Τό ἐπίσημο γεῦμα πού παρέθεσε ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος στήν Ἐπίτροπο κ. Ἄννα Διαμαντοπούλου καί στούς Ἕλληνες Εὐρωβουλευτές (7/2/2004) ἀποδεικνύει ἐμπράκτως τό ἐνδιαφέρον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί προσωπικῶς τοῦ Μακαριωτάτου γιά τίς εὐρωπαϊκές ἐξελίξεις καί γιά τήν δημιουργική παρουσία τοῦ Ἑλληνισμοῦ μέσα στό διαμορφούμενο νέο εὐρωπαϊκό σκηνικό. Ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωση βρίσκεται στίς ἡμέρες μας ἐνώπιον σημαντικῶν ἐξελίξεων καί κρισίμων ἐρωτημάτων. Σημαντική ἐξέλιξη εἶναι ἡ διεύρυνση διά τῆς ἐντάξεως δέκα νέων χωρῶν, στίς ὁποῖες περιλαμβάνεται καί ἡ μαρτυρική Μεγαλόνησος Κύπρος. Σημντική ἐπίσης ἐξέλιξη εἶναι ἡ προσπάθεια κωδικοποιήσεως τῶν θεμελιωδῶν Ἀρχῶν καί διαδικασιῶν , βάσει τῶν ὁποίων θά λειτουργεῖ στό προσεχές μέλλον ἡ Ἕνωση. Πρόκειται γιά τήν Συνταγματική Συνθήκη, γνωστή περισσότερο ὡς τό «Σύνταγμα τῆς Εὐρώπης». Στά κρίσιμα ἐρωτήματα ξεχωρίζουν ἡ συζήτηση γιά τήν Χριστιανική κληρονομιά τῆς Εὐρώπης καί γιά τήν ρητή ἤ μή ἀναγραφή της στό Σύνταγμα, ὁ προβληματισμός γιά τήν κοινή Ἐξωτερική Πολιτική , οἱ διαφωνίες γιά τόν ρόλο τῶν πληθυσμιακῶς ίσχυροτέρων χωρῶν ( στάθμιση ψήφων κλπ) καί ὁ εὐρύτερος προβληματισμός γιά τόν ρόλο καί τήν αὐτονομία τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως μέσα σέ ἕνα ταραγμένο καί μεταβαλλόμενο διεθνές πολιτικό, ἀμυντικό καί οἰκονομικό περιβάλλον.

Στήν ὁμιλία του, ἡ ὁποία δημοσιεύεται στό ἀνά χεῖρας τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ὁ Προκαθήμενος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀναφέρθηκε σέ τρία κυρίως σημεῖα: 1) Στήν ἀνάγκη διαφυλάξεως τῆς ἑλληνορθοδόξου ἰδιοπροσωπίας μας μέσα στήν χοάνη τῶν εὐρωπαϊκῶν λαῶν. Ὁρισμένοι ἐκ τῶν παρισταμένων στήν συνάντηση παρετήρησαν ὅτι δέν ὑπάρχει λόγος ἀνησυχίας, διότι ἡ Εὐρώπη δέν ἀκολουθεῖ τό σοβιετικό πρότυπο, ἀλλά καί γραπτῶς καί ἐμπράκτως ἐπιδεικνύει σεβασμό στήν ἐθνική καί πολιτιστική ταυτότητα τῶν λαῶν πού τήν ἀπαρτίζουν. Παρά ταῦτα πιστεύουμε ὅτι ὀρθῶς ἔθεσε τό θέμα ὁ Μακαριώτατος, διότι ὑπάρχουν περιστατικά πού μᾶς ἔχουν προβληματίσει. Ἐνδεικτικά ἀναφέρουμε τό λεγόμενο «Μουσεῖο τῆς Εὐρώπης», τό ὁποῖο ἀρχίζει τήν εὐρωπαϊκή Ἱστορία ἀπό τόν Καρλομάγνο (8ος αἰών μ.Χ.) καί ἀγνοεῖ τήν Ἀρχαία Ἑλλάδα, τήν Ὀρθοδοξία , ἐνῶ τό Βυζάντιο τό κατατάσσει στούς γείτονες τῆς Εὐρώπης μαζί μέ τούς Ἄραβες. Πρέπει, λοιπόν, νά ἀγωνιζόμαστε ὄχι μόνον γιά νά διασώσουμε αὐτόν τόν ἰδιαίτερο πολιτισμό μας, ἀλλά καί γιά νά τόν προβάλουμε στούς ἄλλους εὐρωπαϊκούς λαούς μακράν πάσης ἀλαζονείας, ἀλλά καί χωρίς συμπλέγματα μειονεξίας.

2) Ὁ Μακαριώτατος ἀνεφέρθη ἐπίσης στήν ἀγωνία του γιά τίς ἐξελίξεις στό Κυπριακό λόγῳ τῶν λίαν πιεστικῶν χρονοδιαγραμμάτων , τά ὁποῖα τιθενται ἀπό τόν Γενικό Γραμματέα τοῦ Ο.Η.Ε. Ἄλλωστε ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς ἐμφανίσεως τοῦ Σχεδίου Ἀνάν, ὅπως ἀποκαλεῖται ἡ γνωστή πρόταση περί λύσεως τοῦ Κυπριακοῦ, ἐξέφρασε τήν ἀνησυχία της γιά τά προβληματικά σημεῖα τοῦ ἐν λόγω Σχεδίου, τά ὁποῖα τό καθιστοῦν δυσλειτουργικό. (ἴδε ΕΚΚΛΗΣΙΑ Δεκεμβρίου 2002).

3) Ὁ Ἀρχιεπισκοπικός λόγος ἔδωσε ἔμφαση καί στήν Χριστιανική ταυτότητα τῆς Εὐρώπης, ἡ ὁποία δέν ἔχει μόνο πολιτιστικές προεκτάσεις, ἀλλά καί πολιτικές. Διότι μία Εὐρώπη πού ἀρνεῖται τίς πνευματικές της ρίζες κινδυνεύει νά ἐξελιχθεῖ σέ μία ἁπλῆ κοινοπραξία ἐμπορικῶν συναλλαγῶν χωρίς περιεχόμενο, χωρίς ταυτότητα, ἄρα καί χωρίς μέλλον. Ἕνα οἰκοδόμημα πού βασίζεται μόνο σέ οἰκονομικές σχέσεις εἶναι σαθρό. Ἀπαιτεῖται ἡ συνειδητοποίηση καί ἡ ρητή παραδοχή κοινῶν πολιτιστικῶν στοιχείων. Ἕνας ἀπό τούς πρωτεργάτες τῆς Εὐρωπαϊκῆς Κοινότητος, ὁ Γάλλος Μοννέ, παραδέχθηκε ὅτι «ἦταν λάθος πού ἀρχίσαμε ἀπό τήν οἰκονομία, ἔπρεπε νά ἀρχίσουμε ἀπό τόν πολιτισμό». Μία ἄλλη πολιτική συνέπεια τῆς ἀσαφοῦς πολιτιστικῆς ταυτότητος εἶναι καί ἡ ἐπιλογή τῶν ὑποψηφίων πρός ἔνταξιν χωρῶν. Ἄν προκριθοῦν χῶρες πού δέν ἔχουν μετάσχει στήν οἰκοδόμηση τοῦ εὐρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ καί οἱ ὁποῖες δέν σέβονται θεμελιώδεις Ἀρχές τῆς Χριστιανικῆς Ἠθικῆς καί τῶν Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων, τότε ἡ Εὐρώπη χάνει τελείως τόν προσανατολισμό της καί κινδυνεύει νά ὁδηγηθεῖ σέ τελείως διαφορετικό προορισμό ἀπό ἐκεῖνον πού εἶχαν χαράξει οἱ ὁραματιστές τοῦ ἐγχειρήματος.

Ἀπό τήν φιλική συζήτηση πού ἐπακολούθησε καί ἀπό τίς ὑπόλοιπες παρεμβάσεις ἀξίζει νά ἐπισημάνουμε δύο σημεῖα: α) Τήν εὐχάριστη διαπίστωση τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἀχαΐας κ. Ἀθανασίου, Διευθυντοῦ τοῦ Γραφείου τῆς Ἐκκλησία μας στίς Βρυξέλλες, ὅτι οἱ Ἕλληνες Εὐρωβουλευτές καί οἱ λοιποί Ἕλληνες ἀξιωματοῦχοι τῶν ὑπηρεσιῶν τῆς Ε.Ε. συνεργάζονται στενά καί καλοπροαίρετα μέ τό Γραφεῖο τῆς Ἐκκλησίας μας. β) Τήν παρατήρηση τῆς κ. Ἄννας Διαμαντοπούλου, Ἑλληνίδος Ἐπιτρόπου στήν Εὐρ. Ἐπιτροπή, ὅτι παρακολουθεῖ μέ ἐνδιαφέρον τίς παρεμβάσεις καί τίς θέσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καί τοῦ Μακαριωτάτου γιά καυτά θέματα, ὅπως ἡ Βιοηθική, τά θρησκευτικά σύμβολα στά δημόσια σχολεῖα κ.ἄ. Τόνισε χαρακτηριστικά ἡ κ. Διαμαντοπούλου: «Μπορεῖ νά μή συμφωνῶ μέ ὅλες τίς ἀπόψεις σας, Μακαριώτατε, χαίρομαι ὅμως ὡς Ἑλληνίδα ὅταν βλέπω ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἔχει θέσεις γιά θέματα, τά ὁποῖα τώρα μόλις ἀρχίζουν νά συζητοῦνται στήν Εὐρώπη»!

Ἡ Ἐκκλησία μας διεκδικεῖ πρωταγωνιστικό ρόλο στήν προσπάθειοα τῆς χώρας μας καί τοῦ λαοῦ μας γιά μία ὄχι ἁπλῶς ἀξιπρεπῆ, ἀλλά καί δυναμική παρουσία στό εὐρωπαϊκό γίγνεσθαι. Ἡ διαφύλαξη τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεώς μας καί ὁ σεβασμός πρός τό ἱστορικό μας παρελθόν μποροῦν κάλλιστα νά συνυπάρξουν μέ τήν δημιουργική παρουσία τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦ Ἑλληνισμοῦ στόν δύσκολο στίβο εἰρηνικῶν ἀγώνων πού λέγεται Εὐρωπαϊκή Ἕνωση.