Εγκύκλιοι της Ιεράς Συνόδου
Λήψη μέτρων προστασίας κατά των αιρέσεων(30/7/1999).
Πρός
Τόν Ἐξοχώτατον
κ. Γεράσιμον Ἀρσένην.
Ὑπουργόν Ἐθνικῆς Παιδείας καί Θρησκευμάτων.
Ἐ ν τ α ῦ θ α.
Ἐξοχώτατε,
Ἔχομεν τήν τιμήν, ἵνα διαβιβάσωμεν ὑμῖν συνημμένως ᾧδε, εἰς τό πρωτότυπον καί εἰς ἑλληνικήν μετάφρασιν, τήν μόλις πρό ἡμερῶν υἱοθετηθεῖσαν Σύστασιν Νο 1412 (1999) τῆς Κοινοβουλευτικῆς Συνελεύσεως τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης, διά τῆς ὁποίας τά Εὐρωπαϊκά Κράτη καλοῦνται, ἵνα ἀντιμετωπίσουν σοβαρῶς καί ἀνυπερθέτως τήν παράνομον δρᾶσιν τῶν αἱρέσεων, λαμβάνοντα τά ἐν προκειμένῳ κατάλληλα μέτρα, ἐνισχύοντα τήν δημιουργίαν ὀργανώσεων προστασίας ἔναντι τῶν αἱρέσεων καί μεριμνῶντα διά τήν εὐρεῖαν πληροφόρησιν τοῦ κοινοῦ ἐπί τῆς ἐν λόγῳ παρανόμου δράσεως καί τῶν ἐντεῦθεν κινδύνων ἰδίᾳ πρός προστασίαν τῆς νεολαίας.
Ἐπ' εὐκαιρίᾳ γνωρίζομεν ὑμῖν, ὅτι ἤδη πολλά Εὐρωπαϊκά Κράτη ἔχουν μέχρι στιγμῆς προχωρήσει εἰς τήν λῆψιν σοβαρῶν προληπτικῶν καί κατασταλτικῶν μέτρων καταπολεμήσεως τῶν παρανόμων δραστηριοτήτων τῶν αἱρέσεων καί παραθρησκειῶν. Ἐνδεικτικῶς ἀναφέρομεν τά κάτωθι :
Εἰς τήν Γαλλίαν διά τοῦ Προεδρικοῦ Διατάγματος 98-880 τῆς 7.10.1998 ἱδρύθη Διϋπουργική Ἐπιτροπή ἐπί τῶν αἱρέσεων ἑδρεύουσα παρά τῷ Πρωθυπουργῷ.
Ἡ Γαλλική Ἐθνοσυνέλευσις τό ἔτος 1996, κατήρτισεν Ἔκθεσιν ἐπί τῆς παρανόμου δράσεως αἱρέσεων καί παραθρησκειῶν.
Παλαιότερον (τό 1983) ὁ τότε Ἀντιπρόεδρος τῆς Γαλλικῆς Ἐθνοσυνελεύσεως κατ' ἐντολήν αὐτῆς συνέταξεν εἰδικήν ἐκτεταμένην μελέτην ἐπί τοῦ ἰδίου θέματος.
Ἡ Γερμανική Ὁμοσπονδιακή Βουλή συνεκρότησεν Ἐπιτροπήν μελέτης τῶν παρανόμων δραστηριοτήτων τῶν αἱρέσεων, ἡ ὁποία εἰς τάς 9.6.1998 κατήρτισεν ὀγκώδη Ἔκθεσιν, ἀναλύουσαν τό παρόν θέμα διά συγκλονιστικῶν λεπτομερειῶν (DRUCKSACHE Νο 13/10950 τῆς Γερμανικῆς Βουλῆς).
Ἡ Βουλή τοῦ Βελγίου, τόν Ἀπρίλιον τοῦ 1997, ἐδημοσίευσεν ἀναλυτικήν Ἔκθεσιν περί τῆς παρανόμου καί ἐπικινδύνου δράσεως τῶν αἱρέσεων.
Τό Ὑπουργεῖον Δικαιοσύνης καί Δημοσίας Τάξεως τοῦ Καντονίου τῆς Γενεύης, τόν Φεβρουάριον τοῦ 1997, ἐδημοσίευσεν Ἔκθεσιν πληροφορήσεως τοῦ κοινοῦ περί τῶν ἐκνόμων δραστηριοτήτων τῶν αἱρέσεων.
Ὁ Ὑπουργός Ἐσωτερικῶν τῆς Μεγάλης Βρετανίας ἐδήλωσεν, ὅτι τό Ὑπουργεῖον αὐτοῦ δέν εἶναι οὐδέτερον ἔναντι τῶν αἱρέσεων.
Εἰς τήν Μεγάλην Βρετανίαν ἤδη πρό δεκαετίας ἱδρύθη καί λειτουργεῖ ἡ ὑπηρεσία INFORM, ἡ ὁποία ἀποτελεῖται ἀπό καθηγητάς Πανεπιστημίων μέ ἁρμοδιότητα παρακολουθήσεως τῆς δράσεως τῶν αἱρέσεων.
Τό Εὐρωπαϊκόν Κοινοβούλιον διά τοῦ ἀπό 29.2.1996 Ψηφίσματος αὐτοῦ, ζητεῖ ἀπό τά Εὐρωπαϊκά Κράτη, ἵνα λάβουν σκληρά προληπτικά καί κατασταλτικά μέτρα ἐναντίον τῆς παρανόμου καί ἐπικινδύνου δράσεως τῶν αἱρέσεων καί παραθρησκειῶν, φθάνει δέ ἵνα ὁμιλῇ καί περί "σκοτεινῶν καί ἐγκληματικῶν δραστηριοτήτων" τῶν αἱρέσεων.
Εἰς τήν Γερμανίαν, αἱ Κρατικαί Ὑπηρεσίαι ἐκδίδουν "Προειδοποιήσεις" (WARNUNG), διά τῶν ὁποίων ἐνημερώνουν τό κοινόν, ὅτι ὡρισμέναι αἱρέσεις καί παραθρησκεῖαι ἀσκοῦν δραστηριότητα ἐπικίνδυνον. Ἔστω ὑπ' ὄψιν ὑμῶν, ὅτι αἱ περί ὧν ὁ λόγος αἱρέσεις προσέφυγον εἰς τά Γερμανικά Δικαστήρια αἰτοῦσαι, ἵνα ἀπαγορευθῇ εἰς τό Κράτος, ἵνα ἐκδίδῃ τοιαύτας "Προειδοποιήσεις", ἀλλά αἱ προσφυγαί αὐτῶν ἀπερρίφθησαν.
Δυνάμεθα, ἵνα ἐκθέσωμεν ὑμῖν πλῆθος ἄλλων στοιχείων. Ὅμως τά ὡς ἄνω, περί ὧν ἔχομεν εἰς χεῖρας ἡμῶν ἅπαντα τά ἐπί μέρους δεδομένα, ἀποδεικνύοντα τήν ὀρθότητα καί ἀκρίβειαν αὐτῶν, εἶναι νομίζομεν ἀρκετά διά νά πεισθῆτε, ὅτι ἡ Ἑλλάς εἶναι ἐκ τῶν ἐλαχίστων Εὐρωπαϊκῶν Κρατῶν, ἡ ὁποία δέν λαμβάνει μέτρα οὐδέ κἄν πληροφορεῖ δι' ἀνακοινώσεων τό κοινόν, περί τοῦ τρόπου ἐνεργείας ἤ τῶν παρανόμων δραστηριοτήτων ὡρισμένων αἱρέσεων καί παραθρησκειῶν καί πρός προστασίαν τοῦ ἐντελῶς ἀπροειδοποιήτου καί ἀνημερώτου κοινοῦ.
Μετά τήν ἔκδοσιν ὅμως τῆς συνημμένης Συστάσεως τῆς Κοινοβουλευτικῆς Συνελεύσεως τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης φρονοῦμεν, ὅτι ἡ Ἑλλάς πρέπει, ἵνα ἀκολουθήσῃ τήν τακτικήν καί τά παραδείγματα τῶν λοιπῶν Εὐρωπαϊκῶν Κρατῶν προβαίνουσα εἰς ἁπάσας τάς ἀναγκαίας καί ἀπαραιτήτους ἐνεργείας πρός προστασίαν τοῦ κοινοῦ ἐκ τῆς παρανόμου καί ἐπικινδύνου δραστηριότητος ὡρισμένων αἱρέσεων καί παραθρησκειῶν καί ἰδίως τῶν νέων. Βεβαίως ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος φροντίζει καί ἵνα ἐνημερώνῃ τό κοινόν ἐπί τῶν ὡς ἄνω καί ἵνα μεριμνᾷ διά τήν προστασίαν αὐτοῦ ἐκ τῆς προαναφερομένης ἐπικινδύνου δράσεως. Προκύπτει ὅμως, κατόπιν τῶν ἀνωτέρω ἐκτεθέντων, ὅτι ἡ Πολιτεία ὑποχρεοῦται πλέον, ἵνα μεριμνήσῃ κατά τόν αὐτόν τρόπον καί μετά ἐνδιαφέροντος καί εὐαισθησίας ἐπί τοῦ προκειμένου καί μάλιστα διά λήψεως συγκεκριμένων, προσφόρων καί ἀποτελεσματικῶν μέτρων. Ἡ Ἑλληνική Ἐκκλησία ἔχουσα εἰς τάς χεῖρας Αὑτῆς πλήρη, λεπτομερῆ καί ἀναλυτικά στοιχεῖα ἐπί τοῦ καιρίου καί ἐξόχως σπουδαίου τούτου θέματος εἶναι πρόθυμος, ἵνα παράσχῃ πρός τό Ὑπουργεῖον ὑμῶν πᾶσαν συνδρομήν.
Ἔχομεν δι' ἐλπίδος, ὅτι θά ἴδωμεν καί τάς ἑλληνικάς Ὑπηρεσίας, ἵνα δραστηριοποιοῦνται ἀντιστοίχως, ὡς καί αἱ ὁμόλογοι τῶν λοιπῶν Εὐρωπαϊκῶν χωρῶν ἐπί τῶν ὡς ἄνω ὑποχρεώσεων αὐτῶν.
Ἐπί πᾶσι δέ τούτοις διατελοῦμεν μετά τῆς ἐν Κυρίῳ ἀγάπης καί πατρικῶν εὐχῶν.
Ὁ Ἀθηνῶν Χ Ρ Ι Σ Τ Ο Δ Ο Υ Λ Ο Σ, Πρόεδρος Ὁ Ἀρχιγραμματεύς Ἀρχιμ. Δανιήλ Πουρτσουκλῆς Ἀκριβές ἀντίγραφον Ὁ Ἀρχιγραμματεύς Ἀρχιμ. Δανιήλ Πουρτσουκλῆς ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ. Παράνομες δραστηριότητες τῶν αἱρέσεων. ( ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ) ΣΥΣΤΑΣΗ 1412 (1999) [1]1. Ἡ Συνέλευση ὑπενθιμίζει τήν Σύστασή της 1178 (1992) σχετικήν μέ τίς αἱρέσεις καί τά νέα θρησκευτικά κινήματα, διά τῆς ὁποίας ἐθεώρησε ἄσκοπον τήν προσφυγήν εἰς μίαν μείζονα νομοθεσίαν διά τίς αἱρέσεις, ἐπί τῷ λόγῳ, ὅτι θά ἐκινδύνευε νά θίξει τήν ἐλευθερίαν τῆς συνειδήσεως καί τῆς θρησκείας, καθώς καί τῶν παραδοσιακῶν θρησκειῶν, πού κατοχυροῦται ὑπό τοῦ ἄρθρου 9 τῆς Εὐρωπαϊκῆς Συμβάσεως Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων.
2. Ἡ Συνέλευση ἐπαναβεβαιώνει τήν προσήλωσή της εἰς τήν ἐλευθερίαν τῆς συνειδήσεως καί τῆς θρησκείας. Ἀναγνωρίζει τόν θρησκευτικό πλουραλισμό ὡς μίαν φυσικήν συνέπειαν της θρησκευτικῆς ἐλευθερίας. Θεωρεῖ τήν οὐδετερότητα τοῦ κράτους καί μίαν ἴσιη προστασίαν ἐνώπιον τοῦ νόμου ὡς θεμελιώδεις ἐγγυήσεις πρός ἀποφυγήν πάσης διακρίσεως καί ὡς ἐκ τούτου καλεί τίς κρατικές ἀρχές ὅπως ἀπόσχουν ἀπό τήν λήψη μέτρων βασιζομένων ἐπί μίας ἀξιολογήσεως σχετικῆς πρός τίς πεποιθήσεις.
3. Εἰς τήν Σύστασή της 1178 (1992) περιορίσθηκε εἰς τό νά συστήσει εἰς τήν Ἐπιτροπήν Ὑπουργῶν, ὅπως προβεῖ σέ ἐνέργειες πληροφορήσεως καί καταρτίσεως τόσον πρός τούς νέους, ὅσον καί πρός τό κοινόν γενικῶς, ζητῶντας παραλλήλως νά ἀναγνωρισθεῖ νομική προσωπικότης σέ αἱρέσεις καί σέ νέα θρησκευτικά κινήματα δεόντως κατεχωρημένα.
4. Ἀπό τῆς υἱοθετήσεως τῆς Συστάσεως αὐτῆς, ὑπῆρξεν ὁρισμένος ἀριθμός λυπηρῶν περιστατικῶν, τά ὁποία ὧθησαν τήν Συνέλευση, εἰς τό νά ξανασκευθεῖ ἐπί τοῦ φαινομένου.
5. Ἡ Συνέλευση κατέληξεν εἰς τό συμπέρασμα, ὅτι δέν εἶναι ἀναγκαῖον νά καθορίσει τί εἶναι αἱρέσεις, οὔτε νά ἀποφασίσει, ἐάν ἀποτελοῦν ἤ δέν ἀποτελοῦν θρησκείσες. ἐν τούτοις οἱ ὁμάδες πού ἐμφανίζονται ὑπό τόν τίτλον αὐτόν προκαλοῦν μίαν ὁρισμένη ἀνησυχίαν, ἔστω καί ἄν περιγράφονται ὡς θρησκευτικές, ἐσωτερικές ἤ πνευματικές καί τοῦτο πρέπει νά ληφθεῖ ὑπ' ὄψιν.
6. Περαιτέρω θεωρεῖ, ὅτι πρέπει νά ἀγρυπνεῖ ὡς πρός τό πόσον οἱ δραστηριότητες τῶν ὁμάδων αὐτῶν - ἔστω καί ἄν ἔχουν χαρακτῆρα θρησκευτικόν, ἐσωτεριστικόν ἤ πνευματικόν - εἶναι σύμφωνες πρός τίς ἀρχές τῶν δημοκρατικῶν μας κοινωνιῶν καί κυρίως πρός τίς διατάξεις τοῦ ἀρθρου 9 τῆς Εὐρωπαϊκῆς Συμβάσεως Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων καί ἐπίσης κατά πόσον εἶναι νόμιμες.
7. Εἶναι πρωταρχικό νά διαθέτουμε μίαν βεβαίαν πληροφόρηση ἐπί τῶν ἐν λόγῳ ὁμάδων, ἡ ὁποία δέν θά προέρχεται ἀποκλειστικώς οὖτε ἀπό τίς ἴδιες τίς αἰρέσεις, οὖτε ἀπό τίς ὀργανώσεις προστασίας τῶν θυμάτων τῶν αἰρέσεων καί τήν ὁποίαν θά διοχετεύουμε εὐρέως πρός πλατύ κοινόν, ἀφοῦ τά πρόσωπα, τά ὁποία θά τούς ἀφορᾶ, θά ἔχουν τήν δυνατότητα νά ἀκουσθοῦν ἐπί τῆς ἀντικειμενικότητος τῶν τοιούτων πληροφοριῶν.
8. Ἡ Συνέλευση ἐπανέρχεται ἐπί τῆς ἀναγκαιότητος μιάς ἐξειδικευμένης δράσεως πληροφορήσεως ἐπί τῆς ἱστορίας καί τῆς φιλοσοφίας τῶν μεγάλων ρευμάτων τῆς σκέψεως καί τῶν θρησκειῶν, ποῦ θά ἀπέβλεπε κυρίως πρός τούς νέους στό πλαίσιο τῶν σχολικῶν προγραμμάτων.
9. Ἡ Συνέλευση δίδει μεγάλην σημασίαν στήν προστασίαν τῶν πλέον εὐτρώτων καί κυρίως τῶν τέκνων τῶν ἐχόντων προσχωρίσει εἰς ὁμάδες χαρακτήρος θρησκευτικοῦ, ἐσωτερικοῦ ἤ πνευματικοῦ ἐν περιπτώσει κακομεταχειρίσεως, βίας, ἐλλείψεως φροντίδος, προσηλυτισμοῦ διά πλήσεως ἐγκεφάλου καί μή φοιτήσεως εἰς σχολείον, πράγμα που καθιστά ἀδύνατον οἰονδήποτε ἔλεγχον ἐκ μέρους τῶν ὑπηρεσιῶν κοινωνικῆς προνοίας.
10. Ἐπομένως ἡ Συνέλευση καλεῖ τίς Κυβερνήσεις τῶν Χωρῶν - Μελῶν:
i. Ὅπως δημιουργήσουν ἤ ὑποστηρίξουν, ἐφ' ὅσον εἶναι ἀναγκαίον, ἐθνικά ἤ περιφερειακά κέντρα πληροφοριῶν ἐπί τῶν ὁμάδων χαρακτῆρος θρησκευτικοῦ ἐσωτερικοῦ ἤ πνευματικοῦ, τά ὁποία θά εἶναι ἀνεξάρτητα ἀπό τό Κράτος.
ii. Ὅπως προβλέψουν εἰς τά προγράμματα γενικῆς ἐκπαιδεύσεως μίαν πληροφόρηση ἐπί τῆς ἱστορίας καί τῆς φιλοσοφίας τῶν μεγάλων ρευμάτων τῆς σκέψεως καί τῶν θρησκειῶν.
iii. Ὅπως χρησιμοποιήσουν κανονικές διαδικασίες τοῦ Ποινικοῦ καί τοῦ Ἀστικοῦ Δικαίου, ἐναντίον τῶν παρανόμων δραστηριοτήτων που ἀναπτύσσονται ἐν ὀνόματι τῶν ὁμάδων χαρακτήρος θρησκευτικοῦ, ἐσωτερικοῦ ἤ πνευματικοῦ.
iv. Ὅπως ἐφαρμόσουν ἀνυπερθέτως τήν νομοθεσίαν περί ὑποχρεωτικῆς ἐκπαιδεύσεως καί ἐν περιπτώσει μή τηρήσεως τῆς ὑποχρεώσεως αὐτῆς ὅπως ἐπέμβουν οἱ ἁρμόδιες ὑπηρεσίες.
v. Ὅπως, ἐφ' ὅσον καθίσταται ἀναγκαίον, ἐνθαρρύνουν τήν δημιουργίαν μή κυβερνητικῶν ὀργανώσεων γιά τά θύματα ἤ τίς οἰκογένειες τῶν θυμάτων τῶν ὁμάδων χαρακτήρος θρησκευτικοῦ, ἐσωτερικοῦ ἤ πνευματικοῦ κυρίως εἰς τά Κράτη τῆς Κεντρικῆς καί Ἀνατολικῆς Εὐρώπης.
vi. Ὅπως ἐνθαρρύνουν μίαν προσέγγιση τῶν θρησκευτικῶν ὁμάδων πλήρους κατανοήσεως, ἀνοχῆς, διαλόγου καί ἐπιλύσεως τῶν διενέξεων.
vii. Ὅπως λάβουν ἀποτελεσματικά μέτρα ἐναντίον πάσης δραστηριότητος, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ διάκριση ἤ ἡ ὁποία περιθωριοποιεῖ τίς μειονοτικές, θρησκευτικές ἤ πνευματικές ὁμάδες.
11. Περαιτέρω ἡ Συνέλευση συνιστᾶ στήν Ἐπιτροπή Ὑπουργῶν: α) Ὅπως ἀναλόγως περιπτώσεως εἰς τά προγράμματα βοηθείας πρός τά Κράτη τῆς Κεντρικῆς καί Ἀνατολικῆς Εὐρώπης προβλέψουν μιάν ἐξειδικευμένην δράσην ἀφορώσαν τήν δημιουργίαν κέντρων πληροφοριῶν ἐπί τῶν ὁμάδων θρησκευτικοῦ, ἐσωτερικοῦ ἤ πνευματικοῦ χαρακτήρος τῶν Κρατῶν αὐτῶν.
β) Ὅπως δημιουργήσουν ἕνα ευρωπαϊκό παρατηρητήριο ἐπί τῶν ὁμάδων θρησκευτικοῦ, ἐσωτερικοῦ ἤ πνευματικοῦ χαρακτήρος, τοῦ ὁποίου ἡ ἀποστολή θά εἶναι ἡ διευκόλυνση ἀνταλλαγῶν μεταξύ τῶν ἐθνικῶν κεντρῶν.
