image with the sign of the Greek Church

Κεντρική Σελίδα | Ιερά Σύνοδος | Αρχιεπίσκοπος | 89,5 Radio | Ειδήσεις | Κοινωνία
Βιβλιοθήκη | Μουσείο | Multimedia | Τεχνική Βοήθεια | Σύνδεσμοι | Επικοινωνία

Ιερά Σύνοδος



ΕΠΙΚΟΙΝΩΝIA






ΕΙΣΗΓΗΣH


Προηγούμενη σελίδα


«Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΟΛΟΝ
ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ.
ΑΝΑΒΙΩΣΙΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΩΝ ΔΙΑΚΟΝΙΣΣΩΝ»

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΧΑΛΚΙΔΟΣ
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

Εἰσήγησις ἐνώπιον τῆς σεπτῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, τήν 8ην Ὀκτωβρίου 2004.

ΧΑΛΚΙΔΑ 2004



Β. Η ΘΕΣΙΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΟΣ ΕΝ Τῌ ΕΚΚΛΗΣΙᾼ


Ἡ ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, καθοδηγουμένη ὑπό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἔχει συνείδησιν τῆς ἱερότητος καί τῆς πληρότητος τοῦ προσώπου τῆς γυναικός καί τῆς ἀποδίδει ἰσότιμον ἀξίαν καί θέσιν μέ τόν ἄνδρα. Εἰς τάς πρώτας σελίδας τῆς Ἁγίας Γραφῆς διδασκόμεθα τήν ὑπό τοῦ Θεοῦ δημιουργίαν τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ ἀνδρός δηλαδή καί τῆς γυναικός.

«Καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, κατ’εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν, ἄρσεν καί θήλυ ἐποίησεν αὐτούς»[22].

Ἡ ὀρθόδοξος παράδοσις δέχεται ὅτι ὁ ἀνήρ καί ἡ γυνή ταυτίζονται καί διαφοροποιοῦνται.

Ταυτίζονται, διότι ἀμφότεροι ἐδημιουργήθησαν «κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωσιν» Θεοῦ[23] καί διαφοροποιοῦνται ὡς πρός τά ἐπί μέρους τῆς φύσεως ἑκατέρου ἰδιώματα, τά ὁποῖα οὔτε ἐναλλάσσονται οὔτε ἀνταλλάσσονται.

Ἀνήκουν ὡστόσο εἰς τήν αὐτήν ἀνθρωπίνην κοινότητα.

Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία ὀρθῶς διδάσκει τήν ἰσοτιμία τῶν δύο φύλων, ἀφοῦ ὑπάρχει μία φύσις - ἡ ἀνθρωπίνη καί αἱ ὑφιστάμεναι διαφοραί τῶν φύλων δέν σημαίνουν τίποτε ἄλλο παρά ἀμοιβαίαν συνάρτησιν, ἐξάρτησιν καί ἀλληλοσυμπληρουμένας λειτουργίας.

Ὁ Ἀδάμ μάλιστα μέ τήν παρουσίαν τῆς Εὔας γνωρίζει τήν ἰδία του τήν φύσιν[24]. Αὐτήν τήν ἰσοτιμία ἀποδεικνύει ἐξ’ ἄλλου ἡ δημιουργία τῆς Εὔας ἐκ τῆς πλευρᾶς τοῦ ἀνδρός. Ἐκ τῆς πλευρᾶς του ἀνοικοδομεῖται καί τοποθετεῖται εἰς τό πλευρόν, παραλλήλως πρός τόν ἄνδρα καί δέν εἶναι οὔτε κεφαλή, ἀλλ’ οὔτε καί ὑποπόδιόν του.

Ἡ χρονική ἐξ’ ἄλλου διαφορά τῆς δημιουργίας τῆς Εὔας δέν ἔχει δυσμενεῖς δι’ αὐτήν ἀξιολογικάς συνεπείας.

Ἀμφότεροι εἶναι ἰσότιμοι - ὁμοούσιοι. Ὅπως τά πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος, τά ὁποῖα, παρά τήν ὑφισταμένην ἱεραρχίαν – τάξιν, εἶναι ἰσότιμα καί ὁμοούσια.

Αὐτή ἡ ἰσοτιμία διασαλεύεται μέ τήν πτώσιν τῶν πρωτοπλάστων, μέ τάς γνωστάς δι’ αὐτούς καί δι’ ὅλον τό ἀνθρώπινον γένος θανατικάς συνεπείας.

Αὐτήν τήν ἀταξίαν, καθώς καί ὅλα τά κακά, ὅσα προέκυψαν ἐκ τῆς ἀρνήσεως τοῦ ἀνθρώπου νά παραμείνη εἰς κοινωνίαν μετά τοῦ Θεοῦ, ἀναιρεῖ τό σχέδιον τῆς θείας οἰκονομίας διά τήν σωτηρίαν τοῦ ἀνθρώπου.

Εἰς τήν ἐφαρμογήν μάλιστα αὐτοῦ τοῦ σχεδίου προωρισμένη νά διαδραματίση πρωτεύοντα ρόλον, καθώς ἀκούεται εἰς τό πρωτευαγγέλιον εἶναι ἡ γυναίκα, ἀφοῦ ἐξ’ Αὐτῆς θά γεννηθῆ Ἐκεῖνος, ὅστις καί θά συντρίψη τήν κεφαλήν τοῦ ὄφεως[25].

Εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην, ὑπάρχουν πολλαί γυναῖκες, αἱ ὁποῖαι ἀνέπτυξαν οὐσιαστικότατον ρόλον, παραλλήλως καί ἰσοτίμως πρός τούς ἄνδρας, διότι συμβαίνει αὐτήν τήν συγκεκριμμένην ἱστορικήν στιγμήν αὐταί νά εἶναι φορεῖς τῆς ἀληθείας τοῦ Θεοῦ. (π.χ. Σάρα, Ρεβέκκα, Ραχήλ, Ρούθ, Δεββώρα, Ἰουδείθ).

Εἰς τήν Καινήν Διαθήκην, ἡ θέσις τῆς γυναικός καταξιοῦται κυρίως μέ τήν ἀνάδειξιν τῆς Μαρίας, τῆς κόρης τῆς Ναζαρέτ, εἰς Θεοτόκον καί Παναγίαν. Ὅ,τι καλύτερον εἶχε νά προσφέρη ἡ ἀνθρωπότης εἰς τό ἔργον τῆς σωτηρίας, αὐτό ἦτο μία γυναῖκα, ἡ «Κεχαριτωμένη», ἥτις «εὗρε χάριν παρά τῷ Θεῷ»[26].

Ἡ Παναγία, ἥτις δικαίως ὀνομάζεται καί νέα Εὔα, διά τῆς ὑπακοῆς της εἰς τήν προαιώνιον βουλήν τοῦ Θεοῦ καί τῆς συνεργίας της εἰς τήν ἐνσάρκωσιν τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου Του, ἔφερε εἰς τήν ἀνθρωπότητα τήν εὐλογίαν καί ἐγένετο τῆς χαρᾶς αἰτία, ἐνῶ ἡ Εὔα διά τῆς ἀνυπακοῆς «τήν κατάραν εἰσωκίσατο»[27].

Τοιουτοτρόπως ἐκ γυναικός τά φαῦλα καί ἐκ γυναικός τά κρείττω.



Ἐντός τῆς ἱστορίας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, Χάριτι Θεοῦ, ἀλλά καί συνδρομῇ τῆς γυναικός θά δυνηθοῦν καί πάλιν, ἄνδρας καί γυναίκα, νά εἶναι εἰς «σάρκα μίαν»[28] καί νά πραγματοποιήσουν ὅ,τι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει σχετικῶς: «οὔτε γυνή χωρίς ἀνδρός, οὔτε ἀνήρ χωρίς γυναικός ἐν Κυρίῳ»[29].

Ἡ Παναγία καθίσταται τῦπος τῆς Ἐκκλησίας.

«Ἡ Ἐκκλησία, ὡς καί ἡ Θεοτόκος, δέχεται τό ἅγιον Πνεῦμα, τῇ ἐνεργείᾳ τοῦ ὁποίου γεννᾶται ὁ Χριστός καί ἐπίσης τά τέκνα τῆς νέας ἐν Χριστῷ ἀνθρωπότητος φέρονται εἰς τόν κόσμον.

Οὕτως, εἰς τήν πατερικήν παράδοσιν προβάλλεται ἡ τυπολογική σχέσις τῆς μητρότητος τῆς Θεοτόκου καί τῆς μητρότητος τῆς Ἐκκλησίας»[30].

Τήν ἀξίαν τῆς γυναικός προβάλλει ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος ἔχει εἰς τήν ἀκολουθίαν Του γυναίκας, αἱ ὁποῖαι μάλιστα διηκόνουν Αὐτόν καί τούς συνοδούς Του ἐκ τῶν ὑπαρχόντων αὐτῶν[31]. Πισταί καί ἀφοσιωμέναι γυναῖκες Τόν ἀκολουθοῦν ἕως τόν Γολγοθᾶ, μεριμνοῦν διά τήν ταφήν Του καί λίαν πρωΐ ὡς μυροφόροι δράμουν πρός τό μνῆμα Του θρηνολογοῦσαι καί καθίστανται μάρτυρες τῆς Ἀναστάσεως καί εὐαγγελίστριαι αὐτῶν τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, οἵτινες «ἠπίστουν αὐταῖς»[32].

Κατά τούς πρώτους χριστιανικούς χρόνους ὡς χήραι καί διακόνισσαι αἱ γυναῖκες εἶχον εἰς χεῖρας των ὅλον τό Φιλανθρωπικόν καί κοινωνικόν ἔργον τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως θά εἴδωμεν καί εἰς τό σχετικόν κεφάλαιον.

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος παρουσιάζεται ρηξικέλευθος σκαπανεύς τοῦ ὑγιοῦς φεμινισμοῦ. Διεκήρυξε πρωτοπορειακῶς τό «οὐκ ἔνι ἄρσεν καί θῆλυ»[33] καί δέν ἐδίστασε νά ἔχῃ ὡς συνεργάτιδας πλῆθος γυναικῶν. Ὑπενθυμίζομεν τήν πρώτην Χριστιανήν ἐπί εὐρωπαϊκοῦ ἐδάφους, Λυδίαν τήν προφυροπώλιδα εἰς τούς Φιλίππους[34], τήν Εὐωδίαν καί τήν Συντύχην[35], τήν λογίαν Πρίσκιλλαν[36], τήν Δάμαριν ἐν Ἀθήναις[37], τάς τέσσαρας προφήτιδας θυγατέρας τοῦ Φιλίππου[38], τήν Μαριάμ, τήν Ἰουνίαν, τήν Τρύφαιναν, τήν Τριφῶσαν, τήν Περσίδα, τήν μητέρα τοῦ Ρούφου, τήν Ἰουλίαν[39] καί ἰδιαιτέρως τήν Φοίβην, «οὖσαν διάκονον τῆς Ἐκκλησίας τῆς ἐν Κεγχρεαῖς, ἡ ὁποία «προστάτις πολλῶν ἐγεννήθη καί αὐτοῦ» τοῦ Ἀποστόλου Παύλου[40] καί εἰς τήν ὁποίαν φαίνεται ὅτι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐνεπιστεύθη τήν μεταφοράν τῆς ἐν Κορίνθῳ γραφείσης ἐπιστολῆς πρός τούς Ρωμαίους.

Ὡστόσο, ἐν συνεχείᾳ, ἱστορικαί, ἀλλά καί πνευματικαί κυρίως ἀνάγκαι ὤθησαν τήν γυναῖκα ἐκ τῆς ἐνεργοῦ δράσεως εἰς τό περιθώριον τῆς Ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς καί τῆς ἐπέβαλον τήν σιωπήν, τονίσασαι περισσότερον τήν προσφοράν της εἰς τήν «κατ’ οἷκον Ἐκκλησίαν», τήν οἰκογένειαν.

Οὐδόλως ὅμως ὑπετιμήθη ἡ γυναικεία φύσις καθ’ ἑαυτήν, καίτοι, λόγῳ καί τῆς συντηρητικότητος, ἡ ὁποία ὑπάρχει συνήθως εἰς τήν θρησκευτικήν ζωήν, σχεδόν ἐπικρατεῖ καί παγιώνεται αὐτή ἡ νοοτροπία, ἡ ὁποία θέλει τήν γυναῖκα Ἱέρεια τοῦ οἴκου καί ἀδρανοῦσα εἰς τήν λειτουργικήν σύναξιν καί τήν κοινωνίαν.

Δέν εἶναι μόνον οἱ Ἀπόστολοι, οἱ ὁποῖοι ἐθαύμαζον ὅτι μετά γυναικός ὠμίλει ὁ Ἰησούς καί μάλιστα αἱρετικῆς γυναικός[41], εἶναι καί ἀρκετά μέλη τῆς Ἐκκλησίας, τά ὁποῖα αὐτοπροσδιορίζονται οὐ κατ’ ἐπίγνωσιν ὡς φύλακες τῆς παραδόσεως, τῆς καθαρότητος καί τῆς ἁγιότητος, οἱ ὁποῖοι οὐδόλως θά ἐπεθύμουν τήν γυναικεία δραστηριότητα ἐντός τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Σώματος. Μεταξύ των ἴσως καί Κληρικοί.

Ὅπως ἐπίσης ὑπάρχουν καί ἀρκετοί, οἵτινες ἐκμεταλλεύονται πολυειδῶς καί πολυτρόπως τήν κατά κανόνα ἐθελοντικήν προσφοράν τῶν γυναικῶν καί δέν εὑρίσκουν νά εἴπουν πρός αὐτάς λόγον εὐγνωμοσύνης, συμπαραστάσεως, παρηγορίας καί ἀναγνωρίσεως. Ἡ συμπαράστασις ἄλλων πολλάκις εἶναι μᾶλλον λεκτική, ὑποκριτική καί κυρίως ἀνέξοδος.

Πρέπει νά ὁμολογηθῆ -ὅπως ἐπισημαίνεται καί εἰς τά πορίσματα τοῦ Θεολογικοῦ Συνεδρίου τῆς Ρόδου ἐν ἔτει 1988- «...ὅτι, ἔνεκα τῆς ἀνθρωπίνης ἀδυναμίας καί ἁμαρτίας, αἱ Χριστιανικαί κοινότητες δέν ἠδυνήθησαν πάντοτε καί πανταχοῦ νά ἐξουδετερώσουν ἀποτελεσματικῶς ἀντιλήψεις, ἤθη καί ἔθιμα, ἱστορικάς ἐξελίξεις καί κοινωνικάς συνθήκας, τά ὁποῖα ἀπέβαινον ἐν τῇ πράξει διάκρισις εἰς βάρος τῶν γυναικῶν. Ἡ ἀνθρωπίνη ἁμαρτία ὡδήγησεν οὕτως εἰς ἐνεργείας, αἱ ὁποῖαι οὐδόλως ἀντικατοπτρίζουν τήν ἀληθῆ φύσιν τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ»[42].

Εἰς τήν ἐποχήν τῶν Πατέρων καταβάλλεται σοβαρά προσπάθεια, ὥστε νά ἀρθῆ ἡ ἐκ τῶν πραγμάτων ἐπιβληθεῖσα αὕτη ἐπιφυλακτική στάσις καί ἡ ὁποία βεβαίως δέν διέγραψε, θεωρητικῶς τουλάχιστον, τάς θεολογικάς προϋποθέσεις διά τήν ἰσότητα τῶν δύο φύλων καί τήν ὁμοτιμίαν των εἰς τό ἐκκλησιαστικόν σῶμα.

Καταπολεμεῖται κάθε τάσις ἀνδροκρατίας καί τονίζεται ὅτι «πρός οὐδέν ὑμῖν τῶν ἀγαθῶν τό ἐλάττωμα τῆς φύσεως ἐμποδίζει» (Μέγας Βασίλειος) καί ὅτι «οὐδέν ἰσχυρότερον γυναικός εὐλαβοῦς καί συνετῆς» (Ἱερός Χρυσόστομος).

Δέν παραλείπονται ὅμως καί διδασκαλίαι[43], αἱ ὁποῖαι ἀναφέρονται εἰς τήν γυναικείαν αὐταρέσκειαν καί τούς ἐξ’ αὐτῆς προκύπτοντας κινδύνους, εἰς τήν τάσιν ἐνίων γυναικῶν νά διοικοῦν τήν Ἐκκλησίαν ἄλλοτε ἀπ’ εὐθείας καί ἄλλοτε διά τῶν Κληρικῶν κ.λ.π.

Ἡ προσεκτική ὅμως μελέτη τῶν λόγων των φανερώνει ὅτι δέν πρόκειται περί μίσους καί περιφρονήσεως εἰς βάρος τῶν γυναικῶν, ἀφοῦ, ὅπως τό τονίζουν οἱ ἴδιοι, εἶναι πλάσματα Θεοῦ, ἀλλά περί τοῦ φόβου, τόν ὁποῖον δικαίως προκαλοῦν τά πάθη τῶν ἀνθρώπων, τό εὐόλισθον τῆς διανοίας, τό ἀνίσχυρον τῆς θελήσεως τῶν ἀνδρῶν καί τῶν γυναικῶν.

Μεταξύ τῶν βλαπτικῶν ἄκρων οἱ πατέρες προτιμοῦν τήν μετά συνέσεως καί διακριτικότητος σύνθεσιν τῶν ἀπόψεων καί ἰσορροπίαν. Πόσον δύσκολον, ἀλλά καί ἐξαιρετικῶς ὡφέλιμον εἶναι νά ἐρευνᾶ κανείς μέ διάθεσιν μαθητείας, τό πνεῦμα τῶν Πατέρων μας.

Ἐν προκειμένῳ, εἶναι ἄξιον ἀναφορᾶς τό σχόλιον τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου εἰς τήν ἑρμηνείαν τοῦ χωρίου (Α΄ Κορινθ. 7, 16) («τί γάρ οἶδας, γύναι, εἰ τόν ἄνδρα σώσεις»). «Καί πῶς εἶναι δυνατόν, ἐρωτᾶ, νά σώση τόν ἄνδρα ἡ γυναῖκα; (Καί ἀπαντᾶ) «Διδάσκουσα, κατηχοῦσα, ὁδηγοῦσα στό κήρυγμα τῆς σωτηρίας». Συνεχίζει δέ τόν προβληματισμό. «Ἀλλά χθές μακάριε Παῦλε (ἐννοεῖ τό Κήρυγμα τῆς προηγουμένης ἡμέρας) ἔλεγες, ὅτι δέν ἐπιτρέπεις στήν γυναῖκα νά διδάσκει. Πῶς λοιπόν τήν κάνεις τώρα δάσκαλο τοῦ ἀνδρός; Τήν κάνω, ὄχι ἀντιφάσκοντας πρός τόν ἑαυτό μου, ἀλλά σέ ἀπόλυτη συμφωνία μαζί του. Ἄκουσε λοιπόν, γιατί ἀπό τή μιά τῆς ἀπαγόρευσε (ὁ Παῦλος) τή διδασκαλία καί ἀπό τήν ἄλλη τήν ἀνέβασε στή διδασκαλική ἕδρα, γιά νά μάθεις τή σοφία τοῦ Παύλου.

Λέγει ὁ Παῦλος νά διδάσκει ὁ ἄνδρας. Γιατί; Διότι δέν ἀπατήθηκε... Καί λέγει νά διδάσκεται ἀπό τόν ἄνδρα ἡ γυναίκα, γιατί; Διότι ἀπατήθηκε... ἐδῶ ὅμως λέγει τό ἀντίθετο. Διότι ὅταν μέν ὁ ἄνδρας εἶναι ἄπιστος καί ἡ γυναίκα πιστή, τότε λέγει νά διδάσκει ἡ γυναίκα. Γιατί; Διότι δέν ἔχει ἀπατηθεῖ, ἀφοῦ εἶναι πιστή.

Νά διδάσκεται, λοιπόν, ὁ ἄνδρας, διότι ἀπατήθηκε, ἀφοῦ εἶναι ἄπιστος. Ἀφοῦ, λοιπόν, ἀντιστράφησαν τά πράγματα στό χῶρο τῆς διδασκαλίας, πρέπει νά ἀντιστραφοῦν καί στό χῶρο τῆς ὑπεροχῆς.

Βλέπεις λοιπόν, ὅτι παντοῦ ἡ δουλεία (ὑποταγή) ἀκολουθεῖ ὄχι κατά τή φύση, ἀλλά κατά τήν ἀπάτη καί τήν ἁμαρτία» [44].

Τά κριτήρια συνεπῶς ἀξιοποιήσεως τῆς γυναικός εἰς τόν ὀργανισμόν τῆς Ἐκκλησίας εἶναι, ὅπως θά ἔπρεπε, καθαρῶς πνευματικά καί ὄχι κοσμικά.

Βάσει τοιούτων κριτηρίων ἡ γυναίκα, ἀξιοποιηθεῖσα εἰς τό καθόλου Ἱεραποστολικόν ἔργον τῆς Ἐκκλησίας καί ὠνομασθεῖσα «Ἰσαπόστολος», οὐδέποτε ἔλαβε τήν μυστηριακήν Ἱερωσύνην.

Τό ἀδύνατον τῆς χειροτονίας τῶν γυναικῶν εἰς τήν εἰδικήν Ἱερωσύνην θεμελιοῦται ἐπί τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῆς δισχιλιετοῦς σταθερᾶς Ἐκκλησιαστικῆς Παραδόσεως καί ἐκδηλοῦται:

α. Ἐκ τῆς φύσεως τῆς γυναικός, ἡ ὁποία ἀντιβαίνει εἰς τήν ἔννοιαν τῆς «πατρότητος», εἰς τήν ὁποίαν εἰσέρχεται διά τῆς Ἱερωσύνης ὁ Κληρικός, ὁ ὁποῖος ἐκλήθη ὄχι διά νά καταλάβη μίαν βιοποριστικήν ἐργασίαν ἐκ τῶν ὑπαρχόντων εἰς τήν κοινωνίαν, ἀλλά νά εἶναι μέτοχος τῆς Ἱερωσύνης τοῦ Χριστοῦ, εἰς τύπον καί τόπον τοῦ Θεανδρικοῦ αὐτοῦ Προσώπου.

β. ἐπί τοῦ παραδείγματος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος δέν ἐπέλεξεν οἱανδήτινα γυναίκα ὡς μίαν τῶν Ἀποστόλων Του.

γ. ἐπί τοῦ παραδείγματος τῆς Θεοτόκου, ἡ ὁποία δέν ἤσκησεν Ἱερατικόν λειτούργημα ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ, καίτοι ἠξιώθη νά γίνη ἡ μήτηρ τοῦ σαρκωθέντος Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ.

δ. ἐπί τῆς Ἀποστολικῆς παραδόσεως, κατά τήν ὁποίαν οἱ Ἀπόστολοι, στοιχοῦντες τῷ παραδείγματι τοῦ Κυρίου, οὐδέποτε ἐχειροτόνησαν γυναίκας εἰς τήν εἰδικήν ταύτην Ἱερωσύνην τῆς Ἐκκλησίας.

ε. ἐπί τινων θέσεων τῆς Παυλείου διδασκαλίας, περί τῆς θέσεως τῶν γυναικῶν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ καί

στ. ἐπί τοῦ κριτηρίου τῆς ἀναλογίας, καθ’ ὅ, ἄν ἐπετρέπετο ἡ ἄσκησις Ἱερατικοῦ λειτουργήματος ὑπό γυναικῶν, τότε θά ἔδει νά ἔχῃ ἀσκήσει τοιοῦτον λειτούργημα πρωτίστως ἡ Θεοτόκος[45].

Ὁ ἀποκλεισμός τῆς γυναικός ἐκ τῆς ἱερωσύνης δέν εἶναι, ὅπως ἰσχυρίζονταί τινες, ἀποτέλεσμα ἱστορικῶν συνθηκῶν καί ἐπιδράσεων τοῦ περιβάλλοντος, διότι εἰς αὐτό συχνάκις συνέβαινε τό ἀντίθετον καί ἡ γυναίκα εἶχε πρωτεύοντα καί τονισμένον ρόλον κυρίως εἰς τά εἰδωλολατρικά μυστήρια ( ἱέρειαι) καί τήν μαγείαν, ἀλλά ὀφείλεται εἰς τούς ὡς ἄνω πνευματικούς λόγους.

Παρ’ ὅλα ταῦτα ἡ Ἐκκλησία διά μέσου τῶν αἰώνων ἐνεθάρρυνε, μετά διακρίσεως, τήν χριστιανήν γυναῖκα, νά ἀσκήση ἐν συνεργασίᾳ μετά τοῦ ἀνδρός καί συμφώνως πρός τήν φύσιν, τάς προσωπικάς κλίσεις καί κλήσεις αὐτῆς εὑρύτατον κύκλον διακονημάτων, ἀναφερομένων εἰς τούς τομεῖς τοῦ λειτουργικοῦ, τοῦ ποιμαντικοῦ, τοῦ ἱεραποστολικοῦ, τοῦ διδακτικοῦ, του κατηχητικοῦ καί τοῦ κοινωνικοῦ ἐν γένει ἔργου.

Δέν πρέπει ἀκόμη νά μήν τονισθῆ καί ἡ σπουδαιότης τοῦ γυναικείου μοναχισμοῦ, ὁ ὁποῖος, ἐκτός τῶν ἄλλων, συνέβαλε εἰς τήν ἀνύψωσιν τῆς θέσεως τῶν γυναικῶν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ.

Τό ἁγιολόγιον τῆς Ἐκκλησίας ἐπλουτίσθη διά τῆς παρουσίας πολλῶν, ἀμετρήτων ἁγίων γυναικῶν μαρτύρων, ὁσίων, μητέρων, μυροφόρων, ἰσαποστόλων, διακόνων τῆς ἀγάπης κλπ., αἱ ὁποῖαι ἐπολιτεύθησαν ἀξίως τῆς κλήσεως ἦς ἐκλήθησαν[46].

Προβληματιζόμενοι, περί τοῦ δέοντος γενέσθαι ἐν ταῖς ἡμέραις ἡμῶν, ταπεινῶς φρονοῦμεν ὅτι καλούμεθα ἐπ’ αὐτοῦ τοῦ θεμελίου νά συνεχίσωμεν τήν οἰκοδομήν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, ἁρμόζοντες καί τά γυναικεῖα πρόσωπα εἰς τόν Ἐκκλησιαστικόν ὀργανισμόν.

Εἶναι ἀνάγκη νά ἀποδεχθοῦμε καί εἰς τό πρακτικόν πεδίον ὅσα περί τῆς ἰσοτίμου πρός τόν ἄνδρα ἀξίας τῆς γυναικός καί τῆς πολυτίμου προσφορᾶς της θεωρητικῶς διακηρύσσομεν. Ὅπως ἐπίσης πρέπει νά καλλιεργήσωμεν τήν ἐκκλησιαστικήν συνείδησιν εἰς τάς καρδίας τῶν τε ἀνδρῶν καί γυναικῶν, ὥστε νά κατανοήσουν τήν θέσιν των καί τόν ἅγιον προορισμόν των εἰς τήν θεανθρωπίνην αὐτήν κοινωνίαν.

Αἱ γυναῖκες ἔχουν τήν ἱκανότητα, λόγῳ τῶν πολλῶν καί ποικίλων χαρισμάτων των νά κάμουν καλυτέρους τούς ἀνθρώπους. «Στή θρησκευτική ζωή ἡ γυναίκα εἶναι τό ἰσχυρό φύλο» διακηρύσσει μετά σθένους ὁ Π. Εὐδοκίμωφ[47]. Συνειδητοποιοῦσαι τόν πλούσιον ψυχικόν των κόσμον εἶναι ἱκαναί νά φέρουν εἰς τήν γῆν περισσοτέραν κατανόησιν, δικαιοσύνην καί ἀγάπην.

Εἶναι λάθος τραγικόν νά τίθεται ἐκ ποδῶν αὐτό τό πνεῦμα τῆς θυσίας καί τῆς προσφορᾶς καί ἀντ’ αὐτοῦ νά προωθεῖται ὑπό διαφόρων κινημάτων, δῆθεν ὑπερασπιστικῶν τῶν γυναικείων δικαιωμάτων, ἡ ἀνδροποίησις τῆς γυναικός.

Τοιουτοτρόπως, ἡ γυναῖκα «κινδυνεύει νά τροποποιήσει τόν ἀνθρωπολογικό της τύπο, νά τήν καταστήση ἐσωτερικά, στήν ψυχή της, ταυτόσημη στήν φύση μέ τόν ἄνδρα. Τό σχέδιο αὐτό τῆς ἰσοπεδώσεως ἀποκαλύπτει τήν πιό ἀποτρόπαιη πάλη κατά τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ, γιατί πρόκειται γιά τόν ἐκμηδενισμό τῆς χαρισματικῆς καταστάσεως τῆς γυναίκας» [48].

Οὐδόλως ὅμως πρέπει νά καθίσταται ἀντικείμενον ἐκμεταλλεύσεως ὑφ’ οὐδενός αὐτό τό στοργικόν φίλτρον τῆς ἀγάπης τό ὁποῖον χαριτώνει τήν γυναίκα.

Ἡ Ἐκκλησία καλλιεργεῖ τό οἰκογενειακόν πνεῦμα τοῦ ἀλληλοσεβασμοῦ, τῆς ἀλληλοβοηθείας, τῆς ἀλληλεκτιμήσεως καί τῆς ἀλληλοσυμπληρώσεως μεταξύ τῶν δύο φύλων. Ἐκεῖ ὅπου ὑφίσταται τό πνεῦμα τῆς ὀρθοδοξίας καί τῆς ἀληθοῦς ἀγάπης οὔτε οἱ ἄνδρες –συνεπῶς καί οἱ Κληρικοί- ἀντιμετωπίζουν τάς γυναίκας ὑποτιμητικῶς ὡς ὑπηρετρίας οὔτε αἱ γυναῖκες θεωροῦν τούς ἄνδρας –συνεπῶς καί τούς Κληρικούς- ὡς ἄρχοντας καί ἀξιωματούχους, πρός τούς ὁποίους ἀγωνίζονται νά ἐξισωθοῦν ἤ νά τούς ὑποκαταστήσουν ἤ ἀκόμη καί νά τούς ἀνατρέψουν.

Ὅταν αὐτό τό Κυριακόν πνεῦμα τῆς ὑπηρεσίας κυριαρχεῖ εἰς τήν ζωήν ὅλων τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας καί ὄχι τό κοσμικόν τότε ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι τό φῶς τοῦ κόσμου καί τό ἅλας τῆς γῆς.

Ἡ γυναίκα πρέπει νά ἀξιοποιηθῆ εἰς ἐνοριακόν καί Μητροπολιτικόν ἐπίπεδον. Ἡ ποιμαίνουσα Ἐκκλησία πρέπει ἰδιαιτέρως καί οὐσιαστικῶς νά ὑποστηρίξη καί νά ἐνθαρρύνη αὐτήν τήν προσπάθειαν. Συχνάκις ὅμως συλλαμβάνεται ἀνεπαρκής.

Εἰς ὅλους τούς τομεῖς τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ ἔργου πολλά εἶναι δυνατόν νά προσφέρη ἡ γυναῖκα.

Ἡ γυναίκα ἐνορίτις, ἡ γυναίκα ὡς Κατηχήτρια, ὡς διακόνισσα τῶν ἔργων τῆς ἀγάπης.

Εἶναι πολύ χαρακτηριστικαί αἱ σκηναί, τά ὁποίας περιγράφει εἰς τά ἔργα του ὁ Παπαδιαμάντης, διά τάς ὁμάδας τῶν φιλακολούθων γυναικῶν, αἱ ὁποῖαι συνοδεύουν τόν Ἱερέα διά νά τελέση τήν Θείαν Εὐχαριστίαν εἰς τά διάφορα γραφικά Ναΐδρια καί ἐξωκκλήσια. Αὖται προετοιμάζουν καί συνιστοῦν τήν φυσικήν σάρκα τῆς λειτουργίας. Ἔχουν ζυμώσει τά πρόσφορα, φέρουν μαζί των τό κρασί, τό λάδι, τό λιβάνι, τά κεριά, εὐπρεπίζουν τόν ναό, ψάλλουν τή λειτουργία.

Ὅλο τό ἐνοριακόν ἔργον τῆς ἐνορίας (φιλανθρωπικόν, κοινωνικόν, κατηχητικόν, πνευματικόν, διοικητικόν) δύναται νά στελεχωθῆ ὑπό γυναικῶν, αἱ ὁποῖαι μάλιστα καλόν θά ἦτο, ἄν ὄχι καί ἐπιβεβλημένον, νά ὑφίστανται καί τήν σχετικήν ἐκπαίδευσιν.

Κατηχητικά, Νεανικαί ὁμάδες, κύκλοι μελέτης ἁγίας Γραφῆς, διαλέξεις πρός νέους καί μεγαλυτέρους, Σχολαί Γονέων, Σεμινάρια οἰκογενειακῆς ἀγωγῆς, παιδικοί Σταθμοί, Ἐκκλησιαστικά Σχολεῖα, Κατασκηνώσεις, Σπίτια Γαλήνης, φιλανθρωπικά Ἱδρύματα, βοήθεια ἀναξιοπαθούντων κατ’ οἶκον, Χορωδίαι, Σχολαί Βυζαντινῆς Μουσικῆς καί ἁγιογραφίας, Σχολαί ἐκμαθήσεως διαφόρων τεχνῶν, Ραδιοφωνικοί Σταθμοί, Ἐκκλησιαστικά ἔντυπα, Ἐκκλησιαστικά Συμβούλια Ἱερῶν Ναῶν, Διοικητικά Συμβούλια Ἱδρυμάτων καί Προσκυνημάτων, Ἐρανικαί Ἐπιτροπαί, Φιλόπτωχα Ταμεῖα, Ἐκκλησιαστική Ὑπηρεσία εἰς τά Νοσοκομεῖα, αἱμοδοσία, Κοινωνικοί Λειτουργοί Ἱερῶν Μητροπόλεων καί Ἱδρυμάτων, ἀντιαιρετική δρᾶσις καί τόσα ἄλλα πρέπει νά μήν ἀρνηθοῦν τόν γυναικεῖον δυναμισμόν.

Αὐτό τό ἔργον καί εἰς Μητροπολιτικόν ἐπίπεδον ἠμπορεῖ νά εὕρη καταλλήλους βοηθούς εἰς τά πρόσωπα χριστιανῶν γυναικῶν, αἱ ὁποῖαι θυσιάζουν μετά προθυμίας χρόνον, ἀνάπαυσιν, χρήματα καί ὅ,τι ἄλλον εἶναι ἀπαραίτητον διά νά ἀνταποκριθοῦν ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΩΣ εἰς ὅ,τι ζητηθῆ. Ἀς μή εἶναι αὐτή ἡ ἀξιοποίησις ὅμως μόνον εἰς ἐθελοντικόν ἐπίπεδον. Ἀς ἔχουν καί εἰς τόν χῶρον τῆς Ἐκκλησίας καί ἐπαγγελματικήν ἀποκατάστασιν. Εἶναι δίκαιον!

Μέ ἰδιαίτερον σεβασμόν στρέφω τήν σκέψιν μου καί τήν προσευχή μου εἰς τάς ἀμετρήτους ἑθελοντρίας διακόνους τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἔργων.

Εἶναι μάλιστα ἰδιαιτέρα εὐλογία καί τό γεγονός ὅτι ἔχει αὐξηθῆ σημαντικῶς ὁ ἀριθμός τῶν γυναικῶν, αἱ ὁποῖαι φοιτοῦν εἰς τάς Θεολογικάς Σχολάς καί μάλιστα εἰς μεταπτυχιακόν ἤ καί διδακτορικόν ἐπίπεδον.

Πρέπει νά στηριχθοῦν ἠθικῶς καί ὑλικῶς ἐφ’ ὅσον χρειάζεται καί νά ἀξιοποιηθοῦν κυρίως εἰς τό διδακτικόν ἔργον.

Ἀκόμη ἡ καλλιέργεια ἀγάπης πρός τήν Ἐκκλησίαν καί τήν Ἱερωσύνην θά ἑτοιμάση καί ἐκείνας τάς εὐλογημένας ψυχάς, αἱ ὁποῖαι θά ἀναλάβουν τόν ρόλον τῆς πρεσβυτέρας, ὁ ὁποῖος δέν φαίνεται καί τόσον ἑλκυστκός εἰς τάς ἡμέρας μας.

Ὁ ρόλος τῶν Μοναζουσῶν καί σήμερον εἶναι σημαντικός, ἀρκεῖ νά ὑφίσταται ὁ θεῖος ἔρως καί ἡ ἀσκητική διάθεσις. Ἴσως πρέπει ὅμως νά τονισθῆ περισσότερον ἡ ἀνάγκη τῆς προσευχῆς, τῆς ἀκτημοσύνης, τῆς σιωπῆς, τῆς ὑπακοῆς καί ἡ σχέσις των μετά τῶν Ἐπισκόπων καί τῶν Ἐνοριῶν.

Δέν εἶναι ἀσφαλῶς ἥσσονος σημασίας, ἀντιθέτως εἶναι καθοριστικός, ὁ ρόλος τῆς γυναικός εἰς τήν οἰκογένειαν καί μέσω αὐτῆς εἰς τήν διαμόρφωσιν τῆς κοινωνίας καί τήν ἐκπαίδευσιν στελεχῶν αὐτοῦ τοῦ ἔργου.

Ἡ Ἐκκλησία ὀφείλει ἀκόμη νά στηρίζη ἠθικῶς τά γυναικεῖα θύματα κακοποιήσεως, βιασμοῦ καί ἐκμεταλλεύσεως.

Μετά πολλῆς ἱκανοποιήσεως ἀναφερόμεθα εἰς τήν ἀξιομίμητον διακονίαν τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, εἰς αὐτόν τόν εὐαίσθητον τομέα.

Περί αὐτῆς τῆς ἐργασίας ἐδήλωσε εἰς συνέντευξίν της ἡ Εὐρωβουλευτής κ. Ἄννα Καραμάνου: «τήν ἐκτιμῶ πάρα πολύ. Διότι πῆγα καί εἶδα αὐτό τό Κέντρο Ὑποδοχῆς κακοποιημένων Γυναικῶν στά Πατήσια καί ἐντυπωσιάστηκα. Γίνεται πάρα πολύ καλή δουλειά. Γιατί ἔχω δεῖ καί ἀντίστοιχα στό ἐξωτερικό καί νομίζω ὅτι εἶναι ἐφάμιλλο, μήν πῶ καί καλύτερο. Εἴπαμε νά ἐφαρμόζουμε τόν χριστιανισμό στήν πράξη, στήν ἀλληλεγγύη μας, στή βοήθεια πού μποροῦμε νά προσφέρουμε στό συνάνθρωπό μας»[49].

Εἰς τήν προσέγγισιν καί θεραπείαν αὐτῶν τῶν γυναικῶν θυμάτων, αἱ χριστιαναί γυναῖκες, - στελέχη τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι ἁρμόδιαι...

Δέν θά ἔπρεπε νά παραλειφθῆ ἡ ἐκπροσώπησις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ἐν συνεργασίᾳ μετ’ ἄλλων ὁμοδόξων ὁμάδων, θά συντονίζη τήν παρουσίαν καί τήν μαρτυρίαν τῶν γυναικῶν εἰς τήν Εὐρώπην,ἀλλά καί εἰς ὅλον τόν κόσμον.

Ἄξιον ἐξάρσεως καί τονισμοῦ θεωροῦμεν καί τήν Ἵδρυσιν τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος «Περί Γυναικείων Θεμάτων». Εἰς τόν ὑπ’ ἀριθμ. 153/2002 Κανονισμόν τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, δημοσιευθέντα εἰς τό τεῦχος 11, μηνός Νοεμβρίου 2002 τοῦ περιοδικοῦ «ΕΚΚΛΗΣΙΑ», «Περί συστάσεως καί λειτουργίας τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Ἐκκλησίας της Ἑλλάδος περί Γυναικείων θεμάτων», δύναταί τις νά μελετήση τούς σκοπούς τῆς Ἐπιτροπῆς, ἀλλά καί τόν τρόπον λειτουργίας της.

Εὑρίσκεται εἰς τά πρῶτα της καί δειλά βήματα.

Ἀποτελεῖται ἐκ τοῦ Ἐπισκόπου Προέδρου καί ἄλλων ἕξ μελῶν (Νομικοῦ, Ἰατροῦ, Πρεσβυτέρας, Γυναικός στελέχους Ἐνορίας καί δραστηριότητος Ἐνορίας, Κοινωνιολόγου καί Ἐκπαιδευτικοῦ). Ἐκ τῶν μελῶν ὑποχρεωτικῶς τά τρία εἶναι γυναῖκες.

Εἰς τήν παροῦσαν θητείαν καί τά ἕξ μέλη εἶναι γυναῖκες.

Πρώτη της δραστηριότης ἡ Α΄ Διαμητροπολιτική Συνδιάσκεψις Γυναικῶν - Ἐκπροσώπων Ἱερῶν Μητροπόλεων, ἡ ὁποία, ἐγκρίσει καί εὐλογίᾳ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, πρόκειται νά λάβη χώραν, ἀπό 22ας ἕως 24ης προσεχοῦς μηνός Ὀκτωβρίου, εἰς τό Συνεδριακόν Κέντρον τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως εἰς τό Ἱερόν Προσκύνημα τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Ρώσσου, μέ θέμα: «Ὁ ρόλος καί ἡ ἐνδυνάμωση τῆς Γυναίκας στήν Μητρόπολη καί στήν Ἐνορία».

Δραττόμεθα μάλιστα τῆς εὐκαιρίας νά παρακαλέσωμεν ὅπως ἀποστείλητε μία ἤ δύο γυναίκας ἐκπροσώπους τῆς Ἱερᾶς ὑμῶν Μητροπόλεως.

Ὑφίσταται ὅμως καί ἐρωτήματα, τά ὁποῖα τίθενται καθώς εὑρισκόμεθα εἰς τό τέλος τοῦ δευτέρου κεφαλαίου.

Ἔχει πάντοτε καί παντοῦ ἡ Ποιμαίνουσα Ἐκκλησία τήν διάθεσιν νά ἀξιοποιήση τήν γυναῖκα, ὥστε καί αὐτή νά προσφέρη ἀναλόγως τῶν δυνατοτήτων της εἰς τήν ζωήν τῆς Ἐκκλησίας;

Καί ἀκόμη.

Ὑπάρχει ἡ εἰλικρινής καί ἀνυστερόβουλος διάθεσις προσφορᾶς εἰς τό ἐκκλησιαστικόν σῶμα ἐκ μέρους ὅλων τῶν γυναικῶν;

Ἀνεξαρτήτως τῶν πιθανῶν ἀπαντήσεων εἰς τά ἐρωτήματα ταῦτα, μηδέν ἀπελπίζοντες, διαπιστοῦμεν ὅτι εἰς ὅλους τούς τομεῖς τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βίου εἶναι δυνατόν νά ἀξιοποιηθῆ καί πολλά νά προσφέρη ἡ γυναῖκα καί άξιοποιεῖται καί προσφέρει.

Πρότυπα τοιαύτης εὐλογημένης δραστηριότητος ὑπῆρξαν αἱ διακόνισσαι περί τῶν ὁποίων ὁ λόγος εἰς τό ἀκολουθοῦν τρίτον κεφάλαιον.

Βασική πηγή, ἐκ τῆς ὁποίας ἀρρυόμεθα πλουσιωτάτας περί τῶν διακονισσῶν πληροφορίας εἶναι τά σχετικά ἔργα τοῦ κ. Εὐαγγέλου Θεοδώρου, ὁ ὁποῖος μετ’ ἐπιστήμης καί πολλῆς φιλοτιμίας, ἠσχολήθη μέ τόν θεσμόν, τοῦ ὁποίου τήν ἀναβίωσιν καί προτείνει.





ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

22. - Γεν. α΄, 27.

23. - Γεν. α΄, 26.

24. - Γεν. β΄.

25. - Γεν. γ΄, 15.

26. - Λουκ. α΄ 30.

27. - Ὄρθρος Δευτέρας, ἦχος δ΄, Εἱρμός Θ΄ Ὡδῆς.

28. - Γεν. β΄, 24.

29. - Α΄ Κορινθ. ια΄, 11.

30. - Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, ἐνθ. ἀνωτ. σελ. 12

31. - Λουκ. ιβ΄, 15.

32. - Λουκ. κδ΄, 11.

33. - (Γαλ. γ’ 28)

34. - Πραξ. ιστ’, 14

35. - Φιλιπ. δ’, 2

36. - Α’ Κορ. ιστ’, 19. Β’ Τιμ. δ’, 19. Πραξ. ιη’, 18,26

37. - Πραξ. ιζ’, 34

38. - Πραξ. κα’, 9

39. - Ρωμ. ιστ’, 6-16

40. - Ρωμ. ιστ’, 1-2

41. - Ἰωάν. δ΄, 5-42.

42. - Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, Διορθόδοξον Θεολογικόν Συνέδριον, Ρόδος 1988, «Ἡ θέσις τῆς γυναικός ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ καί τά περί χειροτονίας τῶν γυναικῶν», ἐκδ. Τέρτιος, Κατερίνη 1994, σελ. 18.

43. - λ.χ. ὁ Μοναχός Ἀντίοχος τῆς Μονῆς Ἁγίου Σάββα (ζ΄ αἰ.) γράφει διά τήν στάσιν τῶν μοναχῶν ἔναντι τῶν μοναζουσῶν: «Ἐάν θέλης νά ἔχεις σωφροσύνην, ἀπόφευγε τήν συναναστροφή μαζί τους καί μήν τούς δώσεις τήν εὐκαιρία νά πάρουν θάρρος. Γιατί στήν ἀρχή δείχνουν εὐλάβεια καί ὑποκρίνονται, κατόπιν δέ μέ ἀναίδεια τολμοῦν τά πάντα. Προηγουμένως μιλοῦν ἤρεμα καί βγάζουν πικρό ἀναστεναγμό. Στή δεύτερη συνάντηση σηκώνουν λίγο τά μάτια. Στήν Τρίτη, μόλις μειδιάσεις, ἐκεῖνες γελοῦν τρανταχτά ....- Τά πάντα τους δέ, γίνονται ἀγκίστρια, πού ψαρεύουν τό θάνατο. Καλύτερο, λοιπόν, εἶναι νά πλησιάσεις μεγάλη φωτιά, παρά μιά νέα γυναίκα, ὅταν εἶσαι καί ἐσύ νέος. Γιατί ἐγγίζοντας τή φωτιά, ἀπό τόν πόνο θά ἀπομακρυνθεῖς γρήγορα. Ὅταν ἀποχαυνωθεῖς ὅμως ἀπό τά λόγια τῆς γυναίκας, δύσκολα θά φύγεις». (Ε.Π. 89, 148 BC). Ἐπίσης, ὁ Μέγας Ἀντώνιος: «νά μή μιλεῖς, μήτε νά δίνεις προσοχή στίς γυναῖκες», ἀλλά καί ὁ Μέγας Βασίλειος: «Ἀπόφευγε τίς γυναῖκες• ὄχι ἀπό μίσος βέβαια, οὔτε ἀρνούμενος τήν συγγένεια πού ἔχεις μαζί τους, ἀλλά ὅσο μπορεῖς νά τούς συμπαραστέκεσαι καί νά τίς ὠφελεῖς» (Β.Ε.Π. 57, 26. 6-14). (πρβλ. καί Βαρβάρας Καλογεροπούλου-Μεταλληνοῦ, ἐνθ’ ἀνωτ. σελ. 24-25).

44. - Ε.Π. 54, 599-600 καί Β. Καλογεροπούλου-Μεταλληνοῦ, ἔνθ. ἀνωτ. Σελ. 39-40.

45. - Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, ἐνθ. ἀνωτ. σελ. 12-13.

46. - Ἐφεσ. δ΄, 1.

47. - Π. Εὐδοκίμωφ «Ἡ γυναίκα καί ἡ σωτηρία τοῦ κόσμου», ἐκδ. Π.Πουρνάρα, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 229.

48. - Π. Εὐδοκίμωφ ἐνθ’ ἀνωτ., σελ. 391.

49. - Εἰς ἐφημ. «ΣΤΥΛΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ», τεῦχος Μαρτίου 2003.



Προηγούμενη σελίδα