Ειδική Συνοδική Επιτροπή Γυναικείων Θεμάτων
(Κανονισμός 153/2002)
Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΖΩΗ
(Από το μήνυμα του Αρχιεπισκόπου κ. Χριστοδούλου στο συνέδριο του ecumenical forum of european christian women Θεσσαλονίκη, Ιουν. 2002)
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ὅπως καθοδηγεῖται ἀπό τήν Ἁγία Γραφή καί ἀπό τήν Ἱερά Παράδοση, ἔχει συνείδηση τῆς ἱερότητας καί τῆς πληρότητας τοῦ προσώπου τῆς γυναίκας, ἀποδίδει δέ στήν γυναῖκα τήν ἰσότιμη θέση καί ἀξία μαζί μέ τόν ἄνδρα. Αὐτή ἡ συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας βρῆκε τήν ὕψιστη ἔκφρασή της στό μοναδικό πρόσωπο τῆς Παρθένου Μαρίας, τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, τῆς Παναγίας Μητέρας ὅπως τήν ἀποκαλοῦμε ἀλλιῶς, καθώς καί στά πρόσωπα μυριάδων ἁγίων γυναικῶν, τόσο τῶν πρώτων αἰώνων, ὅσο καί τῶν νεωτέρων χρόνων. Ὅταν ἀναφερόμαστε στή χριστιανή γυναίκα, ὀφείλουμε νά σκεπτώμεθα ὅτι ἡ χριστιανή γυναίκα εἶναι βαπτισμένη καί χρισμένη καί ἔχει ἔτσι λάβει τή σφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἔχει ἁγιοπνευματικά χαρίσματα. Καί ἀκόμη περισσότερο ἔχει τήν δυνατότητα τῆς κοινωνίας τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ. Γίνεται καί αὐτή Χριστοφόρος καί Θεοφόρος, φορέας τοῦ Παρακλήτου, κατοικητήριον τοῦ Θεοῦ ἐν Πνεύματι. Ἀπ' αὐτή τήν μυστηριακή θεμελίωση ἐκπηγάζει καί ἡ χαρισματική ἄποψη περί τῆς χριστιανῆς γυναίκας. Στήν ἀρχαία Ἐκκλησία λειτούργησε καί ὁ γνωστός Θεσμός τῆς διακόνισσας, ὁ ὁποῖος, βέβαια, πολύ ἀργότερα ἔπεσε σέ ἀχρηστία, ἀλλά μελετᾶται πάντως σήμερα ἡ ἀναβίωσή του. Ὁ Χριστιανισμός ἐξύψωσε πραγματικά οὐσιαστικά καί θαρραλέα τήν γυναίκα. Δέν θά πρέπει δέ νά λησμονήσουμε τίς μαθήτριες τοῦ Χριστοῦ, ὅπως μᾶς τίς παρουσιάζουν οἱ ἱεροί Εὐαγγελιστές, εἴτε ὡς φιλοστόργους διακόνους τοῦ Χριστοῦ, εἴτε ὡς ἀφοσιωμένες μαθήτριες, εἴτε ὡς τολμηρές μυροφόρες, εἴτε ὡς εὐαγγελίστριες τοῦ μηνύματος τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλά καί ὡς συνεργάτιδες στό ἱεραποστολικό ἔργο τῶν Ἀποστόλων ἐμφανίζονται οἱ εὐσεβεῖς γυναῖκες καί μνημονεύονται στά ἔργα τους. Ὑπογραμμίζουμε δύο ὀνόματα γυναικῶν ὡς παράδειγμα. Τό ἕνα ὄνομα εἶναι τῆς Λυδίας τῆς πορφυροπώλιδος, ἀπό τούς Φιλίππους τῆς Θράκης, ἡ ὁποία ἀσπάζεται τόν Χριστιανισμό μετά τό κήρυγμα τοῦ Ἀπ. Παύλου καί γίνεται ἡ πρώτη Εὐρωπαία χριστιανή γυναίκα. Καί τό δεύτερο ὄνομα εἶναι τῆς Πρίσκιλλας πού μνημονεύεται στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, ἡ ὁποία μαζί μέ τόν σύζυγό της ἦσαν πολυτιμότατοι συνεργάτες τοῦ Ἀπ. Παύλου, γεγονός πού ἔκανε τόν Ἀπόστολο τῶν Ἐθνῶν νά τῆς ἀπονείμει τόν τιμητικότατο τίτλο τῆς "συνεργάτου". Εἶναι ἀκόμη γνωστόν ὅτι ὄπισθεν μεγάλων ἀνδρῶν καί Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας κρύβονταν εὐλαβεῖς μανάδες, γυναῖκες βαθειᾶς πίστεως καί ἀρετῆς. Τέτοιες ὑπῆρξαν ἡ Ἐμμέλεια, ἡ Νόνα, ἡ Ἀνθούσα, ἡ Μόνικα, ἡ Ὀλυμπιάς. Μάλιστα γιά τήν τελευταία ἀξίζει νά μεταφέρουμε ἕνα μικρό ἀπόσπασμα ἀπό τήν Λαυσαϊκή Ἱστορία τοῦ Παλλαδίου: "Ἀμέτροις δακρύοις νύκτωρ καί μεθ' ἡμέραν ἀνενδεῶς συμβιώσασα, ὑποταττομένη πάσῃ φύσει ἀνθρωπίνῃ διά τόν Κύριον, μετά πάσης εὐλαβείας ὑποκλινομένη τοῖς ἐπισκόποις καί τοῖς ἁγίοις, σέβουσα τό πρεσβυτέριον, τιμῶσα τόν κλῆρον, αἰδουμένη τήν ἄσκησιν... τούς πάντας ἐλεοῦσα, τούς πενομένους ἀφειδῶς οἰκτείρουσα, πολλάς τε τῶν ἀπίστων κατηχήσασα γυναῖκας καί τά πρός τήν ζωήν ἐπικουρήσασα, ἀείμνηστον χρηστότητος ὄνομα διά παντός τοῦ βίου κατηλέησεν".
Στήν πορεία τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας δέν ἔπαψαν οἱ γυναῖκες νά ἐργάζονται στό χῶρο Της, σέ ἔργα τόσο φιλανθρωπικά καί προνοίας γιά τόν κάθε ἄνθρωπο, ὅσο καί στά ἔργα τῆς ἱεραποστολῆς καί παρουσίας τοῦ χριστιανικοῦ μηνύματος στόν κόσμο. Οἱ ἅγιες μορφές τῆς Φοίβης, τῆς Μακρίνας, τῆς Αἰκατερίνης τῆς σοφῆς, τῆς Νίνας στή Γεωργία, τῆς Ὄλγας στή Ρωσία, τῆς Φιλοθέης τῆς Ἀθηναίας, πολλά ἔχουν νά μᾶς ποῦν, νά μᾶς διδάξουν καί νά μᾶς ἐμπνεύσουν γιά τήν στέρεη οἰκοδόμηση ἑνός ὑγιοῦς εὐρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ. Ἔχει λεχθεῖ ἄλλωστε καί εἶναι γεγονός, ὅτι οἱ γυναῖκες εἶναι σέ θέση νά κάνουν καλύτερους τούς ἀνθρώπους. Εἶναι ἱκανές νά φέρουν στή γῆ περισσότερη κατανόηση, δικαιοσύνη καί ἀγάπη. Χρέος, ἑπομένως, κάθε γυναίκας εἶναι νά συνειδητοποιήσει τόν πλούσιο ψυχικό της κόσμο καί νά θέσει τά φυσικά της αὐτά προσόντα στήν ὑπηρεσία τῆς ἀποστολῆς της στόν σύγχρονο κόσμο, εἴτε στήν Εὐρώπη εἴτε ἀλλοῦ.
Ἡ Ὀρθοδοξία δέν μένει σέ μία ἄψυχη ψευδοσυντήρηση, σέ μία νεκρή τυπολογία, μακρυά καί ἔξω ἀπό τά προβλήματα τῆς κοινωνίας καί τήν ἀγωνία τοῦ κόσμου. Ἡ Ὀρθοδοξία δέν εἶναι οὔτε κούφιος μοντερνισμός, ἀκολουθώντας δουλικά τά ποικίλα ὑλιστικά συνθήματα τῆς ἐποχῆς, οὔτε βέβαια καί ξηρά παρελθοντολογία. Ἡ Ὀρθοδοξία, ζῶσα καί δυναμική, παροῦσα καί ἀνανεωτική βαδίζει τήν ὁδό τῆς διακρίσεως, τῆς ἑνότητος καί τῆς ἀγάπης. Εἶναι φῶς καί ἄλας στήν κοινωνία. Σκοπός της εἶναι νά ρίξει τό φῶς τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Χριστοῦ στήν καθημερινή ἐπικαιρότητα καί νά πραγματοποιήσει τήν ἀνάκληση ἀπό τήν ἔκπτωση καί τήν ἐπάνοδο στήν οἰκείωση τοῦ Θεοῦ.
Εἰδικότερα, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μελετᾶ μέ πολύ ἐνδιαφέρον ὅλα τά θέματα πού ἀφοροῦν τή σύγχρονη γυναίκα καί καταβάλλει γενναῖες προσπάθειες, ἀφ' ἑνός μέν γιά τήν προώθηση τῶν θετικῶν στοιχείων, ἀφ' ἐτέρου δέ γιά τήν καταπολέμηση καί ἐκρίζωση τῶν ἀρνητικῶν. Πολύ σημαντικό εἶναι νά βοηθηθεῖ ἡ σύγχρονη γυναίκα στήν ἐκπλήρωση τοῦ μητρικοῦ της ρόλου, νά ἐνισχυθεῖ στήν καθόλου ἐκπαίδευσή της, νά προστατευθεῖ στούς χώρους ἐργασίας της, νά τῆς δοθεῖ ἡ δυνατότητα περαιτέρω ἀξιοποιήσεως τοῦ ἐλευθέρου χρόνου της, νά βοηθηθεῖ στήν τρίτη ἡλικία της κ.ἄ. Ἀπό τήν ἄλλη μεριά πρέπει νά σταματήσει ἐπιτέλους ἡ ὑποβάθμιση τοῦ προσώπου τῆς γυναίκας, ἡ ἐμπορική ἐκμετάλλευση τοῦ γυναικείου σώματος καί νά προστατευθοῦν ἁπολύτως οἱ ἄπορες, οἱ ἄνεργες, οἱ ἄστεγες, οἱ κοινωνικά ἀποκλεισμένες, οἱ βιασμένες καί κακοποιημένες γυναῖκες, οἱ ἄγαμες μητέρες, οἱ ἐγκαταλελειμμένες. Ἡ ζεστή ἀγκαλιά τῆς Ἐκκλησίας πάντοτε θά ἀποτελεῖ τό ἀσφαλές καταφύγιο γιά κάθε μιά τέτοια περίπτωση.
|
