τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνώσεως Μετά τόν δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο τό πολιτικό κλίμα ἦταν πιό ὥριμο ἀπό ποτέ ἄλλοτε γιά μιά ἐνδεχόμενη ἑνοποίηση τῆς Εὐρώπης. Ἡ ἑνότητα θεωρήθηκε ἀπό πολλούς ὡς μοναδική διαφυγή ἀπό ἀκραῖες μορφές ἐθνικισμοῦ, πού εἶχαν καταστρέψει τήν Εὐρωπαϊκή ἤπειρο. Στίς 9 Μαϊου 1950 ὁ Γάλλος ὑπουργός Ἐξω-τερικῶν Ρόμπερτ Σουμάν ὑπέβαλε μία πρόταση γιά κοινή δια-χείριση ἀπό τήν Γαλλία καί τήν Δυτική Γερμανία τῶν βιομηχανιῶν τοῦ ἄνθρακα καί τοῦ χάλυβα. Ἡ πρόταση, γνωστή ὡς «Διακήρυξη τοῦ Σουμάν», περιέγραφε τό σχέδιο ὡς τό πρῶτο συγκεκριμένο βῆμα πρός μιά «Εὐρωπαϊκή Ὁμοσπονδία». Ἡ πρόταση αὐτή ὁδήγησε στόν σχηματισμό τῆς Εὐρωπαϊκῆς Κοινότητας Ἄνθρακα καί Χάλυβα (ΕΚΑΧ) ἀπό τήν Δυτική Γερμανία, τήν Γαλλία, τήν Ἰταλία, τό Λουξεμβούργο, τίς Κάτω Χώρες καί τό Βέλγιο. Ἡ κοινότητα ὁριστικοποιήθηκε μέ τήν Συνθήκη τοῦ Παρισιοῦ, πού ὑπογράφηκε τό 1951 καί θεωρεῖται ἡ ἀρχή τῆς δημιουργίας αὐτοῦ πού εἶναι τώρα ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωση. Δύο ἐπιπλέον πρόσθετες κοινότητες δημιουργήθηκαν ἀπό τήν συνθήκη τῆς Ρώμης τό 1957: ἡ Εὐρωπαϊκή Οἰκονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), πού καθιερώθηκε γιά πρώτη φορά ὡς πλήρη τελωνειακή ἕνωση καί ἡ Εὐρωπαϊκή Κοινότητα Ἀτομικῆς Ἐνέργειας (ΕΥΡΑΤΟΜ) γιά τήν συνεργασία σέ θέματα χρήσης τῆς πυρινικῆς ένέργειας. Ἡ ΕΟΚ, ἡ ΕΚΑΧ καί ἡ ΕΥΡΑΤΟΜ συγχωνεύθηκαν, ἐν τέλει ἀποκτώντας τήν βάση τῆς Ἕνωσης, σέ ἕνα συνδυασμένο σύνολο συνθηκῶν καί θεσμῶν. Ἡ ἑνιαία ὀργάνωση, πού δημιουργήθηκε ἀπό τήν Συνθήκη Συγχώνευσης τό 1967, ἔγινε γνωστή ὡς Εὐρω-παϊκή Κοινότητα. Ἡ σημερινή Εὐρωπαϊκή Ἕνωση εἶναι ἄμεσο ἀποτέλεμα τῆς ἀποφασιστικότητας τῶν εὐρωπαίων πολιτικῶν γιά νά προλάβουν μελλοντικές βίαιες συγκρούσεις στήν Εὐρώπη μετά τόν Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ἔτσι λοιπόν οἱ ἁρμοδιότητες τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως ἔχουν αὐξηθεῖ ἀνταποκρινόμενες στίς νέες προκλήσεις. Πολλές τέλος ἐπιπλέον χῶρες μετέπειτα ἐντάχθηκαν σέ αὐτή. Ἔτσι τό 1973, ἡ Κοινότητα διευρύνθηκε γιά νά συμπεριλάβει τήν Δανία, τήν Ἰρλανδία καί τό Ἠνωμένο Βασίλειο. Τό 1979, πραγματοποιήθηκαν οἱ πρῶτες ἄμεσες ἐκλογές γιά τό Εὐρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τήν δεκαετία τοῦ ’80 εἰσέρχονται ἡ Ἑλλάδα, ἡ Ἱσπανία καί ἡ Πορτογαλία. Τό 1985, ἀναπτύχθηκε μεταξύ τῶν εὐρωπαϊκῶν κρατῶν ἡ συνθήκη τοῦ Σέγκεν πού επέτρεψε τήν κατάργηση τῶν συστηματικῶν συνοριακῶν έλέγχων, μεταξύ τῶν χωρῶν πού συμμετέχουν. Τό 1986 υἱοθετήθηκε ἡ εὐρωπαϊκή σημαία καί οἱ ἡγέτες ὑπέγραψαν τήν ἑνιαία εὐρωπαϊκή πράξη. Κατά τήν ἐπανένωση τῆς Γερμανίας, τό 1990, ἡ Ἀνατολική Γερμανία εἰσήλθε στήν Ε.Ε ὡς τμήμα τῆς διευρυμένης Γερμανίας. Καθώς ἡ διεύρυνση πρός τήν Ἀνατολική Εὐρώπη ἦταν στήν ἡμερησία διάταξη, ἀποφασίστηκαν ἀπό κοινοῦ τά κριτήρια τῆς Κοπεγχάγης γιά εἴσοδο νέων μελῶν στήν Ε.Ε. Ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωση, λοιπόν, καθιερώθηκε καί ἐπίσημα, ὅταν ἄρχισε νά ἰσχύει ἡ συνθήκη τοῦ Μάαστριχτ τήν 1 Νοεμβρίου τοῦ 1993. Τό 1995 ἡ Αὐστρία, ἡ Σουηδία καί ἡ Φιλανδία εἰσῆλθαν στήν καθιερωμένη πλέον Εὐρωπαϊκή Ἕνωση. Ἡ ἑπόμενη συνθήκη «ὑπο-γράφηκε στό Ἄμστερνταμ τό 1997. Τό 1999 τό εὐρώ ἀντικατέστησε τά ἐθνικά νομίσματα σέ ἕντεκα μέλη, τήν λεγομένη εὐρωζώνη. Τό 2002 προσχώρησε σέ αὐτήν τήν εὐρωζώνη καί ἡ Ἑλλάδα. Τό 2004 δέκα νέες χῶρες προσχώρησαν στήν Ε.Ε. Στά τέλη τοῦ 2004 ἕνα Εὐρωπαϊκό Σύνταγμα ὑπογράφηκε στήν Ρώμη, ἄν καί δέν ἐπικυρώθηκε ποτέ πλήρως, ὕστερα ἀπό τήν ἀπόρριψη τῶν Γάλλων καί τῶν Ὁλλανδῶν ψηφοφόρων μέ δημοψηφίσματα γι’ αὐτήν. Τό 2007 συμφωνήθηκε νά τροποποιηθοῦν κάποια τμήματα τοῦ Συντάγματος ἔτσι, ὥστε ἡ νέα Μεταρρυθμιστική Συνθήκη νά μήν ἀντικαταστήσει ὅλες τίς ὑπάρχουσες συνθήκες. Ἐπιπλέον, τό 2007, ἡ Ρουμανία καί ἡ Βουλγαρία προσχώρησαν στήν Ε.Ε καί τό εὐρώ υἱοθετήθηκε καί ἀπό τήν Σλοβενία. Τό 2008 τό εὐρώ υἱοθέτησαν ἡ Κύπρος καί ἡ Μάλτα. Χῶρες ὅπως τό Μονακό, τό Βατικανό καί ἡ Ἀνδόρα, ἄν καί δέν εἶναι μέλη τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης, ἔχουν συνάψει εἰδικές συμφωνίες συνεργασίας μέ αὐτήν. Προκειμένου νά εἰσχωρήσει στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση, ἕνα κράτος πρέπει νά τηρήσει οἰκονομικούς καί πολιτικούς ὅρους, γνωστούς ὡς κριτήρια τῆς Κοπεγχάγης (μετά ἀπό τή σύνοδο κορυφῆς τῆς Κοπεγχάγης τόν Ἰούνιο τοῦ 1993). Αὐτό βασικά ἀπαιτεῖ μιά κοσμική καί δημοκρατική κυβέρνηση, ἕνα κράτος δικαίου καί τίς ἀναγκαῖες ἀντίστοιχες κοινωνικές καί θεσμικές ἐλευθερίες. Αὐτήν τήν περίοδο ἐπίσης ὑπάρχουν τρεῖς ἐπίσημα ὑποψήφιες χῶρες πρός ἔνταξη: ἡ Κροατία, τά Σκόπια καί ἡ Τουρκία. Ἐπιπλέον οἱ Βαλκανικές χῶρες τῆς Ἀλβανίας, τῆς Βοσνίας-Ἐρζεγοβίνης, τοῦ Μαυροβουνίου καί τῆς Σερβίας ἀναγνωρίζονται ἐπίσημα ὡς πιθανοί ὑποψήφιοι. Γεωγραφία Τό ἔδαφος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης διαμορφώνεται ἀπό τά ἐδάφη τῶν κρατῶν μελῶν της, καί ἐπεκτείνεται διαρκῶς μέ τήν προσχώρηση τῶν νέων μελῶν της. Καλύπτει ἕναν τομέα 4. 442. 773 τετραγωνικῶν χιλιομέτρων μέ ἔκταση βορειοανατολικά ὡς τήν Φινλανδία, βορειοδυτικά ὡς τήν Ἰρλανδία, νοτιοανατολικά ὡς τήν Κύπρο καί νοτιοδυτικά ὡς τήν Πορτογαλία. Ἀντιπροσωπεύει τήν ἕβδομη μεγαλύτερη περιοχή στόν κόσμο σέ ἔκταση. Ἡ Ε.Ε. δέν εἶναι ταυτόσημη μέ τήν Εὐρώπη – σημαντικά κράτη τῆς ἠπείρου ὅπως ἡ Ἐλβετία, ἡ Νορβηγία καί ἡ εὐρωπαϊκή Ρωσία, εἶναι ἐκτός τῆς Ε.Ε. Τά κράτη μέλη τῆς Ε.Ε συνορεύουν μέ 21 ἄλλα κράτη. Διάφορα ὑπερπόντια ἐδάφη καί ἐξαρτώμενες ἀποικίες τῶν διαφόρων κρατῶν - μελῶν εἶναι ἐπίσης, τυπικά, μέρος τῆς Ε.Ε (π.χ. οἱ Ἀζόρες, ἡ Μαδέρα, ἡ Γαλλική Γουιάνα, ἡ Μαρτινίκα, ἡ Γουαδελούπη καί οἱ Κανάριοι Νήσοι), ἐνῶ σέ ἄλλες περιπτώσεις τά ἐδάφη πού συνδέονται μέ τά κράτη μέλη δέν εἶναι μέρος τῆς Ε.Ε. (π.χ ἡ Γροιλανδία, οἱ Νήσοι Φερόες, οἱ Ὀλλανδικές Ἀντίλλες, ἡ Νέα Καλη- δονία καί τά περισσότερα ἐδάφη πού συνδέονται μέ τό Ἠνωμένο Βασίλειο). Διακυβέρνηση Ἡ Εὐρωπαϊκή ἕνωση κυβερνᾶται ἀπό διάφορα ὄργανα, πρωτίστως ἀπό τήν Ἐπιτροπή, τό Συμβούλιο καί τό Κοινοβούλιο. Ἡ Εὐρωπαϊκή Ἐπιτροπή κατέχει τήν ἐκτελεστική ἐξουσία. Ἀποτελεῖται αὐτήν τήν περίοδο ἀπό 27 Ἐπιτρόπους, ἕνα από κάθε κράτος μέλος. Ἡ Ἐπιτροπή εἶναι ἁρμόδια γιά τήν σύνταξη ὅλων τῶν προτεινόμενων κανόνων, προκειμένου νά συντονιστεῖ ἡ εὐρωπαϊκή νομοθεσία. Ὁ Πρόεδρος τῆς Ἐπιτροπῆς ὁρίζεται ἀπό τό Εὐρωπαϊκό Κοινοβούλιο καί ἐπικυρώνεται ἀπό τό Κοινοβούλιο. Τό Συμβούλιο τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης (γνωστό ὡς Συμ-βούλιο τῶν ὑπουργῶν) κατέχει κατά τό ἥμισυ τήν δεύτερη ἐξουσία, τήν νομοθετική. Ἀποτελεῖται ἀπό ἐθνικούς ὑπουργούς, ἁρμόδιους γιά τόν νόμο τῆς Ε.Ε πού ἐξετάζεται. Παραδείγματος χάριν, ἡ εὐρωπαϊκή νομοθεσία σχετικά μέ τήν γεωργία θά ἀντιμετωπιζόταν από Συμβούλιο πού ἀποτελεῖται ἀπό ὑπουργούς γεωργίας κάθε κράτους - μέλους. (Νά μήν συγχέουμε τό Συμβούλιο τῆς Εὐρω-παϊκῆς Ἕνωσης μέ τό Συμβούλιο τῆς Εὐρώπης τό ὁποῖο ἔχει 47 χῶρες-μέλη καί ἐπικεντρώνεται στήν προστασία τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων). Ἡ προεδρία τοῦ σώματος στό Εὐρωκοινοβούλιο ἐναλλάσεται μεταξύ τῶν κρατῶν μελῶν κάθε ἕξι μῆνες. Γιά νά αὐξηθεῖ ἡ στα-θερότητα, τό κράτος μέλος, πού ἀναλαμβάνει τήν προεδρία, συν-εργάζεται καί μέ τό προηγούμενο καί μέ τό ἑπόμενο κράτος μέλος στήν προεδρία. Δέν πρέπει νά συγχέεται μέ τό Εὐρωπαϊκό Συμ-βούλιο, τό ὁποῖο Εὐρωπαϊκό Συμβούλιο εἶναι σημαντικό σώμα καί ἀποτελεῖται ἀπό τούς ἐπικεφαλῆς τῆς κυβέρνησης καί τόν Πρόεδρο τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς. Τό Εὐρωπαϊκό Συμβούλιο συνεδριάζει τέσσερις φορές ἑτησίως. Γιά τό ἄλλο μισό τῆς νομοθετικῆς ἐξουσίας εἶναι ἁρμόδιο τό Εὐρωπαϊκό Κοινοβούλιο καί εἶναι ὁ μόνο συνδικαλιστικός φορέας πού ἀποτελεῖται ἀπό τούς ἀντιπροσώπους πού ἐκλέγονται ἄμεσα ἀπό τούς πολίτες τῶν κρατῶν μελῶν τῆς Ε.Ε. Ὁ Πρόεδρος τοῦ Κοινο-βουλίου ἐκλέγεται ἀπό τά μέλη του. Τό Εὐρωπαϊκό Κοινοβούλιο ἔχει τρεῖς τόπους ἐργασίας: τό Στρασβοῦργο, τίς Βρυξέλλες καί τό Λουξεμβοῦργο. Οἱ λόγοι εἶναι ἱστορικοί. Στίς τρεῖς αὐτές πόλεις κυρίως ἐγκαταστάθηκαν τά εὐρωπαϊκά θεσμικά ὄργανα ἀπό τήν ἵδρυσή τους. Σύμβολο τῆς γαλλογερμανικῆς συμφιλίωσης εἶναι τό Στρασβοῦργο, τό ὁποῖο ἔγινε ἡ ἔδρα τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης. Ἀπό τό 1952, τό Εὐρωπαϊκό Κοινοβούλιο διεξάγει ἐκεῖ τίς περισσσότερες συνόδους του. Ἡ Συνθήκη τοῦ Ἄμστερνταμ τοῦ 1977 ὁρίζει συγκεκριμένα: «Τό Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ἔχει τήν ἕδρα του στό Στρασβοῦργο ὅπου λαμβάνουν χώρα οἱ δώδεκα μηνιαίες περίοδοι συνόδου τῆς ὁλομέλειας, συμπεριλαμβανομένης τῆς συνόδου γιά τόν προϋπολογισμό. Οἱ περίοδοι τῶν πρόσθετων τῆς ὁλομέλειας πραγματοποιοῦνται στίς Βρυξέλλες. Οἱ ἐπιτροπές τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου ἑδρεύουν στίς Βρυξέλλες. Ἡ γενική γραμματεία τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου καί οἱ ὑπηρεσίες της παραμένουν στό Λουξεμβοῦργο». Ὁ Πρόεδρος διευθύνει τό σύνολο τῶν δραστηριοτήτων τοῦ Κοινοβουλίου καί τῶν ὀργάνων του.Προεδρεύει τῶν συνόδων τῆς ὁλομέλειας, τῶν συνεδριάσεων τοῦ Προεδρείου καί τῆς Διάσκεψης τῶν Προέδρων. Ἐκπροσωπεῖ τό Κοινοβούλιο σέ ὅλες τίς ἐξωτερικές σχέσεις καί ἰδίως τίς διεθνεῖς. Τό Προεδρεῖο εἶναι τό ρυθμιστικό ὄργανο τοῦ Κοινοβουλίου, ἁρμόδιο γιά τόν προϋπολογισμό του καί γιά ζητήματα πού ἀφοροῦν τήν διοίκηση, τό προσωπικό καί τήν ὀργάνωση. Ἀποτελεῖται ἀπό τόν Πρόεδρο καί δεκατέσσερις ἀντι-προέδρους, καθώς καί ἀπό πέντε κοσμήτορες, οἱ ὁποῖοι συμ-μετέχουν σέ αὐτό συμβουλευτικά. Ὁ δικαστικός κλάδος τῆς Ε.Ε. ἀποτελεῖται κατά κύριο λόγο ἀπό τό Εὐρωπαϊκό Δικαστήριο, πού ἀποτελεῖται ἀπό 27 δικαστικούς. Ἕνας δικαστικός ὁρίζεται ἀπό κάθε κράτος μέλος. Ὁ Πρόεδρος ἐκλέγεται ἀπό τούς ὑπόλοιπους δικαστές. Τό Δικαστήριο ἐνσω-ματώνει καί τό Πρωτοδικεῖο τῶν Εὐρωπαϊκῶν Κοινοτήτων, ἕνα πταισματοδικεῖο πού δημιουργήθηκε γιά νά μειώσει τόν φόρτο ἐργασίας τοῦ Δικαστηρίου. Ὑπάρχει, ἐπίσης, τό εὐρωπαϊκό Ἐλεγκτικό Συνέδριο, τό ὁποῖο ἐλέγχει τούς ἀπολογισμούς τῆς Ε.Ε. Ἄλλοι ὀργανισμοί περιλαμβάνουν τήν Εὐρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καί τίς δύο συμβουλευτικές ἐπιτροπές: τήν Ἐπιτροπή τῶν Περιφερειῶν καί τήν Οἰκονομική καί Κοινωνική Ἐπιτροπή. Ἡ Εὐρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ἐλέγχει τήν νομισματική πολιτική μέσα στήν Εὐρωζώνη. Ὑπάρχει, ἐπίσης, ἕνας μεγάλος ὀργανισμός, πού ὀργανώνεται συνήθως ἀπό τήν δευτεροβάθμια νομοθεσία. Αὐτά ὑφίστανται γιά νά ἐφαρμόζουν τίς ἐπιμέρους πολιτικές. Αὐτές εἶναι οἱ ἀντιπροσωπεῖες τῆς Ε.Ε. Παραδείγματα αὐτῶν εἶναι ὁ Εὐρωπαϊκός Ὀργανισμός Περιβάλλοντος, ἡ Εὐρωπαϊκή Ἀντιπροσωπεία Ἀσφάλειας Ἀεροπορίας καί τό Γραφεῖο Ἐναρμόνισης στήν Ἐσωτερική ἀγορά. Τέλος ἡ συνταγματική συνθήκη ἤ ὡς συνήθως καλούμενο εὐρωπαϊκό σύνταγμα, εἶναι μιά διεθνής συνθήκη πού προβλέπει τήν δημιουργία ἑνός καταστικοῦ χάρτη γιά τήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση. Τό σύνταγμα ἀπορρίφθηκε ἀπό τήν Γαλλία καί τήν Ὁλλανδία, μέ δημοψηφίσματα, ἐνῶ ἄλλες χῶρες ἀνέλαβαν ἤ σταμάτησαν τίς διαδικασίες ἐπικύρωσής του. Ἀντικαταστάθηκε ἀπό τήν Συνθήκη τῆς Λισσαβόνας, ἡ ὁποία προσωρινά καθυστερεῖ νά ἐφαρμοσθεῖ λόγῳ τοῦ ὄχι τῶν Ἰρλανδῶν. Ἤδη ἡ Ἰρλανδία ἀνακοίνωσε ὅτι θά διοργανώσει δημοψήφισμα Τελειώνοντας θά ἤθελα νά πῶ ὡς πρός τήν συνταγματική συνθήκη ὁ Γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί σέ συνεργασία μέ τήν Γερμανίδα καγκελάριο Ἄνγκελα Μέρκελ προτείνουν στά κράτη μέλη νά υἱοθετηθεῖ μόνο τό τμῆμα τοῦ κειμένου πού ἀφορᾶ τήν μέθοδο εἰδικῆς πλειοψηφικῆς ψηφοφορίας σέ ἀντικατάσταση τῆς ὡς τώρα ἀπαραίτητης ὁμοφωνίας στήν λήψη ἀποφάσεων.
|
 |
|