Κεντρική σελίδα Επιτροπής


Η Φροντίδα των Ηλικιωμένων στο Βυζάντιο

του Ιωάννου Παπαφιλιπποπούλου,
Επισκέπτου Υγείας, Θεολόγου


Εισαγωγή

Ίσως αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα της εποχής μας, με την ραγδαία ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας, της γενετικής, καθώς και όλων των κλάδων της ιατρικής και νοσηλευτικής επιστήμης, η πεποίθηση ότι σήμερα μπορούμε, ως επιστήμονες, επαγγελματίες και ως μέλη της κοινωνίας τούτης, να αντιμετωπίσουμε όχι μόνο επαρκώς, αλλά και ουσιαστικότερα από κάθε άλλη εποχή, τα προβλήματα της υγείας του πληθυσμού. Κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις, δεν θα αποτελούσε υπερβολή να ισχυριστούμε ότι κάθε ενασχόληση με θέματα που αφορούν την ιστορία της ιατρικής, της νοσηλευτικής και της υγειονομικής φροντίδας, όχι μόνο δίνει την ευκαιρία της ενημέρωσης για την αντιμετώπιση κάποιων καταστάσεων κατά το παρελθόν, αλλά και «λυτρώνει» τον κάθε επιστήμονα και επαγγελματία που υπέπεσε στο «αμάρτημα» της υπερβολικής εμπιστοσύνης της επιστήμης του όπως αυτή φωτογραφίζεται στατικά την συγκεκριμένη στιγμή που την υπηρετεί. Κατά συνέπεια, σκοπός της παρούσας μελέτης είναι, όχι μόνο να γίνει γνωστή η φροντίδα των ηλικιωμένων κατά την περίοδο του Βυζαντίου, όχι μόνο να δώσει ένα τόνο εμπιστοσύνης και αυτοπεποίθησης για τον πολιτισμό μας, αλλά και να προβληματίσει, καθώς και να μπολιάσει τους σύγχρονους επαγγελματίες της υγείας με όλες τις αξίες εκείνες που μπορεί να αποτελέσουν αμυντικό τείχος στις ιδέες αυτές που παρεισδύουν με αργό, αλλά εξίσου σταθερό ρυθμό, και που θεωρούν τους ανήμπορους και τους ηλικιωμένους ως επιβαρυντικό και αρνητικό παράγοντα στην οικονομία της υγείας(1).





Βιβλιογραφία

1. Παναγόπουλος Ε. Ευθανασία, Ορισμός και Ιστορική εξέλιξη - Αρχές Ιατρικής Ηθικής – Όρκος Ιπποκράτη. Στο: Το πρόβλημα της Ευθανασίας, Πρακτικά Συνεδρίου της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Βιοηθικής της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2003, σελ. 47.

2. Χρήστου Π. Ελληνική Πατρολογία, τομ. Α΄, Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 1994, σελ. 33 – 66.

3. π. Ζήσης Θ. Τα Γηρατειά ένα μεγάλο Υπαρξιακό πρόβλημα. Στο: Ηθικά Κεφάλαια. Βρυέννιος, Θεσσαλονίκη 2002, σελ. 204.

4. Courau C. Πως η κοινωνία αντιμετώπιζε τους ηλικιωμένους. Ιστορία, 2004, Μάιος, τεύχος 431, σελ. 26 – 31.

5. Λευιτικόν 19, 32.

6. Σοφία Σειράχ 3, 3 – 16.

7. Ιωάννη 19, 26 – 27.

8. Μέγας Βασίλειος. Ομιλίαι εις την Εξαήμερον, Η΄, ΒΕΠΕΣ, Αποστολική Διακονία 5, 31 – 41.

9. Ματσούκας Ν. Επιστήμη, Φιλοσοφία και Θεολογία στην Εξαήμερο του Μ. Βασιλείου. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1990, σελ. 192.

10. Φουντούλης Ι. Βυζαντιναί Θείαι Λειτουργίαι Βασιλείου του Μεγάλου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Στο: Κείμενα Λειτουργικής, τεύχος Γ΄, Θείαι Λειτουργίαι. Θεσσαλονίκη 1994, σελ. 256.

11. Μητρ. Κάλλιστος Ware. Η πνευματική πατρότης στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Στο: Η εντός ημών Βασιλεία. Ακρίτας, Αθήνα 1994, σελ. 115 – 151.

12. Μελετίου μοναχού ιατροσοφιστού. Περί της του ανθρώπου κατασκευής ή πόνημα εν συνόψει περί φύσεως ανθρώπου. PG, J.P. Migne, vol. 64, 1076 - 1309 .

13. Ιωάννης Δαμασκηνός. Επιστολή του μακαριοτάτου και φιλοσοφωτάτου Κυρίου Ιωάννου πρεσβυτέρου του Δαμασκηνού προς τινά πεμφθείσα, Τι έστιν άνθρωπος και περί κράσεων, PG, J.P. Migne.

14. Πλατή Χ. Γεροντολογική Νοσηλευτική. Αθήνα 2003, σελ. 17.

15. Ευτυχιάδης Α. Κεφάλαιον Ε΄- Γηριατρική. Στο: Εισαγωγή εις την Βυζαντινήν Θεραπευτικήν. Αθήναι 1983, σελ. 60 – 64.

16. Γρηγόριος Νύσσης. Περί κατασκευής του Ανθρώπου, Κεφ. Λ΄. Θεωρία τις ιατρικοτέρα περί της του σώματος κατασκευής δι ολίγων, ΕΠΕ, Εκδ. Γρηγόριος ο Παλαμάς, Θεσσαλονίκη.

17. Γρηγόριος Νύσσης. Περί κατασκευής του Ανθρώπου. ΕΠΕ, Εκδ. Γρηγόριος ο Παλαμάς, Θεσσαλονίκη, κεφ. 16, 7 – 11.

18. Παύλου Αιγινήτου, ιατρού αρίστου, Βιβλία επτά. Βιβλίον 1ο, Aldus Venetiis 1528.

19. Aetii Amideni. Libri Medicinales I – IV. A. Olivieri, Lipsiae 1935.

20. Ioannis Actuarii, filii Zachariae, Opera, Methodi Medendi, Libr. VI, Parisiis 1556.

21. Κουρκουτά Λ. Η Νοσηλευτική στο Βυζάντιο. Διδακτορική Διατριβή. Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα 1993.

22. Jeanselme P. – Oeconomos L. Les Oevres d’Assistance et les Hopitaux Byzantins au siecle des Comnenes. Anvers 1921, p. 3 – 20.

23. Miller T. Η γέννησις του Νοσοκομείου στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία. ΒΗΤΑ, 1998.

24. Καλαντζής Γ., Λασκαράτος Ι. Τα γηροκομεία στο Βυζάντιο. Πρακτικά 6ου Πανελληνίου Συνεδρίου Γεροντολογίας – Γηριατρικής. Αθήνα 2000.

25. Ευτυχιάδης Α. Η άσκησις της Βυζαντινής Ιατρικής Επιστήμης και κοινωνικαί εφαρμογαί αυτής κατά σχετικάς διατάξεις. Αθήναι 1983, σελ. 53 – 54.

26. Λεμονίδου Χ., Πέτσιος Κ., Πατηράκη Ε., Van des Arend A., Διερεύνηση της διαχρονικής εξέλιξης των κωδίκων νοσηλευτικής ηθικής και δεοντολογίας και της σχετικής νομοθεσίας στην Ελλάδα, Μέρος Α΄. Νοσηλευτική, 42, 1, 19 – 28.

27. Λεβιδιώτη – Λέκκου Σ., Πανουτσοπούλου Κ. Η Κοινωνική Πρόνοια χθες και σήμερα. Τεύχος Α΄ - Θεωρία. Ανέκδοτες σημειώσεις για τους σπουδαστές της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας του Τ.Ε.Ι. Αθηνών. 1993.

28. Μαντζαρίδης Γ. Κοινωνιολογία του Χριστιανισμού. Πουρναράς. Θεσσαλονίκη 1999, σελ. 270 – 273.

29. Μαντζαρίδης Γ. Χριστιανική Ηθική. Πουρναράς. Θεσσαλονίκη 2000.

30. Σταθόπουλος Π. Κοινωνική Πρόνοια – Μια γενική θεώρηση. Έλλην. Αθήνα 1995, σελ. 92.

Κεντρική σελίδα Επιτροπής