Προηγούμενη σελίδα



ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Η ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ
ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΕΝΝΑΔΙΟΥ 14 (115 21)


22ᾳ Ὀκτωβρίου 2001


ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ

3ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΙΕΡΩΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΝ


Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μέ εὐθύνη τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Λειτουργικῆς Ἀναγεννήσεως διοργάνωσε στή Νεάπολη Θεσσαλονίκης, ἀπό 13ης ἕως 17ης Ὀκτωβρίου ἐ.ἔ., τό 3ο Πανελλήνιο Λειτουργικό Συμπόσιο Στελεχῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων, μέ θέμα μελέτης ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ. Τό Λειτουργικό αὐτό Συμπόσιο φιλοξένησε ἡ Ἱερά Μητρόπολις Νεαπόλεως καί Σταυρουπόλεως καί τίμησε μέ τήν παρουσία του ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Χριστόδουλος.Παρέστησαν ἐπίσης οἱ Σεβασμιώτατοι Μητροπολίται Λαγκαδᾶ κ. Σπυρίδων, Πολυανῆς καί Κιλκισίου κ. Ἀπόστολος, Φιλίππων, Νεαπόλεως καί Θάσου κ. Προκόπιος, Ν. Κρήνης καί Καλαμαριᾶς κ. Προκόπιος, Ἱερισσοῦ καί Ἁγίου Ὄρους κ. Νικόδημος, Ἐλευθερουπόλεως κ. Εὐδόκιμος, Κίτρους καί Κατερίνης κ. Ἀγαθόνικος, Περγάμου κ. Ἰωάννης, Λήμνου κ. Ἱερόθεος, Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας κ. Παντελεήμων, Ξάνθης καί Περιθωρίου κ. Παντελεήμων, Σταυροπηγίου κ. Ἀλέξανδρος, Ἐλασσῶνος κ. Βασίλειος, Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ κ. Ἰγνάτιος, Κασσανδρείας κ. Νικόδημος καί οἱ Θεοφιλέστατοι Ἐπίσκοποι Θεουπόλεως κ.Παντελεήμων καί Θερμοπυλῶν κ. Ἰωάννης.

Κατά τήν ἐναρκτήρια συνεδρία καί μετά τόν καθιερωμένο ἁγιασμό ἀναγνώστηκε μήνυμα τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. Χριστοδούλου, καί προσφώνησαν τό Συμπόσιο ὁ Πρόεδρος τῆς Διοργανωτικῆς Ἐπιτροπῆς Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ κ. Δανιήλ καί ὁ οἰκεῖος ποιμενάρχης Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νεαπόλεως καί Σταυρουπόλεως κ. Διονύσιος, ὁ ὁποῖος καί ἐκήρυξε τήν ἔναρξη τοῦ Συμποσίου, τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου κ. Χριστοδούλου κωλυθέντος ὅπως παρακολουθήσει ἐξ ὑπαρχῆς τάς ἐργασίας του. Τήν ἔναρξη τῶν ἐργασιῶν τοῦ Συμποσίου παρακολούθησαν ἐπίσης ἐκπρόσωποι τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ὡς καί τῶν τοπικῶν ἀρχῶν, ἐκ μέρους τῶν ὁποίων ἀπηύθυναν χαιρετισμούς ὁ Κοσμήτωρ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς κ. Ἰωάννης Ταρνανίδης καί ὁ κ. Ναθαναήλ Λαδόπουλος, Πρόεδρος τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου τοῦ Δήμου Νεαπόλεως.

Στό Συμπόσιο εἶχαν προσκληθεῖ καί ἔλαβαν μέρος 200 ἐκπρόσωποι ἀπό ὅλες τίς Μητροπόλεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, κληρικοί καί λαϊκοί, οἱ ὁποῖοι καί παρακολούθησαν 14 ἐπιμέρους εἰσηγήσεις ἀπό εἰδικούς ἐπιστήμονες, σχετικές πρός τό θέμα τοῦ Συμποσίου. Μετά ἀπό κάθε εἰσήγηση ἐπακολουθοῦσε γόνιμος καί εὐρύς διάλογος μεταξύ τῶν συνέδρων, ὁ ὁποῖος καί ἀπετέλεσε ἕνα ἀπό τά κύρια χαρακτηριστικά τῶν ἐργασιῶν τοῦ Συμποσίου.

Ὁ προβληματισμός τοῦ Συμποσίου ἑστιάστηκε ἰδιαίτερα στά ἑξῆς βασικά σημεῖα:

1. Τονίσθηκε κατ' ἀρχήν ἀπό ὅλους τούς ὁμιλητές ἡ κεφαλαιώδης σημασία τήν ὁποία ἔχει γιά τήν ὀρθόδοξη χριστιανική μας πίστη τό μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, διαμέσου τοῦ ὁποίου καί ἐκφράζεται κυρίως αὐτό τοῦτο τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας. Γι' αὐτό καί θά πρέπει νά τελεῖται πάντοτε "εὐσχημόνως καί κατά τάξιν" ὡς ἡ κατεξοχήν ἑόρτια φανέρωση τῆς ἐπί τό αὐτό συναγμένης Ἐκκλησίας.

2. Ἡ ἀνάλυση τῆς ἱστορικῆς διαμορφώσεως τοῦ τελετουργικοῦ τύπου καί τῶν εὐχολογικῶν-ὑμνογραφικῶν κειμένων πού χρησιμοποιοῦνται κατά τήν τέλεση τῆς Θείας Εὐχαριστίας κατέδειξε τήν διαχρονική πιστότητα τῆς Ἐκκλησίας στήν ἀρχαία εὐχαριστιακή παράδοση, καί ἀνέδειξε τό ἱερό αὐτό μυστήριο ὡς τόν κατεξοχήν παράγοντα διαμορφώσεως τῆς δομῆς τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας.

3. Ἰδιαίτερα ὑπογραμμίστηκε τό βιβλικό ὑπόβαθρο καί ἡ ἐσχατολογική διάσταση τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ἐπισημάνθηκε δέ ἡ ἀνάγκη περαιτέρω μελέτης τοῦ προβλήματος τῆς ἀνακατανομῆς τῶν ἐπ' Ἐκκλησίας ἀναγινωσκομένων ἁγιογραφικῶν ἀναγνωσμάτων, ὥστε νά ἀναγινώσκεται ὁλόκληρη ἡ Ἁγία Γραφή, Παλαιά καί Καινή Διαθήκη, καί νά δίδεται ἡ ἀφορμή ἑρμηνείας αὐτῶν, πρός οἰκοδομήν τοῦ πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας.

4. Καταδείχτηκε ἐπίσης ὅτι τό κήρυγμα ἀποτελεῖ ἀναπόσπαστο στοιχεῖο τῆς εὐχαριστιακῆς συνάξεως. Γι' αὐτό καί θά πρέπει νά γίνεται σέ ἁπλή γλώσσα, ὥστε νά εἶναι κατανοητό ἀπό τόν λαό, νά τηρεῖται δέ ἡ τάξη τῆς μετά τά ἁγιογραφικά ἀναγνώσματα ἐκφωνήσεώς του. Τονίστηκε ἀκόμη ὅτι τό κήρυγμα θά πρέπει νά διατηρήσει τόν παραδοσιακό - σωτηριολογικό του χαρακτήρα, ὡς ἑρμηνεία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί μύηση στή Θεία Λατρεία( βιβλικό καί λειτουργικό - μυσταγωγικό κήρυγμα) .

5. Ἐπισημάνθηκε ἡ ἀνάγκη ἀποφυγῆς τῆς ἐνίοτε παρατηρούμενης τελετουργικῆς ἀταξίας καί ἐξεζητημένων τελετουργικῶν πρακτικῶν. Χαιρετίστηκε δέ ὡς θετικό γεγονός ἡ ἀναμενομένη νέα Συνοδική Ἔκδοση τοῦ Ἱερατικοῦ, τό ὁποῖο θά ἀποτελέσει σταθερή βάση γιά τήν ἀποκατάσταση τῆς τελετουργικῆς εὐταξίας κατά τήν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας.

6. Ἡ ἐνεργός καί συνειδητή συμμετοχή τοῦ λαοῦ κατά τήν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας ὑπῆρξε ἕνα ἀπό τά κεντρικά σημεῖα προβληματισμοῦ τοῦ Συμποσίου. Γι' αὐτό καί ὑπογραμμίστηκε ἡ ἀνάγκη περαιτέρω ἐμπεδώσεως τῶν στοιχείων ἐκείνων τά ὁποῖα ἀναδεικνύουν τόν κοινοτικό χαρακτήρα τῆς Θείας Λειτουργίας, ὅπως ἡ «μετὰ αἰδοῦς καὶ εὐλαβείας» στάση τῶν πιστῶν στή Θεία Λειτουργία, ἡ συμμετοχή των στήν ψαλμωδία, ἡ εἰς ἐπήκοον τοῦ λαοῦ ἀνάγνωση τῶν ἱερατικῶν εὐχῶν καί ἡ ἔμφαση στόν διαλογικό τρόπο ἐκφορᾶς τῆς εὐχαριστιακῆς ἀναφορᾶς.

7. Τό Συμπόσιο διετύπωσε τή γνώμη ὅτι ὁ κοινοτικός χαρακτήρας τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας ἐπιβάλλει τήν ἐπαναγωγή στό παραδεδομένο ὕφος ἐκφωνήσεως τῶν παντοίων δεήσεων καί εὐχῶν ἐκ μέρους τῶν λειτουργῶν κληρικῶν, οἱ ὁποῖοι πρέπει νά συνειδητοποιήσουν ὅτι δέν εἶναι ψάλται καί δέν πρέπει νά ψάλουν τά εὐχητικά κείμενα, καθώς καί τόν περιορισμό τῆς πολυηχίας καί τήν προτίμηση τῶν παραδεδομένων ἤχων κατά τήν ἐκτέλεση τῶν ψαλτῶν μερῶν, τά ὁποῖα σέ κάθε περίπτωση θά πρέπει νά ψάλλονται σέ λιτά μέλη, ὥστε νά διευκολύνεται μέ τόν τρόπο αὐτό ἡ συμμετοχή τοῦ λαοῦ στήν ψαλμωδία.

8. Τονίστηκε ἡ συμβολή γενικά τῶν λειτουργικῶν τεχνῶν στήν διαμόρφωση τῆς πνευματικῆς ἀτμόσφαιρας πού ἀπαιτεῖ ἡ τέλεση τοῦ ἱεροῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας καί ὑπογραμμίστηκε ἡ ἀνάγκη τοῦ διαμέσου τῶν ἁρμοδίων Συνοδικῶν Ὑπηρεσιῶν ἐλέγχου τῶν κριτηρίων πού κυριαρχοῦν σήμερα κατά τήν ἀνέγερση καί διακόσμηση τῶν ὀρθοδόξων ναῶν.

9. Ἔγινε δεκτό ἀπό τό Συμπόσιο ὅτι ἡ παρατηρούμενη ἀλλαγή στόν τρόπο ζωῆς τῶν σύγχρονων ἀνθρώπων ἐπιβάλλει τή ἀπό τήν πλευρά τῶν ποιμένων τῆς Ἐκκλησίας λήψη ὅλων τῶν ἀναγκαίων μέτρων πρός διευκόλυνση τοῦ πιστοῦ λαοῦ κατά τήν προσέλευσή του στήν εὐχαριστιακή σύναξη.

10. Τονίστηκε ἰδιαίτερα ἡ σημασία τῆς συχνῆς καί ἐμπροϋπόθετης συμμετοχῆς στή Θεία Κοινωνία, ἡ ὁποία εἶναι «ὁ ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβὰς», μέ τόν ὁποῖο τρέφει καθημερινά ἡ Ἐκκλησία τά τέκνα της «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ εἰς ζωήν αἰώνιον». Παράλληλα ὑπογραμμίστηκε καί ἡ ἐξίσου μεγάλη σημασία τήν ὁποία ἔχουν οἱ ἱεροί κανόνες καί οἱ κανονικές διατάξεις πού διέπουν τήν εὔτακτη τέλεση τῆς Λειτουργίας καί τήν προσέλευση τῶν πιστῶν στή Θεία Κοινωνία.

11. Ἀνακοινώθηκε ὅτι ἡ Εἰδική Συνοδική Ἐπιτροπή Λειτουργικῆς Ἀναγεννήσεως ἔλαβε πρόνοια καί προώθησε τήν ἔκδοση, ἐκτός ἀπό τό Ἱερατικό, καί σειρᾶς βοηθητικῶν τῆς Θείας Λειτουργίας ἐκδόσεων, ὅπως τῶν Πρακτικῶν τοῦ παρόντος καί τῶν δύο προηγουμένων Λειτουργικῶν Συμποσίων, τοῦ «Ἐκλογαδίου» μέ τά κείμενα τῶν βιβλικῶν ἀναγνωσμάτων καί μέ μετάφρασή τους στή νεοελληνική γλῶσσα, θεολογικολειτουργικῶν τευχῶν μέ τό κείμενο, ἑρμηνεία καί σχολιασμό τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν τῶν ἁγίων μυστηρίων κ.λπ.

12. Ἐν κατακλεῖδι τό Συμπόσιο διατύπωσε τήν εὐχή ὅπως συνεχισθεῖ ἡ ὑπό τῆς Ἱερᾶς Συνόδου ἀναληφθεῖσα προσπάθεια γιά τή συστηματική λειτουργική μόρφωση καί ἀγωγή τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ, συνεχίζοντας μέ τόν τρόπο αὐτό τήν μακραίωνη μυσταγωγική παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, στό πνεῦμα τῆς ὁποίας ἐντάσσεται καί ἡ διοργάνωση τοῦ παρόντος Συμποσίου.

Κορυφαία στιγμή τοῦ Συμποσίου ὑπῆρξε ἡ προεξάρχοντος τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. Χριστοδούλου τέλεση πολυαρχιερατικῆς Λειτουργίας στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Παντελεήμονος Ἀμπελοκήπων, κατά τή διάρκεια τῆς ὁποίας πλεῖστοι τῶν συνέδρων μετέλαβον τῶν ἀχράντων μυστηρίων.

Προηγούμενη σελίδα