιλικής διάθεσης, που θα διαθέτουν, βέβαια, το στοιχείο της ιεροπρέπειας. Με τον τρόπο αυτό οι νέοι αναγνωρίζουν στο πρόσωπο του ιερέα, και ευρύτερα στο θεσμό της Εκκλησίας, το ρόλο του εμψυχωτή και ενισχυτή και του φορέα αρχών και αξιών, για τη διατήρηση των οποίων αξίζει κανείς να υποβληθεί σε οποιαδήποτε θυσία……».
Στην διάρκεια του Διημέρου Πανελληνίου Συνεδρίου πραγματοποιήθηκαν οι ακόλουθες εισηγήσεις:
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
1.ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ: «Ο μυσταγωγικός χαρακτήρας της αποστο λής των Στρατιωτικών Ιερέων». ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Σεμιατίστε κ. Γεώργιος (Pankowski). Υποστράτηγος, Διευθυντής Ορθοδόξου Θρησκευτικής Υπηρεσίας των Πολωνικών Ε.Δ..
2.Α΄ ΕΙΣΗΓΗΣΗ-ΘΕΜΑ: «Ψυχολογικά και κοινωνικά γνωρίσματα των στρατευμένων και των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων». ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Κυριαζής Δημήτριος, Τξχος ε.α., Ψυχολόγος.
3.Β΄ ΕΙΣΗΓΗΣΗ-ΘΕΜΑ: «Μέθοδοι και τεχνικές ασκήσεως μιας συγχρόνου Ποιμαντικής Διακονίας στο Στράτευμα». ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος Παντελεήμων Χανόγλου, Τξχος ε.α..
4.Γ΄ ΕΙΣΗΓΗΣΗ-ΘΕΜΑ: «Παιδαγωγικές αρχές ασκήσεως του πνευματικού έργου των Στρατιωτικών Ιερέων σήμερα» ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: κ. Καριώτογλου Αλέξανδρος, Δρα Θεολογίας.
5.Δ΄ ΕΙΣΗΓΗΣΗ-ΘΕΜΑ: «Η προσωπικότητα του Στρατιωτικού Ιερέα ως παράγοντος επιτυχίας του έργου του σήμερα». ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος Νικόλαος Γουρδούπης, Διευθυντής Σώματος Στρατιωτικών Ιερέων
Αμέσως μετά τις εισηγήσεις, ακολούθησε συζήτηση σε ομάδες εργασίας και γόνιμος διάλογος, που οδήγησε στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων, τα οποία θα κατατεθούν από την Ειδική Συνοδική Επιτροπή υπό τη μορφή Πορισμάτων στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος για περαιτέρω μελέτη και αξιοποίησή τους.
Το Διήμερο Συνέδριο ολοκληρώθηκε με την επίσκεψη στο νέο Μουσείο Ακροπόλεως και με την παράθεση γευμάτων την 3η και 4η Νοεμβρίου εκ μέρους της Ιεράς Συνόδου προς τους συνέδρους, ενώ πραγματοποιήθηκε και Σύσκεψη του Διευθυντή Θρησκευτικού ΓΕΕΘΑ με όλους τους παριστάμενους στρατιωτικούς ιερείς.
Εκ της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος