Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΘΕΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΛΟΓΩΝ ΣΗΜΕΡΑ

του Σεβ. Μητροπολίτου Αττικής κ. Παντελεήμονος



Ὁ Θεολογικός Διάλογος μετά τῶν Μεταρρυθμισμένων

Ὁ Θεολογικός διάλογος μέ τούς Μεταρρυθμισμένους εἶναι ὁ νεώτερος ἀπό ὅλους καί ἄρχισε μόλις τό 1986, ὕστερα ἀπό πρόταση τοῦ Παγκόσμιου Συνδέσμου Μεταρρυθμισμένων Ἐκκλησιῶν πρός τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο. Ἔτσι τόν Μάρτιο τοῦ 1986 ἔγινε στό Chambesy τῆς Γενεύης ἡ πρώτη Συνάντηση τῆς Μικτῆς Προπαρασκευαστικῆς Ἐπιτροπῆς, κατά τήν ὁποία συνεζητήθη ἡ μέθοδος διεξαγωγῆς τοῦ Διαλόγου καί ὡς πρῶτο θέμα πρός συζήτηση ἐπελέγη: “ Τό Δόγμα τῆς Ἁγίας Τριάδος ἐπί τῇ βάσει τοῦ Συμβόλου τῆς Νικαίας -Κωνσταντινουπόλεως”. Ὕστερα ἀπό ἐργασίες δύο ἐτῶν τῆς Μικτῆς Προπαρασκευαστικῆς Ἐπιτροπῆς συνῆλθε τόν Μάρτιο τοῦ 1988 στό Leunberg τῆς Ἑλβετίας ἡ Α' Ὁλομέλεια τῆς Μικτῆς Θεολογικῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Διαλόγου, μέ ἐκπροσώπους τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τούς Ἐλλογιμ. Καθηγητάς κ.κ. Βλάσ. Φειδᾶ καί Χρῆστο Βούλγαρη. Κατά τίς διεξαχθεῖσες θεολογικές συζητήσεις διαπιστώθηκε διαφορά ἀπόψεων σέ ὡρισμένα θέματα, ὅπως εἶναι π.χ. ἡ σχέση μεταξύ ἁγιασμοῦ καί θεώσεως, ἡ ἔννοια τῆς Παραδόσεως, ὁ ἐκκλησιαστικός χαρακτῆρας τῆς Θεολογίας, οἱ δομές τῆς Ἐκκλησίας κ.ἄ. Ἀπεφασίσθη νά συνεχισθῆ ὁ Διάλογος ἐξετάζοντας τό δόγμα περί τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἡ Β' Ὁλομέλεια, πού συνῆλθε τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1991 στό Μίνσκ τῆς Λευκορωσίας ἀσχολήθηκε μέ τό πιό πάνω θέμα καί προετοίμασε σχέδιο κοινοῦ κειμένου καί ἡ Γ' Ὁλομέλεια πού συνῆλθε στή Ζυρίχη τόν Μαρτιο τοῦ 1992, ἐξέδωκε κοινό κείμενο περί τῆς Ἁγίας Τριάδος. Μετά διετίαν, τόν 'Ιανουάριο τοῦ 1994, συνῆλθε στή Λεμεσό τῆς Κύπρου ἡ Δ' Ὁλομέλεια καί ἐξέδωκε κοινή δήλωση περί τῆς Χριστολογίας, στήν ὁποία ὑπογραμμίζονται τά σημεῖα συμφωνίας ἀλλά καί διαφοροποιήσεως μεταξύ Ὀρθοδόξων καί Μεταρρυθμισμένων. Τόν Ἰούνιο τοῦ 1996 συνῆλθε στό Aberdeen τῆς Σκωτίας ἡ Ε' Ὁλομέλεια τῆς Μικτῆς Ἐπιτροπῆς, ἐξέτασε τό θέμα "ταυτότης καί ἑνότης ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ" καί ἐξέδωκε κοινή περίληψη ἐπί τῶν σημείων συμφωνίας καί διαφοροποιήσεων τῶν δύο πλευρῶν. Τόν Ἰούνιο τοῦ 1998 συνῆλθε στή Ζάκυνθο ἡ ΣΤ' Ὁλομέλεια καί ἐξέδωκε κοινή δήλωση ἐπί τοῦ θέματος: "Ἡ 'Εκκλησία Σῶμα Χριστοῦ".

Ἡ Ζ΄ Ὁλομέλεια τῆς Μικτῆς Ἐπιτροπῆς συνῆλθε στο Pittsburg τῶν Η.Π.Α. καί ἐξέτασε τά θέματα: Βάπτισμα, Χρῖσμα, Ἀποστολικότης τῆς Ἐκκλησίας. Στό πρῶτο θέμα ὑπῆρξε ἀπόλυτη συμφωνία, ἐνῶ στό δεύτερο ἀπόλυτη διαφωνία, διότι οἱ Μεταρρυθμισμένοι ἀπορρίπτουν τό Μυστήριον τοῦ Χρίσματος. Στό θέμα τῆς Ἀποστολικότητος τῆς Ἐκκλησίας, οἱ Ὀρθόδοξοι ἐπικέντρωσαν τήν Ἀποστολικότητα στήν ἀδιάκοπο Ἀποστολική Διαδοχή τῶν Ἐπισκόπων, στόν Κανόνα τῆς Καινῆς Διαθήκης καί τήν Ἱερά Πράδοση, οἱ δέ Μεταρρυθμισμένοι μόνο στή συνέχεια τοῦ Ἀποστολικοῦ κηρύγματος.

Ἡ Η΄ Ὁλομέλεια, τέλος, τῆς Μικτῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου συνῆλθε πρό ἑνός ἔτους, τόν Σεπτέμβριο τοῦ 2003 στό Sibiu τῆς Ρουμανίας καί ἀσχολήθηκε μέ τό θέμα: “ Ἡ Ἁγιότης τῆς Ἐκκλησίας”. Κατ’ αὐτήν διεπιστώθη πλήρης ἀσυμφωνία, διότι οἱ μέν Ὀρθόδοξοι ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ Ἁγιότητα εἶναι μιά ἰδιαιτέρα ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι κατάσταση ἐντός τῆς Ἐκκλησίας, οἱ δέ Μεταρρυθμισμένοι ἰσχυρίζονται ὅτι ἡ Ἁγιότητα ὑπάρχει αὐτομάτως καί παραμένει διαπαντός σέ ὅλα τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας μέ τήν εἴσοδόν τους εἰς Αὐτήν καί ὅτι δύναται νά ὑπάρχει καί σέ ἀνθρώπους ἐκτός τῆς Ἐκκλησίας καί ἐκτός τοῦ Χριστιανισμοῦ.