Προηγούμενη σελίδα

"ΕΝΤΥΠΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ
ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ"

Ὁμιλία τοῦ Κωνσταντίνου Χολέβα (6/5/2006)



Μακαριώτατε,
Σεβασμιώτατοι,
Θεοφιλέστατε,
Σεβαστοί πατέρες,
Κυρίες και Κύριοι,

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!

Εὐχαριστῶ τήν Συνοδική Ἐπιτροπή Τύπου, Δημοσίων Σχέσεων καί Διαφωτίσεως πού μοῦ ἔδωσε τήν εὐκαιρία νά συζητήσω μαζί σας αὐτά τά θέματα, διότι ἐκ τῶν προτέρων δηλώνω ὅτι δέν ἐμφανίζομαι ὡς εἰδήμων, ἀλλά ὡς συνάδελφος, συνεργάτης καί συμπροβληματιζόμενος. Θά ἀναπτύξω μερικές σκέψεις καί εἶμαι βέβαιος ὄτι πολλοί ἀπό σᾶς ἔχετε περισσότερες ἐμπειρίες ἀπό ἐμένα ὥστε νά ἀκολουθήσει συζήτηση.

Ξέρετε, μοῦ ἔκανε ἐντύπωση, ὅταν ἀνακοινώθηκε αὐτή ἡ ἡμερίδα -ἐπειδή δημοσιοποιήθηκε καί ἀπό τό ραδιόφωνο τῆς Ἐκκλησίας καί ἀπό ἄλλα Μέσα Ἐνημερώσεως- καί ὁρισμένοι γνωστοί καί σεβαστοί μου ἄνθρωποι, γνῶστες τῶν θεμάτων αὐτῶν, μέ πῆραν τηλέφωνο καί μοῦ ἔκαναν διάφορες προτάσεις, οἱ ὁποῖες σ' ἕνα βαθμό ἦσαν ἀντικρουόμενες. Μέ παίρνει ἕνας ἐκλεκτός κληρικός καί μοῦ λέει: "Κοίταξε, κακά τά ψέμματα , νά πεῖς ὅτι καλά τά κείμενα τά θεωρητικά, ἀλλά ὅταν ἐγώ ξεφυλλίζω π.χ. τό περιοδικό τῆς ΠΕΙΡΑΪΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ξεκινῶ ἀπό τό τέλος καί βλέπω τίς εἰδήσεις, τίς φωτογραφίες, ἐκεῖ μένει τό μάτι τῶν περισσοτέρων. Ἔ, μετά ἀπό τά κείμενα τά μεγάλα ἐπιλέγουμε ὁρισμένα. Καλά εἶναι κι αὐτά, ἀλλά δέν τά διαβάζουμε ὅλα." Μέ παίρνει κάποιος ἄλλος ἐκλεκτός, σεβάσμιος κληρικός καί μοῦ λέει:"Νά πεῖς :Ὄχι πολλές φωτογραφίες! Δέν χρειάζονται. Ἴσως εἶναι ὑπερπροβολή προσώπων. Κείμενα κατηχητικά θέλουμε, κείμενα γιά ἐπανευαγγελισμό. Κάποιος ἄλλος ἐκλεκτός φίλος μέ πῆρε καί μοῦ λέει:Ἐκεῖνο πού ἔχουν ἀνάγκη τά ἐκκλησιαστικά ἔντυπα εἶναι νά δίνουν τή φωνή τῆς Ἐκκλησίας, μία ὅσο τό δυνατόν ἐπίσημη γραμμή. Γιά ὅλα τά θέματα πρέπει ἡ Ἐκκλησία νά ἔχει μία ἐπίσημη φωνή. Κάποιος ἄλλος μοῦ τηλεφώνησε καί μοῦ λέει: "Ἄκουσε, νά τονίσεις ὅτι πρέπει νά σταματήσουμε ἐπίτέλους νά δίνουμε ἔμφαση στόν κατηχητικό λόγο. Πρέπει νά ἀνοιχθοῦμε καί σέ ἄλλους ἀνθρώπους. Ὑπάρχουν στήν κοινωνία μας καί ἄνθρωποι οὐδέτεροι, πού δέν εἶναι ἀρνητικοί πρός τήν Ἐκκλησία , ἀλλά δέν διαβάζουν καθημερινά τά ἔντυπα, δέν πηγαίνουν κάθε Κυριακή στήν Ἐκκλησία. Ὑπρχουν ἄνθρωποι πού σχολοῦνται μέ τή Φιλοσοφία, μέ κοινωνικά προβλήματα, δέν πρέπει καί αὐτούς νά τούς πλησιάσουμε; Νά δείξουμε ὅτι ἔχουμε προβληματισμό. Δέν εἶναι ἀνάγκη γιά ὅλα τά θέματα νά ἔχει ἐπίσημη θέση ἡ Ἱερά Σύνοδος. Ἔχουμε ἕνα προβληματισμό, βοηθοῦμε τόν κόσμο νά ἀκούσει καί κάτι ἄλλο , νά δοῦμε ὁρισμένες πτυχές τῶν θεμάτων πού ἴσως δέν ἔχουν δοθεῖ". Ὁμολογῶ ὅτι μετά ἀπό αὐτές τίς σκέψεις καί τίς προτάσεις πού ἄκουσα κατάλαβα ὅτι βρισκόμαστε μπροστά σέ μία ἀναζήτηση ἐνδιαφέρουσα καί γόνιμη. Τά περιοδικά , τά ἔντυπα, οἱ ἐφημερίδες, τά ἐπίσημα τῆς Ἐκκλησίας, τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων, τῶν ἐνοριῶν, τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανικῶν κινήσεων καί προσπαθειῶν -ἡ Ἐκκλησία μας ἀγκαλιάζει ὅλα τά Ὀρθόδοξα ἔντυπα πού δίδουν μαρτυρία Χριστοῦ- ἔχουν ὥς τώρα διαγράψει μία πορεία σημαντική. Ἔχουν προσφέρει πολλά. Καί ὅλοι, ὅπως φαίνεται καί ἀπό αὐτή τήν συζήτηση πού σᾶς εἶπα περιληπτικά, ὅλοι ἀναζητοῦμε. Ποῦ πᾶμε; Τί μποροῦμε νά κάνουμε, διότι εἴμαστε στόν 21ο αἰῶνα. Καί μοῦ θυμίζει αὐτή ἡ συζήτηση μέ τίς ἀντικρουόμενες ἀπόψεις ἕνα γνωστό μου ἐμπορευόμενο, ὁ ὁποῖος ταξίδευε συχνά στίς ἀραβικές χῶρες. Μία φορά, λοιπόν, τοῦ ἔδωσαν ἕνα πολύ ὡραῖο διαφημιστικό φυλλάδιο γιά νά διαφημίσει καί νά πουλήσει σέ αὐτές τίς χῶρες ἕνα παυσίπονο. Τό φυλλάδιο ἦταν πολύ κατανοητό, δέν χρειαζόταν κανείς νά ξέρει γλῶσσες. Ἦταν τρεῖς εἰκόνες. Στήν πρώτη εἰκόνα ἐνεφανίζετο ἕνας ἄνθρωπος συνοφρυωμένος, δυσαρεστημένος, κουρασμένος. Ἦταν φανερό ὅτι εἶχε πονοκέφαλο. σχεδόν τραβοῦσε τά μαλλιά του. Στήν δεύτερη εἰκόνα τοῦ φυλλαδίου, τοῦ τριπτύχου, ὁ ἄνθρωπος αὐτός ἔπινε τό συγκεκριμένο παυσίπονο. Ὑπῆρχε καί ἕνα ρολόϊ πού ἔδειχνε ὅτι πέρασαν πέντε λεπτά. Στήν τρίτη εἰκόνα ἐμφνιζόταν ὁ ἴδιος ἄνθρωπος χαρούμενος, ἀνακουφισμένος. Τό μήνυμα ἦταν σαφές: Ὅτι πίνοντας τό συγκεκριμένο παυσίπονο ἔγινε ἀμέσως καλά. Πῆγε ὁ γνωστός μου, ὁ ἐμπορευόμενος, στίς χῶρες αὐτές καί ἄλλα μέν προϊόντα ἐπώλησε καί διέθεσε, γιά τό συγκεκριμένο κανείς δέν τοῦ ἀπήντησε. Ἦταν καλή ἡ τιμή, καλό τό προϊόν, ἀλλά καμμία ἀπάντηση. Ὅταν ξαναπῆγε μετά ἀπό μερικούς μῆνες ρώτησε τούς συνεργάτες του: "Μά , καλά, δέν μοῦ ἀπαντήσατε, ὑπῆρχε κάποιο πρόβλημα;" Ἐκεῖνοι τοῦ ἐξήγησαν ὅτι ὑπῆρχε πρόβλημα μέ τό διαφημιστικό ἔντυπο. Τοῦ εἶπαν λοιπόν:"Πρίν ρίξεις ἕνα ἔντυπο σέ ἕνα κοινό, σέ ἕνα ἀκροατήριο, προηγουμένως νά ἀναρωτηθεῖς σέ ποιό κόσμο ἀπευθύνεσαι. Τί ἰδιαιτερότητες ἔχει αὐτό τό κοινό;Ἐμεῖς ἐδῶ στίς ἀραβικές χῶρες διαβάζουμε ἀπό δεξιά πρός τά ἀιστερά. Ἔτσι γράφουμε καί ἔτσι διαβάζουμε. Έσύ τί μᾶς ἔδειξες; Ἕναν ἄνθρωπο χαμογελαστό πού πίνει τό παυσίπονο καί ξαφνικά τραβᾶ τά μαλλιά του.

Ὁ μῦθος δηλοῖ νά μήν εἴμαστε δειλοί, νά τολμοῦμε. Δέν ὑπάρχει ἕνα μοναδικό ἀκροατήριο, ἕνα μοναδικό ἀναγνωστικό κοινό. Ὑπάρχουν ἐπιμέρους ἀκροατήρια, ἐπιμέρους κοινά. Καί ἡ Ἐκκλησία δόξα τῷ Θεῷ εἶναι ἡ μεγάλη ἀγκαλιά πού ὅλους τούς ἀγκαλιάζει. Μπορεῖ ἄν ἤμασταν ἐπιχειρηματίες νά λέγαμε ὅτι μᾶς ἐνδιαφέρει ἕνα συγκεκριμένο κοινό, π.χ. οἱ νέοι ἀπό 15 ἕως 20 ἐτῶν. Ἐδῶ δέν τίθεται τέτοιο θέμα νά τμηματοποιήσουμε τά κοινά, τήν ἀγορά. Τό ἀκροατήριο εἶανι μεγάλο, ὅλους τούς προσεγγίζει ἡ Ἐκκλησία. Ἔτσι, λοιπόν, νομίζω ὅτι ἡ ἀρχική μας προσέγγιση πρέπει νά εἶναι ὅτι δέν ὑπάρχει μία καί μοναδική λύση. Μία καί μοναδική συνταγή. Μιλοῦμε σέ ἀνθρώπους διαφόρων ἡλικιῶν , οἱ δύο προηγούμενοι ὁμιλητές μίλησαν γιά ἡλικίες, γιά κοινά, γιά ἐνδιαφέροντα. Μιλοῦμε σέ ὅλους, ἀκόμη καί σ' ἐκείνους πού δέν μᾶς ἔχουν πλησιάσει τόσο. Πρέπει νά τούς πλησιάσουμε ἐμεῖς.

Ἔτσι, λοιπόν, ἔρχεται τό δεύτερο ἐρώτημα. Τί ρόλο διαδραματίζει τό ἔντυπο σέ μία ἐποχή πού κυριαρχεῖται ἀπό τήν δύναμη τῆς Τηλεοράσεως, τοῦ Ραδιοφώνου, τοῦ Διαδικτύου. Τί κάνει αὐτό τό καημένο τό ἔντυπο; Ἔχει μία ἱστορία, ξέρουμε ὄτι τό πρῶτο μέσο ἐνημερώσεως ἦταν ὁ ἔντυπος λόγος. Ξέρουμε ὅτι τό πρῶτο βιβλίο πού τύπωσε ὁ Γουτεμβέργιος ἦταν ἡ Ἁγία Γραφή, ἄρα ἔχει ἄμεση σχέση ὁ ἔντυπος λόγος καί μέ τήν Ἐκκλησία, μέ τήν Χριστιανική πίστη. Σήμερα, ὄμως θά ἐπιβιώσει; Γίνονται συζητήσεις στίς μεγάλες ἐφημερίδες καί στήν Ἀμερική καί στήν Εὐρώπη καί στήν Ἑλλάδα. Διερωτῶνται, δηλαδή, τί ρόλο θἀ διαδραματίσει γενικά ὁ ἔντυπος λόγος, ὅταν ἔχουμε ὑπερπληροφόρηση, ταχύτητα, κίνηση, τεχνολογία, παγκοσμιοποίηση ,ὅλα αὐτά. Τά ἔντυπα ὄντως σήμερα ἀναζητοῦν μία νέα ἀποστολή , μία νέα ταυτότητα. Πιστεύω ὅτι δέν ἔφθασε ἡ ὥρα τῆς παρακμῆς, τῆς καταρρεύσεως, τῆς ἐξαφανίσεως τῶν ἐντύπων. Ἀντιθέτως. Ἀκριβῶς ἐπειδή ἔχουμε αὐτή τήν ὑπερπληροφόρηση, αὐτή τήν ζαλάδα, τήν ταχύτητα, τόν ἀγχώδη ρυθμό τῆς πληροφορήσεως ἀπό τά ἄλλα μέσα ἐνημερώσεως πιστεύω ὅτι τό ἔντυπο μπορεῖ νά διαδραματίσει τόν δικό του ρόλο. Ἄς μή ξεχνοῦμε ὅτι τό ἔντυπο πηγαίνει στόν καθένα. Ἡ πρόσβαση στό Διαδίκτυο εἶναι ἀκόμη περιορισμένη, τουλάχιστον στήν Ἑλλάδα. Τό ἔντυπο μπορεῖ νά τό πάρει καί μία γυναῖκα πού θά κάτσει στήν κουζίνα της , θά διαβάσει κάτι, θά ὠφεληθεῖ, καί ἡ ὁποία δέν ἔχει πρόσβαση στό Διαδίκτυο. Τό ἔντυπο δίνει τήν δυνατότητα, ἐάν κάτι δέν τό κατάλαβες νά τό ξαναδιαβάσεις, νά τό χωνέψεις, νά τό ξαναδεῖς. Οἱ τηλεοπτικές καί ραδιοφωνικές εἰδήσεις εἴτε ἀκουστικές εἴτε ὀπτικές φεύγουν γρήγορα, χάνονται, κινοῦνται. Σοῦ μένει ἕνα συνονθύλευμα. Στό ἔντυπο, ἄν κάτι σέ ἐνδιαφέρει, μπορεῖς νά ἐπανέλθεις. Ἐπιπλέον τό μεγάλο πλεονέκτημα τοῦ ἐντύπου εἶναι ὅτι αὐτό γράφει τήν ἱστορία. Βεβαίως στό μέλλον οἱ ἱστορικοί θά χρησιμοποιοῦν καί ψηφικούς δίσκους καί ἄλλα ἠλεκτρονικά μέσα γιά νγράψουν τήν ἱστορία. Ἀλλά δέν θά παύσει τήν ἱστορία νά τήν γράφει καί τό ἔντυπο, κυρίως τό ἔντυπο. Βλέπω πολλές φορές στήν Βιβλιοθήκη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου - στούς τόμους πού διατηροῦμε τοῦ περιοδικοῦ ΕΚΚΛΗΣΙΑ- ἔρχονται κληρικοί καί λαϊκοί καί ψάχνουν τήν ἱστορία τῆς Ἐκλησίας. Ἀπό ἕνα τυποποιημένο ἀνακοινωθέν τοῦ 1930 π.χ., πού ὅταν τό συνέτασσαν πιθανόν νά φαινόταν γραφειοκρατική δουλειά, σήμερα κάποιος μπορεῖ νά συντάξει διδακτορική διατριβή. Εἶναι κείμενα πού διασώζουν τίς ἐπίσημες θέσεις τῆς Ἐκκλησίας, τίς ἀπόψεις τῶν Θεολόγων, τῶν ἐνδιαφερομένων , τῶν Χριστιανῶν. Καί στό μέλλον τό Ὀρθόδοξο ἐκκλησιαστικό ἔντυπο θά παραμείνει ἡ πηγή ἀπό τήν ὁποία οἱ περισσότεροι θά βρίσκουν τίς πληροφορίες. Τί ἔλεγε ἡ Ἐκκλησία, τί ἔκανε, τί πίστευε, τί τήν προβλημάτιζε; Ποιές ἦταν οἱ θέσεις οἱ ἐπίσημες , ποιοί ἦταν οἰ ὑπόλοιποι προβληματισμοί;

Τό ἔντυπο συνεργάζεται καί τροφοδοτεῖ, ἀλληλοτροφοδοτεῖται μέ τά ἄλλα Μέσα. Μή νομίσει κανείς ὅτι ὑπάρχουν διαχωριστικά τείχη. Δέν ὑπάρχουν τέοια πράγματα στήν ἐπικοινωνία. Νά σᾶς δώσω ἕνα παράδειγμα. Γιά ἕνα γεγονός, μιά εἴδηση πού οἱ περισσότεροι τήν ἔχετε ἀκούσει. Τήν ἔχουμε σχολιάσει κατά καιρούς σέ ὁμιλίες μας , σέ κείμενά μας. Στίς ἀρχές τοῦ 1994 τό βρετανικό ραδιοφωνικό δίκτυο, τό γνωστό ΒΒC , πῆρε μία συνέντευξη ἀπό τόν ἀείμνηστο Σέρ Στῆβεν Ράνσιμαν , κορυφαῖο βυζαντινολόγο, μελετητή τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Ὁρισμένες φράσεις του μεταδόθηκαν καί ἀπό τό ἑλληνικό ραδιοφωνικό δίκτυο, τό ὁποῖο εἶχε τότε συνεργασία μέ τό ΒΒC. Μεταξύ ἄλλων μίλησε γιά τή Μεγάλη Ἰδέα, γιά τό Μακεδονικό, μίλησε γιά τόν ρόλο τῆς Ὀρθοδοξίας , ὅτι πιστεύει ὅτι ὁ 21ος αἰών θά εἶναι ὁ αἰών τῆς Ὀρθοδοξίας, διότι ἡ Ὀρθοδοξία ἔχει πνευματικότητα πού ἄλλες ὁμολογίες δέν ἔχουν. Αὐτό ἐλέχθη καί γιά ἀρκετούς μῆνες λίγοι τό εἶχαν προσέξει. Ἕνα ἐκκλησιαστικό ἔντυπο στή χώρα μας μετά ἀπό μερικούς μῆνες ἀναζήτησε τήν συνέντευξη. Βρῆκε τόν Ἕλληνα δημοσιογράφο τοῦ ΒΒC καί πῆρε τό κείμενο τῆς συνεντεύξεως ἀπομαγνητοφωνημένο καί τό δημοσίευσε. Ἀπό τήν στιγμή πού δημοσιεύθηκε στό ἐκκλησιαστικό ἔντυπο ἡ συνέντευξη τοῦ Στῆβεν Ράνσιμαν ἔκανε θόρυβο, συζητήθηκε, ἔδωσε νέες προοπτικές, μᾶς τόνωσε, μᾶς δημιούργησε καί αὐτοπεποίθηση καί εὐθῦνες. Δέν εἶναι αἴσθηση ἀλαζονείας γιά μᾶς ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία ἔχει μέλλον στόν 21ο αἰῶνα, εἶναι αἴσθηση διακονίας καί ὑποχρεώσεως. Ὅτι μετεδόθη κάποτε ἀπό τό ραδιόφωνο ἀκόμη καί στήν Ἑλλάδα ἐλάχιστοι τό πρόσεξαν. Δέν συζητήθηκε, δέν σχολιάσθηκε. Ἀπέκτησε ἐνδιαφέρον πανελλλήνιο καί θά ἔλεγα πανορθόδοξο ὅταν δημοσιεύθηκε σέ κάποιο ἑλληνικό ἐκκλησιαστικό ἔντυπο. Στήν συνέχεια ἀναδημοσιεύθηκε σέ πολλά ἄλλα ἔντυπα. Μετά ἀπό λίγους μῆνες βρέθηκα στήν Σόφια τῆς Βουλγαρίας καλεσμένος ἀπό μία προσπάθεια συνεργασίας Ὀρθοδόξων σωματείων ἐκείνη τήν περίοδο. Βλέπω λοιπόν στό τραπέζι τῶν ὁμιλητῶν ἕναν Βούλγαρο πού ἤξερε ἑλληνικά καί σηκώνει στά χέρι του τό συγκεκριμένο ἑλληνικό ἔντυπο πού εἶχε στό σαλόνι, ὅπως λέμε, στίς κεντρικές σελίδες, ἕνα δισέλιδο μέ τό κείμενο τοῦ Στῆβεν Ράνσιμαν. Καί σκέπτομαι, ἄν δέν ἦταν τό ἔντυπο νά τήν ἀναπαραγάγει ἴσως θά εἶχε χαθεῖ αὐτή ἡ ἐνδιαφέρουσα συνέντευξη, ἡ ὁποία μετεδόθη ἀπό τό ραδιόφωνο.

Καί κάτι ἄλλο. Σἠμερα οἱ πάντες ἀναφέρονται ἄλλοι θετικά, ἄλλοι ἀρνητικά στήν θεωρία τοῦ Σάμιουελ Χάντιγκτον πού δίνει ἔμφαση στίς σχέσεις τοῦ Ἰσλάμ καί τῶν ἄλλων θρησκειῶν μέ τήν πολιτική, στήν πιθανότητα συγκρούσεως τῶν πολιτισμῶν κλπ. Τό θέμα συζητεῖται καί στήν Τηλεόραση καί στό Ραδιόφωνο καί στό δΔιαδίκτυο. Ὁ Χάντιγκτον, ὅμως, τό πρῶτο ἐρέθισμα τό ἔδωσε μέ ἕνα κείμενο πού δημοσιεύθηκε σέ ἕνα περιοδικό. Ὁ Χάντιγκτον στό περιοδικό ἔγραψε πέντε σελίδες μέ τίς βασικές του ἀπόψεις, εἶδε τόν θόρυβο πού ἔγινεκαί στήν συνέχεια ἔγραψε τό γνωστό βιβλίο, τό ὁποῖο σήμερα τροφοδοτεῖ ὅλα τά ὑπόλοιπα Μέσα Ἐνημερώσεως. Εἶναι, λοιπόν, ὁ γραπτός λόγος ἕνα μέσο ἐπικοινωνίας, γιά τό μέλλον τοῦ ὁποίου χρειάζεται νά προβληματισθοῦμε ὅλοι μας. Ἐγώ πιστεύω ὅτι θά τό δοῦμε μέ αἰσιοδοξία.

Τά ἔντυπά μας, τά ἐκκλησιστικά μας ἔντυπα στόν εὐρύτερο χῶρο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, θά πρέπει νά ἀναζητήσουν ἕνα συνδυασμό ὅσον ἀφορᾶ στό περιεχόμενο. Ἔχουμε τόν παραδοσιακό Ὀρθόδοξο ποιμαντικό λόγο. Δέν θά φύγουμε ἀπό τήν παράδοσή μας. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, ὅμως, ἔχουμε τίς συγκεκριμένες ἀνάγκες τῆς ἐποχῆς. Δέν θά πάυσουν τά ἔντυπά μας νά ἔχουν τόν ἐκκλησιαστικό χαρακτῆρα τους. Οὔτε, ὅμως, μποροῦμε νά πλησιάσουμε τά εὐρύτερα στρώματα καί τμήματα τοῦ κοινοῦ ἀκόμη καί αὐτούς τούς συνήθως ἐκκλησιαζομένους, ἄν χρησιμοποιοῦμε ἕνα παρωχημένο λόγο ἤ καί ἐπιχειρήματα ἤ ἐμφάνιση ἤ τρόπους ἐπικοινωνίας πού θά ταίριαζαν ἴσως σέ παλαιότερες δεκαετίες. Πιστεύω ὄτι τά θέματα , τά ὁποῖα ὑπάρχουν ἤδη καί θά ὑπάρχουν στά ἔντυπα τά ἐκκλησιαστικά, μποροῦν νά χωρισθοῦν σέ τρεῖς μεγάλες κατηγορίες. Ὄχι ἀπό πλευρᾶς ὕλης, ἀπό πλευρᾶς στοχοθεσίας, δηλαδή ποῦ ἀποσκοποῦν. Ὑπάρχουν θέματα γιά τά ὁποῖα ξεκάθαρα ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἐπίσημη θέση. Αὐτά πρέπει νά δημοσιεύονται κυρίως δέ στά ἐπίσημα περιοδικα. Ἀποφάσεις, ἀνακοινωθέντα, Δελτία Τύπου κλπ. πρέπει νά ὑπάρχουν γιά νά διαφωτίζεται ὁ κόσμος. Ὑπάρχει μία δεύτερη κατηγορία, αὐτά πού θά τά ὀνόμαζα θέματα κατηχητικοῦ ἐνδιαφέροντος. Γι’ αὐτά ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι ἀνάγκη νά ἐκδώσει ἀπόφαση Συνοδική, ἀλλά μέ βάση τήν Ἁγία Γραφή, τούς Πατέρες ἔχει ἤδη συγκεκριμένες θέσεις. Γιά τά θέματα τῆς οἰκογενείας λ.χ. πρέπει νά δημοσιεύονται κείμενα μέ ἕνα ὕφος, τό ὁποῖο θά διδάσκει. Τρίτον εἶναι τό πεδίο ἐκεῖνο ὅπου νομίζω ὅτι πρέπει νά δοῦμε περισσότερο τό μέλλον καί τή νέα ταυτότητα τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἐντύπων. Θέματα γιά τά ὁποῖα ἡ Ἐκκλησία δέν ἔχει ἀκόμη ἐπίσημη θέση ἤ δέν θέλει νά πάρει. Θέλει, ὅμως, νά βοηθήσει τόν προβληματισμό. Θέμaτα ἀνοικτά πρός συζήτηση, στά ὁποῖα ἔχουμε ἀνησυχίες καί πρέπει νά ἔχουμε ἀνησυχίες. Γιά παράδειγμα. Βλέπω ἐδῶ τόν καθηγητή κ. Εὐάγγελο Θεοδώρου, ὁ ὁποῖος τόσα πολλά ἔχει προσφέρει στά ἐκκλησιαστικά ἔντυπα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καί σέ ἄλλους τομεῖς. Ἐπί πολλά χρόνια ὁ κ. Θεοδώρου ἔγραφε καί γράφει κείμενα γιά τόν θεσμό τῶν διακονισσῶν. Ἡ Ἱερά Σύνοδος ἀπ' ὅ,τι θυμᾶμαι μόλις πέρσυ ἤ πρόπερσυ ἔλαβε μία συγκεκριμένη θέση σχετική μέ τόν θεσμό τῶν διακονισσῶν. Δέν ἔπρεπε νά γράφει ὁ κ. Θεοδώρου προηγουμένως; Βεβαίως καί ἔπρεπε, διότι βοηθοῦσε μέ τόν προβληματισμό του, μέ τά κείμενά του, νά φθάσει ἠ Ἐκκλησία σέ μία τοποθέτηση, σέ μία ἀνακοίνωση. Θά μποροῦσε νά μήν ἐκδοθεῖ αὐτή ἡ ἀνακοίνωση, ἀλλά τά κείμενα ἔπρεπε νά ὑπάρχουν. Ὑπάρχουν πολλά θέματα αὐτοῦ τοῦ εἴδους. Π.χ. ἡ Εὐρώπη. Ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει πάρει θέση σχετικά μέ τήν ἀπάλειψη τοῦ Χριστιανισμοῦ ἀπό τό σχέδιο, τό μή ψηφισθέν, τοῦ Εὐρωσυντάγματος. Πρέπει νά βοηθήσουμε μέ τά ἔντυπά μας νά ὑπάρχουν καί τέτοιοι σχολιασμοί. Ἄλλο θέμα: ὁ ρόλος τῆς τεχνολογίας. Δέν εἶναι μόνο τό Διαδίκτυο. Λένε πολλοί διανοούμενοι ὅτι κινδυνεύει σήμερα ἡ Ἀνθρωπότητα ἀπό τήν ὑπερβολική τεχνοκρατία . Χάνεται, συμπιέζεται ἡ ἀνθρώπινη προσωπικότητα. Ἐνδιαφέρον θέμα εἶναι καί τό χάσμα τῶν γενεῶν καί πολλά ἄλλα. Θά δώσω ἕνα παράδειγμα χωρίς νά σημαίνει ὅτι κάθε τι πού γίνεται στίς Δυτικές Ἐκκλησίες θά τό ἀντιγράφουμε. Ὅμως ζοῦμε στήν Εὐρώπη, πρέπει νά ξέρουμε τί κάνουν καί αὐτοί. Πρίν ἀπό μερικά χρόνια ἴσως κάποιοι εἴδατε τήν ταινία ΜΑΤΤΡΙΞ. Μιλοῦσε γιά τούς κινδύνους μιᾶς νέας μορφῆς ὁλοκληρωτισμοῦ καί καταπνίξεως τῆς ἀνθρωπίνης προσωπικότητος ἀπό τά σύγχρονα τεχνολογικά μέσα. Τήν ἐποχή πού παιζόταν αὐτή ἡ ταινία βρέθηκα στήν Ἰταλία. Καί εἶδα σέ ἔντυπο τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας ὁλόκληρη συζήτηση γι'αὐτήν τήν ταινία. Δέν δογμάτιζε, δέν ἐλάμβανε ἐπίσημη θέση. Ἄνοιγε συζήτηση, ὅμως, γιά τον κίνδυνο νέων ὁλοκληρωτισμῶν καί τόν ρόλο τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου. Νά, λοιπόν, θέματα, γιά τά ὁποῖα τά ἔντυπά μας τά ἐκκλησιαστικά μποροῦν νά ἀνοίγουν τόν διάλογο. Μέ ἐπιλεγμένα κείμενα, χωρίς ὑπερβολές, πρέπει νά δείξουμε στούς ἀνθρώπους ὅτι καί αὐτά μᾶς ἐνδιαφέρουν.

Κάτι πού μπορεῖ νά προσφέρει τό Ὀρθόδοξο ἐκκλησιαστικό ἔντυπο σαφῶς περισσότερο ἀπό τά ἠλεκτρονικά Μέσα εἶναι τά κείμενα, οἱ πηγές. Στά περισσότερα περιοδικά, ἐφημερίδες, ὁ, τιδήποτε εἶναι αὐτά τά ἔντυπα, καλόν εἶναι νά θυμίζουμε τά κείμενα τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀπό τήν Ἁγία Γραφή , μέ τήν ἑρμηνεία, ἀναλόγως μέ τήν χρτονική περίοδο , ἀπό τά Πατερικά κείμενα. Δέν θέλω νά εἶμαι ἀπαισιόδοξος, ἀλλά βλέπω ὅτι ὑπάρχει μία τάση συρρικνώσεως ὁρισμένων μαθημάτων, ὅπως εἶναι τά Θρησκευτικά ἴσως καί ἡ Ἱστορία. Τά ἐκκλησιαστικά ἔντυπα θά πρέπει νά διατηροῦν αὐτά τά κείμενα , διότι οὔτε στό ραδιόφωνο μπορεῖ νά τά συγκρατήσει κανείς οὔτε καί στό ΙΝΤΕΡΝΕΤ διαβάζονται εὔκολα. Εἰδικά τά μεγάλα κείμενα δέν διαβάζονται εὔκολα στό ΙΝΤΕΡΝΕΤ . Κουράζεσαι, ζαλίζεσαι ὅταν διαβάζεις μεγάλο κείμενο στήν ὀθόνη τοῦ ὑπολογιστῆ. Πρέπει, λοιπόν, νά δημοσιεύονται αὐτά τά κείμενα καί ἐπιπλέον ἄς μήν ξεχνοῦμε ὅτι ὁ γραπτός λόγος ἔχει τήν δική του γοητεία. Στήν τηλεόρση ἡ εἰκόνα τά λέει ὅλα. Δέν ἀφήνει τόν ἄνθρωπο νά σκεφθεῖ δημιουργικά. Ἐδῶ ὑπάρχει ἡ γοητεία τῆς γραφῆς, ἀρκεῖ νά τήν καλλιεργήσουμε. Καί κάτι σημαντικό: Τό ἔντυπο εἶναι μία εἰσαγωγή στό βιβλίο. Ἐάν σήμερα τά νέα μας παιδιά δέν διαβάζουν βιβλία τοῦτο ὀφείλεται στό γεγονός ὅτι ζοῦμε σέ μία ἐποχή ὅπου κυρίως ἐπικρατεῖ ἡ εἰκόνα. Δέν μποροῦμε νά ποῦμε ξαφνικά στούς νέους: Μήν βλέπετε τηλεόραση! Καί ἐπειδή δέν εἶναι καί τόσο εὔκολο νά τούς ποῦμε "πάρε ἕνα βιβλίο" , μέ τό ἐκκλησιαστικό ἔντυπο, μέ τά σύντομα κείμενα , πού δέν εἶναι βιβλία ὀγκώδη, βοηθοῦμε καί τό νέο ἄνθρωπο νά πλησιάσει τήν γοητεία τοῦ γραπτοῦ λόγου. Νά ἀναρωτηθεῖ "αὐτό τό κείμενο ἀπό ποιό βιβλίο προέρχεται; Ἄς ἀναζητήσω καί τό βιβλίο".

Ἐξ ἄλλου τό ἐκκλησιαστικό ἔντυπο πρέπει νά αὐξήσει τόν ρόλο τοῦ σχολιασμοῦ. Τά ἄλλα μέσα μᾶς δίνουν εἰδήσεις. Καί τό ἐκκλησιαστικό ἔντυπο θά συνεχίσει νά δίνει εἰδήσεις. Χρειάζεται ὅμως ἀπό τίς εἰδήσεις πού κυκλοφοροῦν, ἐμεῖς στό ἐκκλησιαστικό ἔντυπο νά σχολιάζουμε τίς πτυχές πού μᾶς ἐνδιαφέρουν. Προχθές κατά τήν βράβευση μιᾶς προσωπικότητος ἀπό τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἀκούσαμε ὅτι μία Ἐπιτροπή Σοφῶν τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως ὑπό τόν τότε Πρόεδρο τῆς Κομισσιόν καί νῦν Πρωθυπουργό τῆς Ἰταλίας Ρομάνο Πρόντι, προτείνει ὅτι γιά νά ἔχει μέλλον ἡ Εὐρώπη θά πρέπει νά τονίσει τήν θρησκευτική της ταυτότητα . Πέρασε αὐτή ἡ εἴδηση. Ἴσως θά λεχθεῖ ἀπό κάποιο ραδιόφωνο , ἀπό καποια τηλεόραση. Στό ἔντυπο μπορεῖ νά δημοσιευθεῖ ὀλόκληρη ἡ μελέτη , νά γίνει ὀ σχολιασμός μας. Νά ἔλθουμε ἐμεῖς καί νά σχολιάσουμε. Καί ἀπό ἕνα μεγάλο κείμενο νά κρατήσουμε τά ἐνδιαφέροντα σημεῖα καί νά ποῦμε: "Γιά δέστε, ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωση, αὐτή ἠ οἰκογένεια λαῶν πού ἀναζητεῖ ταυτότητα καί προσανατολισμό , ὁμιλεῖ γιά θρησκευτική ταυτότητα. Ἕνα τέτοιο κείμενο στό Ὀρθόδοξο ἐκκλησιαστικό μας ἔντυπο πρέπει νά τό σχολιάσουμε. Πρέπει νά ἀναπτύξουμε τό ταλέντο μας, τήν δυνατότητά μας νά σχολιάζουμε σημεῖα ἀπό εὐρύτερες εἰδήσεις, οἱ ὁποῖες ἐκ πρώτης ὄψεως δέν εἶναι ἐκκλησιαστικές. Δέν μᾶς ἐνδιαφέρουν μόνον οἱ καθαρῶς ἐκκλησιαστικές εἰδήσεις . Ὑπάρχει περιεχόμενο γιά μᾶς καί μέσα σέ εἰδήσεις εὐρυτέρου ἐνδιαφέροντος. Ἀρκεῖ ἐμεῖς νά τό ἐπιλέξουμε, νά τό βροῦμε.

Ἔρχομαι τώρα στό πολυσυζητημένο ἐρώτημα περί τῆς ἐμφανίσεως τῶν ἐντύπων. Σᾶς εἶπα στήν ἀρχή ὅτι κάποιοι φίλοι θέλουν πολλές φωτογραφίες, διότι πιστεύουν ὅτι ξεκουράζεται τό μάτι. Ἄλλοι λένε ὄτι αὐτό δέν εἶναι ὡραῖο πράγμα, ἐμεῖς κείμενα πρέπει νά δίνουμε. Νομίζω ὅτι ἐδῶ θά πρέπει νά βροῦμε τήν ἰσορροπία. Μήν ξεχνοῦμε ὅτι ζοῦμε στήν ἐποχή τῆς εἰκόνος. Αὐτό εἶναι τό μήνυμα τῆς ἐποχῆς, γι' αὐτό ἡ Τηλεόραση καί τό Διαδίκτυο ἔχουν διάδοση, εἶναι ἀγαπητά. Ἰσορροπία γιά μένα σημαίνει νά προσέξουμε νά μήν εἶναι τά ἔντυπα γεμᾶτα μέ πάρα πολλές εἰκόνες καί λίγα κείμενα, ἀλλά νά ὑπάρχουν αὐτά τά στοιχεῖα τά ὁποῖα θά προσελκύουν τό μάτι τοῦ ἀναγνώστη. Εἰδικοί στίς Γραφικές Τέχνες μοῦ ἀνέφεραν μία στατιστική , μία ἔρευνα πού ἀφορᾶ τήν χώρα μας. Ὅτι δηλαδή ὅτι ἀπό τούς 10 ἀνθρώπους πού πιάνουν στά χέρια τους ἕνα ἔντυπο, ὁρισμένοι μέν τό πετοῦν χωρίς νά τό διαβάσουν. Ἄλλοι τό ξεφυλλίζουν λίγο, ἄλλοι περισσότερο . Τελικά 2 ἀπό τούς 10 τό διαβάζουν. Ἔ, ἄς τούς αὐξήσουμε αὐτούς τούς δύο. Καί δέν εἶναι μόνον ἡ εἰκόνα , οἱ φωτογραφίες, ὑπάρχουν καί ἄλλοι τρόποι. Πρωτότυποι τίτλοι -μή μένουμε σέ στατικούς τίτλους- ὑπότιτλοι, σπάσιμο ἑνός μεγάλου κειμένου σέ ὑποενότητες, λεζάντες. Κάτι τό ὁποῖο βλέπω σέ ὁρισμένα ἔντυπα καί προσωπικά διαφωνῶ εἶναι εἰκόνες, φωτογραφίες, χωρίς λεζάντα, χωρίς ἐπεξήγηση, ἁπλῶς γιά νά πλαισιώνουν τό κείμενο. Νομίζω ὅτι αὐτό τό σημεῖο θέλει προσοχή. Σωστή, λοιπόν, ποσόστωση μεταξύ εἰκόνος καί κειμένου. Εἶανι ἀνάγκη νά κρατήσουμε αὐτή τήν ἰσορροπία. Ὁ ἄνθρωπος σήμερα εἶναι κουρασμένος , ζαλισμένος ἀπό πολλά μηνύματα. Ὅταν πάρει ἕνα ἔντυπο πρέπει μέ ἕναν εὔσχημο τρόπο νά τόν πείσουμε ὅτι ἀξίζει νά μείνει καί νά διαβάσει κάτι παραπάνω. Χρειάζονται, λοιπόν, οἱ μέθοδοι τῆς ὀπτικῆς προσεγγίσεως. Ἀκόμη καί τά γράμματα παίζουν ρόλο. Νά μή χρησιμοποιοῦμε πολύ μικρά γράμματα , διότι κουράζουν τούς ἀναγνῶστες.

Ὁ Μακαριώτατος ἤδη τόνισε κάτι πού ἐνδιαφέρει ὅλους ὅσοι ἀσχοούμαστε στά Μέσα Μαζικῆς -ἤ μήπως Εὐρείας;-Ἐπικοινωνίας. Ὑπάρχει στήν χώρα μας πρόβλημα γλωσσικό. Μακάρι οἱ δημοσιογράφοι νά προσέχουν τήν γλῶσσα, μκαρι ἡ παιδεία μας νά τό προσέξει, μακάρι οἱ ἀρμόδιοι νά δώσουν λύσεις. Ἀλλά ἄν γιά τοτυς ἄλλους ἁπλῶς εὐχόμεθα κάτι νά κάνουν, ἐμεῖς ὀφείλουμε, εἴμαστε ὑποχρεωμένοι καί νομίζω τό κάνουμε σέ μεγάλο βαθμό. Πρέπει καί τό σημεῖο αὐτό νά τό βελτιώσουμε. Πιστεύω ὅτι στά ἑπόμενα χρόνια τό κύριο μέσο γλωσσικῆς ἀγωγῆς γιά τόν Ἕλληνα θά εἶναι τά ἐκκλησιαστικά ἔντυπα. Διατηροῦμε στά περισσότερα ἔντυπα τοῦ ἑλληνοφώνου Ὀρθοδόξου χώρου καί τήν παραδοσιακή ὀρθογραφία μέ τό λεγόμενο πολυτονικό σύστημα. Πιστεύω προσωπικά ὅτι θά πρέπει νά τό συνεχίσουμε. Σέ μία ἐποχή γλωσσικῆς ἐκπτώσεως ἀξίζει ἐμεῖς νά δίνουμε ἔμφαση στό φιλολογικό μέρος. Στήν σωστή γλῶσσα, στήν διατήρηση τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας, στήν ἰσορροπημένη γλῶσσα. Εἴτε πεῖς στήν γενική «παγκοσμιοποίησης» εἴτε «παγκοσμιοποιήσεως» καί τά δύο δεκτά εἶναι. Ἐμεῖς ἄς ποῦμε παγκοσμιοποιήσεως. Εἶναι ἡ συνέχεια τῆς γλώσσας μας. Ἄς μήν ξεχνοῦμε ὅτι σέ δύσκολες ἐποχές ὅταν σχολεῖα δέν ὑπῆρχαν , ὅταν κράτος δέν εἴχαμε, τά ἐκκλησιαστικά κείμενα κράτησαν τήν γλῶσσα. Στήν Τουρκοκρατία πῶς μάθαιναν νά μιλοῦν καί νά γράφουν; Πῶς εἴχαμε καί λογίους καί μορφωμένους κληρικούς καί Πατριάρχες; Προσφάτως μετεφράσθη ἀπό τά γερμανικά τό βιβλίο ἑνός Γερμανοῦ Ρωμαιοκαθολικοῦ -καί μάλιστα Ἰησουίτη-ἐπιστήμονος, ὁ ὁποῖος παραδέχεται βάσει τῶν μαρτυριῶν ὅτι τόν 16ο αἰῶνα οἱ ὑπόδουλοι Ἕλληνες μάθαιναν τά μοναδικά γράμματα ἀπό τό Ψαλτῆρι καί τήν Ὀκτώηχο. Εἶναι μέσα στόν ρόλο τῆς Ἐκκλησίας νά διατηρεῖ τήν γλῶσσα. Καί ἐπειδή ἀναφέρθηκα στήν ἐμμονή μας στό παραδοσιακό τονικό σύστημα , τό πολυτονικό διευκρινίζω. Δέν γίνεται μόνο γιά λόγους παραδόσεως ἤ ἐθνικῆς συνεχείας -πού καί αὐτοί εἶναι σημαντικοί- ἤ μονο γιά λόγους παιδαγωγικούς. Τό ὅτι ἐμεῖς δέν δεχόμαστε αὐτή τήν γλωσσική ἔκπτωση , τό ἰδεῶδες τῆς εὐκολίας, ὀφείλεται κυρίως στήν ἀνάγκη σεβασμοῦ τοῦ Ὀρθοδόξου ἀσκητικοῦ ἰδεώδους. Δέν μπορεῖ ἡ Ἐκκλησία μας νά δεχθεῖ μία φιλοσοφία πού καλλιεργεῖται ἀπό ὁρισμένους παιδαγωγούς τῆς "ἥσσονος προσπαθείας" , τῆς λιγότερης δυνατῆς προσπαθείας. Ὅλα ξεκούραστα , ὅλα χωρίς κόπο. Μήν διδάσκουμε Ὀρθογραφία ἤ Γραμματική γιά νά μήν κουραστοῦν τά παιδιά. Μήν διδάσκετε τούς Τρεῖς Ἱεράρχες ὥστε νά εἶναι λίγες οἱ σελίδες στό σχολικό βιβλίο γιά νά μήν κουράζεται τό παιδί. Μά ρώτησε κανείς ἄν αὐτό τό παιδί θά ὠφεληθεῖ ἀπό τό νά μήν κουράζεται; Ρώτησε ποιές εἶναι οἱ συνέπειες; Νομίζω ὅτι τό Ὀρθόδοξο ἐκκλησιαστικό ἔντυπο στόν τομέα αὐτό θά παραμείνει παραδοσιακό. Καί μή μοῦ πεῖτε ὅτι ἄν κρατήσουμε τό πολυτονικό δέν θά μᾶς διαβάζουν οἱ νέοι. Οἱ νέοι μας ἀπό τήν Πρώτη Γυμνασίου μαθαίνουν τούς τόνους στά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά. Δέν εἶναι ἐκεῖ τό πρόβλημα μέ τούς νέους.

Ἔρχομαι σέ ἕνα ἄλλο θέμα. Ἕνα ἀντικείμενο, μέ τό ὁποῖο πρέπει νά συνεχίζουν νά ἀσχολοῦνται καί ὀρθῶς ἀσχολοῦνται τά ἐκκλησιαστικά μας ἔντυπα καί τοῦ ὁποίου ἡ ἀνάγκη θά αὐξηθεῖ στόν 21ο αἰῶνα μέ τούς κινδύνους τῆς ἰσοπεδωτικῆς παγκοσμιοποιήσεως , χωρίς νά εἶναι ὁ κύριος στόχος τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἐντύπου, εἶναι ἡ καλλιέργεια καί διατήρηση τῆς ἱστορικῆς συνεχείας τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Ἡ ἀναφορά μεταξύ ἄλλων καί στά ἱστορικά γεγονότα. Δυστυχῶς στόν τομέα αὐτό τῆς ἐθνικῆς αὐτογνωσίας βλέπουμε μία συρρίκνωση τῶν σπουδῶν. Παρατηρεῖται μία ὑποχώρηση τῶν ἀνθρωπιστικῶν σπουδῶν καί σήμερα ἄν ρωτήσετε τά παιδιά θά διαπιστώσετε μεγάλα κενά ὡς πρός τήν διδασκαλία τῆς Ἱστορίας. Ἐμεῖς δέν θά καλλιεργήσουμε τόν ἀκραῖο ἐθνικισμό. Οὔτε , ὅμως, θά φθάσουμε στό ἄλλο ἄκρο νά ἀρνηθοῦμε τήν ἔννοια τῆς Πατρίδος. Ἀπό κείμενα τοῦ κ. Εὐ. Θεοδώρου, ἀλλά καί ἀπό ἄλλα κείμενα, θυμοῦμαι πολύ καλά τήν φράση τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου πού διδάσκει: "Μητέρα τιμᾶν τῶν ὁσίων. Μήτηρ μέν ἄλλη μέν ἄλλου, κοινή δέ πάντων πατρίς". ( 37η Ἐπιστολή). Δηλαδή ἄν τιμοῦμε μία φορά τή μητέρα μας, πολύ περισσότερο πρέπει νά τιμοῦμε τήν πατρίδα μας, πού εἶναι ἡ κοινή μητέρα ὅλων. Ἄκουσα τώρα τελευταῖα κάποιους νέους θεολόγους , ἐκλεκτούς κατά τά ἄλλα, πού ἰσχυρίζονται ὅτι ὁ Χριστιανός δέν πρέπει νά ἀναφέρεται στήν πατρίδα . Ἐάν τά λέμε αὐτά στέλνουμε κατ' εὐθεῖαν τόν κόσμο στούς νεοπαγανιστές. Ἐκεῖ ἀκριβῶς βρίσκουν ἐρείσματα οἱ νεοπαγανιστές καί τονίζουν ὅτι δέν μαθαίνουμε σωστά τήν Ἱστορία μας. Ἐμεῖς, λοιπόν, θά διδάσκουμε τήν Ἱστορία χωρίς ἀκρότητες, χωρίς φανατισμό, χωρίς σωβινισμό. Ἄλλωστε ἡ Ὀρθοδοξία ἔχει καταδικάσει τόν Ἐθνοφυλετισμό.

Κλείνω μέ μία τελευταία ἐπισήμανση. Πιστεύω ὅτι στό ἄμεσο μέλλον θά ἔχει πολύ μεγάλη δύναμη καί ἐπικαιρότητα τό ἐνοριακό ἔντυπο. Μέχρι τώρα ἔχω δεῖ κάποιες προσπάθειες νά γίνονται μέ ἀρκετή ἐπιτυχία. Ἄλλοι ἁπλῶς δημοσιεύουν τό πρόγραμμα τῶν Ἀκολουθιῶν σέ ἕνα φυλλάδιο. Ἄλλοι παραθέτουν καί ὁρισμένα κείμενα πνευματικοῦ καί ποιμαντικοῦ περιεχομένου. Ἕνα πρωτότυπο ἐνοριακό ἔντυπο πού ἔχω δεῖ ἐπιλέγει καί ἀναδημοσιεύει κείμενα ἑλληνορθοδόξου ἐνδιαφέροντος ἀπό διάφορα βιβλία καί περιοδικά καί τά προσφέρει συγκεντρωτικά στούς ἐνορίτες. Νομίζω ὅτι εἶναι καιρός καί τό ἐνοριακό ἔντυπο νά βρεῖ τήν ταυτότητά του. Προτείνω μία μορφή ὀκτασέλιδου μικροῦ σχήματος, ὅπου στίς δύο περίπου σελίδες θά ὑπάρχει ἕνα κήρυγμα ἤ ἄλλο θέμα πνευματικῆς οἰκοδομῆς καί οἱ ὑπόλοιπες σελίδες θά εἶναι ἐνημερωτικές. Θά ἀποσκοποῦν στήν πληροφόρηση περί τῶν ὅσων ἔγιναν καί ὅσων θά γίνουν, θά ἀναφέρουν λεπτομερῶς τήν πορεία τῶν ἔργων τοῦ Ναοῦ, θά ἐνισχύουν τήν ἀλληλογνωριμία καί τούς δεσμούς μεταξύ τῶν ἐνοριτῶν. Ὅταν καί ὅπου αὐτό εἶναι ἐφικτό ἀξίζει ἡ προσπάθεια. Τό ἔντυπο αὐτό δέν θά μοιράζεται μόνο ἀπό τό παγκάρι, ἀλλά μπορεῖ νά ταχυδρομεῖται σέ διακεκριμένους δημότες τῆς περιοχῆς, στούς δωρητές, στούς γονεῖς τῶν παιδιῶν τοῦ Κατηχητικοῦ. Θά μποροῦσε ἀκόμη νά διανέμεται δωρεάν ἀπό περίπτερα ἤ βιβλιοπωλεῖα τῆς περιοχῆς, τά ὁποῖα ἔχουν τήν καλή διάθεση νά συνεργασθοῦν μέ τόν Ἐνοριακό Ναό.

Συμπεραίνω ὅτι σέ κάθε ἔντυπη προσπάθειά μας θά συνδυάσουμε τήν παράδοση μέ τήν ἀνανέωση. Ἄλλωστε ἡ Ὀρθόδοξη Παράδοσή μας «μένουσα ἐν ἑαυτῇ τά πάντα καινίζει». Χωρίς νά ἀλλάζει ὡς πρός τήν οὐσία ἀνακαινίζει καί ἀναγεννᾶ τά πάντα. Αὐτό τό μήνυμα ἐκφράζει καί ἡ εὐχή αὐτῶν τῶν ἡμερῶν: ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!



Προηγούμενη σελίδα