Μηνύματα της Ιεράς Συνόδου
Προς τα μέλη του 11ου Πανελληνίου Συνεδρίου Οικολογικών Οργανώσεων (26/ 11/ 1999)(26/11/1999).
Προς
τα Μέλη του 11ου Πανελληνίου Συνεδρίου
Οικολογικών Οργανώσεων
Συγκαλουμένου εις Λαμίαν την 26ην Νοεμβρίου ε.ε.
Με ιδιαίτερη χαρά χαιρετίζουμε το παρόν Πανελλήνιον Συνέδριον, που συγκαλείται εδώ σήμερα, από τα Μέλη του Πανελληνίου Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων, με θέμα «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΚΑΙ ΘΕΣΜΟΙ».
Το προς συζήτηση και έρευνα θέμα έχει πολλές παραμέτρους και ταυτόχρονα την απαρχή του στην πορεία της πολυαιωνίου ιστορίας του ανθρώπου. Οι ανθρώπινες κοινωνίας εβίωσαν από της δημιουργίας του ανθρώπου μικρές ή μεγάλες καταστροφές του φυσικού περιβάλλοντος οφειλόμενες σε εκρήξεις ηφαιστείων, λοιμούς, καταποντισμούς εδαφών, καταστροφές δασών.
Σήμερα, όμως, ο βιολογικός θάνατος του ανθρώπου επικρέμαται ως βεβαία κατάληξη της σημερινής πολιτισμικής πορείας της Ανθρωπότητος. Ο άνθρωπος υφίσταται, για πρώτη φορά στην ιστορία του, την προοδευτική αντιστροφή των θετικών δυνατοτήτων και προσφορών της φύσεως.
Τα τέσσερα ζωτικά κέντρα της ζωής του ανθρώπου, ο αέρας, το νερό, η βλάστηση και η ζωή του πλανήτη μας, κινδυνεύουν άμεσα.
Η σύγχρονη βιομηχανία, καταστρέφουσα τεράστιες ποσότητες οξυγόνου και παράγουσα τόνους δηλητηριωδών χημικών ουσιών, καταστρέφει τον αέρα.
Τα δάση καταστρέφονται, λόγω της μεγιστοποιήσεως των οικισμών και των πυρκαϊών. Έχει υπολογισθεί, ότι κάθε δευτερόλεπτο μεταφέρονται 1000 τόνοι γης προς τη θάλασσα και ότι ελαττώνονται τα δάση κατά 3-5 χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα.
Η φυσιολογία του περιβάλλοντος έχει διαταραχθεί και η θεραπεία της φύσεως που ασθενεί ευρίσκεται στην θρησκευτική πίστη και πράξη.
Στην Παλαιά Διαθήκη αναγγέλονται δύο Οικολογικές Διαθήκες· η πρώτη, σαν ειδική συνθήκη (Γεν. 6,18,9,8-17), διασώσεως όλων των μορφών της ζωής και της οικολογικής ευθύνης του ανθρώπου για τα ζώα, που συνάπτεται προ του Κατακλυσμού, μεταξύ Θεού και Νώε και η δεύτερη, μετά το πέρας του Κατακλυσμού με την οποίαν αποκλείεται κάθε νέα καταστροφή της ζωής (Γεν. 9,8-17) από Κατακλυσμό και που έχει σαν εξωτερικό οπτικό τεκμήριο «σαν σημείο της Διαθήκης» το ουράνιο τόξο, «το τόξο μου τίθημι εν τη νεφέλη» (9,13), με την οποία επαναλαμβάνεται η ευλογία της ανθρώπινης κυριαρχίας στον ζωϊκό χώρο, μετά τον Κατακλυσμό, στον Νώε και τα παιδιά του, που αποτελούν και τους γεννήτορες της μετά τον Κατακλυσμό Ανθρωπότητος.
Στις Προφητικές μαρτυρίες, έχουμε την οικολογική καταστροφή της βλαστήσεως από επιδρομές ακρίδων, όπως στην όραση του Προφήτη Αμώς (Αμώς 7,1-6), στην αποξήρανση των νερών και την καταστροφή της βλαστήσεως, σαν αποτέλεσμα του θυμού του Θεού (Ησ. 30,33), (Μιχ. 1,4).
Ο Προφήτης Ιερεμίας γράφει χαρακτηριστικά σε προφητεία του, όπου αναφέρεται και το όραμα του «χάους», «επέβλεψα επί την γην, και ιδού ουδέν, και εις τον ουρανόν, και ουν ην τα φώτα αυτού», «έως πότε πενθήσει η γης και πας ο χόρτος του αγρού ξηρανθήσεται από κακίας των κατοικούντων εν αυτής αφανίσθησαν κτήνη και πετεινά, ότι είπον· ουκ όψεται ο Θεός οδούς ημών».
Φυσικοί επιστήμονες, όπως ο Leibnitz, ο Νεύτων και άλλοι, επεδίωκαν την έρευνα του φυσικού κόσμου, ως έργον της Θείας βουλής και κατά τον 18ον αιώνα ακόμα, ο εθνεγέρτης Ρήγας Φερραίος γράφει στο έργο του «Φυσικής απάνθισμα», που είναι έργο κοσμογεωγραφίας τα εξής: «Όθεν ας φωνάξωμεν όλοι ομού: Κύριε, τα έργα σου είναι μεγάλα και πολλά· πάντα εν σοφεία εποίησας και έργα των χειρών Σου εισίν οι ουρανοί»!
Η χριστιανική Εκκλησία διαπαιδαγωγεί τους ανθρώπους για την σωτηρία τους με τρόπο ολοκληρωμένο, που συμπεριλαμβάνει κάθε αγωγή και την οικολογική. Η αρχαιότερη για τους χριστιανούς οικολογική αγωγή είναι συνδεδεμένη με την σωτηριολογική αγωγή και τις δογματικές αρχές της πίστεως, που εκφράζονται ως λειτουργική πράξη και ατομική και κοινωνική συμπεριφορά. Η οικολογική διάσταση της Ορθοδόξου λατρευτικής πράξεως είναι πλουσιοτάτη, εμπεριεχομένη στις λατρευτικές Ακολουθίες του νυχθημέρου, στις λατρευτικές τελετές των 7 Μυστηρίων και ιδιαιτέρως στις ευχές της Θείας Λειτουργίας «Υπέρ ευκρασίας αέρων και ευφορίας των καρπών της γης» και στις υπόλοιπες αγιαστικές Ακολουθίες.
Είναι αναμφισβήτητο γεγονός, ότι η λησμοσύνη του ονόματος του Θεού εκ μέρους του ανθρώπου, ως του τελικού αιτίου της αφθονίας των αγαθών της γης, οδηγεί τον άνθρωπο στην απολυτοποίηση της αξίας της αφθονίας, στον θαυμασμό των έργων του, δηλαδή, πολλάκις, σε μια μορφή συγχρόνου ειδωλολατρείας. Αυτή η λατρεία οδηγεί στην καταστροφή, γιατί απολυτοποιεί το σχετικό και παραγνωρίζει τον αληθινό Θεό και Δημιουργό.
Στο βιβλίο του Δευτερονομίου διαβάζουμε σχετικά γι’ αυτήν την καταστροφική παραγνώριση της αξίας του θεϊκού Περιβάλλοντος «Μη είπης εν τη καρδία σου· η ισχύς μου και το κράτος της χειρός μου εποίησαν μοι την δύναμιν την μεγάλην ταύτην μνησθήση Κυρίου του Θεού σου, ότι αυτός σοι δίδωσιν ισχύν του ποιήσαι δύναμιν».
Ο άνθρωπος, ως «φύλακας» του φυσικού Περιβάλλοντος και όχι ως «ιδιοκτήτης», οφείλει να είναι συντηρητής και προστάτης της φύσεως. Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος σημαίνει αφαίρεση των φυσικών προϋποθέσεων επιβιώσεως του ιδίου του ανθρώπου. Ίσως απομένει πολύς δρόμος έως ότου αυτή η οικολογικής αρχή του «φυλάσσειν» και του «εργάζεσθαι» γίνη σεβαστή από την βιομηχανία και την τεχνολογία και αποτελέση πολιτική πράξη των εκάστοτε Κυβερνήσεων, των διαφόρων Κρατών και μάλιστα, εκείνων που συσσωρεύουν όπλα καταστροφής του ανθρώπου και του Περιβάλλοντός του.
Η επίσημη πνευματική δραστηριοποίηση των εκκλησιαστικών αρχών για τα προβλήματα του Περιβάλλοντος έχει εκδηλωθεί στην Ορθόδοξη Εκκλησία από 20ετίας και πλέον, πρωτοστατούντος του Οικουμενικού Πατριαρχείου· από τον επίσημο εορτασμό των 900 χρόνων της ιδρύσεως της Ιεράς Μονής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στην Πάτμο, όπου πραγματοποιήθηκε Συνέδριο για το Περιβάλλον, με την ανακοίνωση το 1989 ότι η 1η Σεπτεμβρίου ορίζεται ως ημέρα, κατά την οποίαν, «επ’ ευκαιρία της εορτής τη Ινδίκτου ευχαί και ικεσίαι υπέρ της όλης δημιουργίας αναπέμπονται... ως ημέρας προστασίας του φυσικού Περιβάλλοντος» με τις εκδηλώσεις τον ίδιο χρόνο στο Πατριαρχείο Αντιοχείας, με το Διορθόδοξο Συνέδριο για την προστασία του Περιβάλλοντος το 1991, στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης, με την ανακοίνωση για το οικολογικό θέμα στο Μήνυμα της Συνάξεως των Ορθοδόξων Πατριαρχών και Αρχηγών των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, στο Φανάρι το 1992, με το συγκληθέν το 1993 Σεμινάριο στην Ιερά Μητρόπολη Λέρου με θέμα: «Ορθοδοξία, Οικολογία και Περιβάλλον», με την σύνταξη ειδικής Ιεράς Ακολουθίας για την ημέρα του Περιβάλλοντος από το μακαριστό Υμνογράφο της Εκκλησίας, Μοναχό Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη, με την συμβολή των Ορθοδόξων Μοναχών, όπως εκείνων της Ιεράς Μονής του Ευαγγελισμού, Ορμιλίας Χαλκιδικής, με την εφαρμογή ενός οδηγητικού προγράμματος προστασίας του φυσικού Περιβάλλοντος, με την συνεργασία του Παγκοσμίου Ταμείου για την προστασία της φύσεως (WWF) και τέλος, με την γενική Συνέλευση του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών, στην Σεούλ το 1991, στο τέλος της οποίας ενεκρίθη μακροσκελές κείμενο με έκκληση προς όλους για την προστασία του Περιβάλλοντος.
Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αναμένει τα Πορίσματα του παρόντος Πανελληνίου Συνεδρίου Οικολογικών Οργανώσεων, ευελπιστούσα, ότι θα αποτελέσουν αφετηρία για την γενικώτερη συνεργασία των αρμοδίων φορέων της Ελληνικής Κυβερνήσεως των Πολιτικών Κομμάτων, της Νομαρχιακής και Τοπικής Αυτοδιοικήσεως, των Πανεπιστημιακών Σχολών και γενικώς όλων όσων έχουν την δυνατότητα, από την σκοπιά που διακονούν την κοινωνία, να συμβάλλουν στη διατήρηση του Φυσικού Περιβάλλοντος, ανακοινώνει δε, ότι με την από 31.8.1999 Απόφασή Της, συνέστησε Οργανική Επιτροπή για την διοργάνωση Παγκοσμίου Συνεδρίου με θέμα: «Εκκλησία και Φυσικόν Περιβάλλον»!
Όθεν, επευλογούντες ένα έκαστον των συνέδρων και των ομιλητών, συγχαίρομεν τους διοργανωτάς, ευχόμενοι όπως αντιληφθή επί τέλους ο σύγχρονος άνθρωπος, ότι «θεία τις υπάρχει οικονομία και δύναμις κρειττόνων ή συνέχουσα τα όλα, ην και Θεός δικαίως αν είποιμεν» (Μεθόδιος Ολύμπου).
